Ung thư phổi: Dấu hiệu, nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị

Ung thư phổi là một trong những bệnh ung thư được phát hiện thường ở giai đoạn muộn và có tỷ lệ tử vong cao, đứng thứ hai sau ung thư gan tại Việt Nam. Có hai loại chính: ung thư phổi loại tế bào nhỏ và không phải loại tế bào nhỏ. Nguyên nhân chủ yếu là hút thuốc. Các triệu chứng chủ yếu bao gồm ho kéo dài, ho ra máu và khó thở...

Những dấu hiệu ung thư phổi

Dấu hiệu sớm của ung thư phổi:

• Ho kéo dài: Ho không dứt và không rõ nguyên nhân.
• Khó thở: Cảm giác khó thở ngày càng tăng, kể cả khi không hoạt động nặng.
• Ho ra máu: Tình trạng ho kèm theo máu là một dấu hiệu cảnh báo sớm, quan trọng.
• Đau, tức ngực: Cảm giác đau tức hoặc khó chịu ở ngực, có thể không liên quan đến hoạt động thể lực.

Dấu hiệu của ung thư phổi giai đoạn muộn:

• Đau lưng và đau đầu: Các cơn đau có thể lan ra các khu vực khác do sự di căn của tế bào ung thư.
• Giảm cân: Sụt cân không giải thích được, thường là dấu hiệu chung của nhiều loại ung thư.
• Mệt mỏi: Cảm giác mệt mỏi kéo dài mà không được cải thiện, hồi phục sau khi nghỉ ngơi.
• Đau xương: Đau xương, đặc biệt là ở vùng hông, lưng hoặc xương sườn, có thể là dấu hiệu của khối u đã di căn.

Tuy nhiên, một số người mắc ung thư phổi không có triệu chứng, chỉ có thể phát hiện thông qua các xét nghiệm cận lâm sàng, thăm dò chức năng như chụp X quang phổi, CT scanner...

Xem thêm: Nhận biết 9 dấu hiệu ung thư phổi giai đoạn đầu

Tác động của ung thư phổi đối với sức khỏe

Ung thư phổi ảnh hưởng nghiêm trọng với sức khỏe bệnh nhân và có thể dẫn đến tử vong, đặc biệt là khi khối u đã di căn đến nhiều cơ quan, bộ phận khác.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh ung thư phổi

Ung thư phổi có thể dẫn đến:

• Tràn dịch, máu màng phổi;
• Tràn dịch màng tim;
• Di căn đến các mô, cơ quan khác và ảnh hưởng đến chức năng của các cơ quan đó;
• Tử vong.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ dấu hiệu, triệu chứng nào bất thường nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được thăm khám, kiểm tra và tư vấn theo chuyên khoa. Chẩn đoán, điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Những ai có nguy cơ mắc phải ung thư phổi?

Những người thuộc diện dưới đây có nguy cơ bị ung thư phổi:

• Người hút nhiều thuốc lá hoặc hút thuốc trong thời gian dài.
• Người không hút thuốc nhưng tiếp xúc với khói thuốc từ người khác.
• Người phải làm việc, tiếp xúc nhiều với hóa chất độc hại.
• Người từng mắc ung thư khác và từng xạ trị ở vùng ngực.
• Tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư phổi: Đây cũng là yếu tố nguy cơ mắc ung thư phổi. Nếu tiền sử gia đình có người mắc bệnh ung thư phổi thì tỷ lệ bị bệnh của mỗi thành viên có cùng huyết thống sẽ là cao hơn. 
• Tiền sử bệnh phổi: Các bệnh về phổi như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) hoặc bệnh lao có thể làm tăng nguy cơ ung thư phổi. 

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ung thư phổi

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc Ung thư phổi:

• Theo một số nghiên cứu có cỡ mẫu lớn đã công bố, bổ sung nhiều β – caroten ở những người hút thuốc lá cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư phổi. 
• Tiền sử gia đình (bố mẹ, anh chị em…) mắc ung thư phổi.
• Nhiễm HIV.
• Sống hoặc làm việc trong môi trường không khí bị ô nhiễm (chứa nhiều kim loại nặng hoặc hóa chất phóng xạ…).

Các nguyên nhân dẫn đến ung thư phổi bao gồm:

• Hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư phổi. Người bắt đầu hút thuốc càng sớm, thời gian hút càng lâu và hút càng nhiều thuốc thì nguy cơ mắc ung thư phổi càng cao. Nguy cơ này là tương tự ở những người hút thuốc thụ động.
• Tiếp xúc với hóa chất như amiang, thạch tín, khí thải diesel, crom, beryli, niken, bồ hóng, hắc ín, đặc biệt là radon tại nơi làm việc hoặc sinh sống.
• Tiếp xúc với phóng xạ, bức xạ, từ trường, không khí bị ô nhiễm...
• Từng xạ trị vú hoặc vùng ngực.
• Yếu tố di truyền.
• Bệnh phổi mạn tính. 

