Bán tắc ruột là gì và nhận biết qua dấu hiệu nào?

Bán tắc ruột là tình trạng ruột bị tắc nhưng không tắc hoàn toàn. Triệu chứng phổ biến nhất của bệnh lý này là cảm giác buồn đại tiện nhưng mỗi lần đại tiện, tiểu tiện ra rất ít, bụng chướng đau khó chịu. Bài viết hôm nay từ Hà An Pharmacy sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về chứng bán tắc ruột.

Bệnh lý bán tắc ruột là gì?

Để hiểu rõ hơn bệnh bán tắc ruột là gì, bạn đọc cần bắt đầu tìm hiểu một số thông tin cần thiết về bệnh tắc ruột. Ngoài khác nhau về tính chất và một số triệu chứng nhất định thì bệnh bán tắc ruột và tắc ruột hầu hết đều khá tương đồng.

Tắc ruột là tình trạng một phần hoặc toàn phần ruột non, ruột già bị tắc nghẽn do nhiều nguyên nhân gây nên. Khi ruột bị tắc những chất thải trong đường ruột không thể được đào thải ra ngoài dẫn đến nguy cơ cao bị viêm nhiễm, nhiễm trùng đường ruột rất nguy hiểm. Hơn thế nữa, khi lượng chất tắc nghẽn quá nhiều kéo căng thành ruột dẫn đến khả năng thủng ruột, rò rỉ dịch tiêu hóa rất cao. Tỷ lệ bệnh nhân tử vong do tắc ruột không cao nhưng đây vẫn là bệnh lý rất nguy hiểm. 

Tắc ruột có thể là tắc một phần ruột hoặc tắc hoàn toàn, điều này liên quan đến nhiều yếu tố và nguyên nhân gây bệnh. Trường hợp tắc một phần ruột được gọi là bán tắc ruột. Bệnh bán tắc ruột hay tắc ruột đều là bệnh lý có mức độ nguy hiểm cao, khó phát hiện ở giai đoạn đầu và bệnh diễn tiến nhanh chóng. Một số biến chứng nếu không sớm điều trị bán tắc ruột có thể kể đến như:

• Hoại tử ruột và tế bào mô ruột;
• Vùng bị tắc nghẽn có thể viêm nhiễm do chất thải tích tụ lâu ngày;
• Viêm nhiễm vùng bán tắc ruột có thể lây lan sang những bộ phận, cơ quan khác dẫn đến nguy cơ tử vong cao.

Nguyên nhân gây bệnh bán tắc ruột

Hội chứng bán tắc ruột được gây ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó thường thấy nhất là hiện tượng bán tắc ruột sau khi mổ ổ bụng, một trong những biến chứng hậu phẫu thường gặp và được đánh giá là nguy hiểm đối với bệnh nhân.

Khi bị bán tắc ruột hậu phẫu, bệnh nhân có thể bị dính ruột dẫn đến tắc nghẽn ruột. Đường ruột khi này bị tổn thương nặng nề bắt đầu hình thành các xơ dính chặt lấy nhau, bắt đầu cho quá trình hình thành sẹo. Tình trạng bán tắc ruột sau mổ nếu không được phát hiện sớm sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng khác, người bệnh cần phải thực hiện mổ để tách ruột bị dính.

Bên cạnh đó cũng có một vài tác nhân khác liên quan đến khả năng bị bán tắc ruột có thể kể đến như:

• Bệnh nhân bị viêm nhiễm đường ruột có nguy cơ bán tắc ruột khá cao.
• Ruột bị bán tắc nghẽn hoặc tắc nghẽn toàn phần do có dị vật hoặc bã thức ăn bị mắc kẹt lại trong quá trình tiêu hóa.
• Ruột chịu ảnh hưởng từ bệnh thoát vị bẹn.
• Khối phân quá lớn, bệnh nhân bị táo bón lâu ngày và khối phân không thể thoát ra ngoài mà mắc kẹt trong đường ruột.
• Khối u hoặc khối máu tụ trong đường ruột.
• Một số bệnh lý khác liên quan đến hệ tiêu hóa.

Bệnh bán tắc ruột cơ năng chủ yếu gây nên bởi những tác nhân như quá trình co bóp tự nhiên của các cơ ở thành ruột, liệt ruột, rối loạn nhu động ruột,... hoặc một số hoạt chất, thuốc gây nên. Thực chất ruột bị tắc một phần cũng đến từ nguyên nhân ruột hoạt động không bình thường, các chuyển động co bóp của thành ruột không diễn ra thuận lợi làm khối bã thức ăn bị vướng lại và dẫn đến bán tắc ruột. 

Triệu chứng bán tắc ruột là gì? Cách nhận biết bệnh từ sớm

Thực tế triệu chứng ban đầu khi bị bán tắc ruột rất ít hoặc nếu có cũng dễ bị nhầm lẫn thành những bệnh lý tiêu hóa thông thường như rối loạn tiêu hóa, đau bụng, căng tức bụng,... Chính vì vậy mà nhiều bệnh nhân bị bán tắc ruột chủ quan không đi khám khiến bệnh tình ngày một nặng hơn, biến chứng để lại cũng nhiều hơn. Một số dấu hiệu điển hình của bán tắc ruột có thể kể đến như:

• Cảm giác đau và bị chướng bụng: Triệu chứng bán tắc ruột là gì? Một trong những dấu hiệu điển hình khi bị bán tắc ruột phải kể đến cảm giác đau và chướng bụng. Cơn đau do bán tắc ruột gây nên có dấu hiệu tăng dần và quặn thắt, có thể khiến bệnh nhân ngất xỉu do cơn đau.
• Buồn nôn và nôn ói: Triệu chứng tiếp theo phải nói đến về bệnh bán tắc ruột là buồn nôn và nôn ói liên tục. Cảm giác này có thể xuất hiện bất cứ lúc nào, đặc biệt sau khi ăn hoặc vào ban đêm.
• Bí tiểu tiện và bí đại tiện: Nói đến triệu chứng của bệnh bán tắc ruột phổ biến nhất khi bị bán tắc ruột là cảm giác bí tiểu và bí đại tiện. Người bệnh có thể cảm thấy buồn tiểu tiện, buồn đại tiện nhưng không đi được.
• Một số dấu hiệu khác: Trong một vài trường hợp bị bán tắc ruột có thể nhận thấy bụng căng tức, da bụng mỏng hơn, sờ nắn vào bụng thấy có nổi một đoạn ruột,...

Chẩn đoán và điều trị bệnh bán tắc ruột

Chẩn đoán bán tắc ruột bằng cách nào? Khi xuất hiện dấu hiệu bị bán tắc ruột, bệnh nhân được chỉ định thực hiện thăm khám lâm sàng thông qua các triệu chứng. Sau khi xác định sơ bộ nguy cơ bán tắc ruột, bác sĩ thường chỉ định thực hiện thêm một số xét nghiệm, kiểm tra khác để chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh như chụp X-quang, chụp cắt lớp CT, chụp cộng hưởng từ, siêu âm ổ bụng,...

Sau khi xác định thực trạng bệnh bác sĩ tiến hành cân nhắc cách điều trị bán tắc ruột. Có 2 