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của ung thư phổi

Chế độ sinh hoạt:

• Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị;
• Duy trì lối sống tích cực, hạn chế sự căng thẳng;
• Bỏ thuốc lá càng sớm càng tốt;
• Thường xuyên tập thể dục;
• Không tiếp xúc với môi trường chứa các chất độc, phóng xạ;
• Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những dấu hiệu, triệu chứng bất thường trong quá trình điều trị;
• Thăm khám định kỳ để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và lựa chọn hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm;
• Bệnh nhân cần lạc quan. Tâm lý có ảnh hưởng rất lớn đến điều trị, hãy nói chuyện với những người đáng tin cậy, chia sẻ với những thành viên trong gia đình, nuôi thú cưng hay đơn giản là đọc sách, làm bất cứ thứ gì khiến bạn thấy thoải mái. 

Chế độ dinh dưỡng:

• Bổ sung nhiều trái cây, rau củ quả qua chế độ ăn hàng ngày.

Xem thêm: Cách chăm sóc bệnh nhân ung thư phổi

Phương pháp phòng ngừa ung thư phổi hiệu quả

Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:

• Bỏ thuốc lá, tránh hết mức việc tiếp xúc khói  thuốc thụ động;
• Hạn chế hết mức sự tiếp xúc với các hóa chất độc hại, radon, các chất phóng xạ;
• Kiểm tra lượng radon trong nhà thường xuyên;
• Tập thể dục thường xuyên;
• Sàng lọc ung thư phổi, kiểm tra sức khỏe mỗi năm;
• Ăn nhiều trái cây, rau quả;

Tầm soát ung thư phổi hàng năm rất quan trọng đối với những đối tượng sau: 

• Hút thuốc 20 gói – năm (ví dụ 1 gói/ngày trong 20 năm);
• Người từ 50 – 80 tuổi có tiền sử hút thuốc trong vòng 15 năm hoặc đang hút thuốc. 
• Lưu ý: Việc tầm soát chỉ nên thực hiện ở những đối tượng nguy cơ cao nêu trên.

Ung thư phổi là một căn bệnh nguy hiểm và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Việc nhận biết sớm, chẩn đoán và điều trị kịp thời là yếu tố quyết định để cải thiện tuổi thọ và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng, phương pháp phòng ngừa, cũng như các biện pháp ung thư phổi không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe cá nhân mà còn góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về căn bệnh này. Điều quan trọng là mỗi chúng ta cần duy trì lối sống lành mạnh, thường xuyên kiểm tra sức khỏe để bảo vệ bản thân và những người thân yêu.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán ung thư phổi

Khi nghi ngờ ung thư phổi, bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh của bệnh nhân, tiền sử bệnh của gia đình và yêu cầu bệnh nhân:

• Khám tổng quát;
• Chụp X quang phổi;
• Chụp CT ngực tia mềm (Low dose computed tomography - LDCT);
• Xét nghiệm máu và mẫu đờm;
• Sinh thiết phổi;
• Nội soi phế quản;
• Hóa mô miễn dịch.

Nếu đã xác định là ung thư phổi, bác sĩ sẽ yêu cầu làm các xét nghiệm khác để xác định tình trạng di căn.

Xem thêm: Tầm soát ung thư phổi gồm những phương pháp nào?

Phương pháp điều trị ung thư phổi

Tùy vào thể trạng bệnh nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh mà bác sĩ sẽ kê đơn thuốc và áp dụng những phương pháp điều trị phù hợp. 

Phương pháp điều trị chính:

• Phẫu thuật ung thư phổi: Cắt bỏ thùy phổi chứa khối u.
• Xạ trị ung thư phổi: Sử dụng tia bức xạ để tiêu diệt tế bào ung thư.
• Hóa trị ung thư phổi: Dùng thuốc hóa học để tiêu diệt tế bào ung thư.
• Điều trị đích ung thư phổi: Dùng thuốc nhắm vào các đặc điểm cụ thể của tế bào ung thư.
• Điều trị miễn dịch ung thư phổi: Kích hoạt hệ miễn dịch để chống lại ung thư.

Phương pháp hỗ trợ:

• Châm cứu và massage: Giảm đau và cải thiện tinh thần.
• Yoga và ngồi thiền: Cải thiện sức khỏe tinh thần và thể chất.
• Sử dụng thảo dược và tinh dầu: Hỗ trợ cải thiện chức năng hô hấp và giảm stress.
• Chăm sóc giảm nhẹ.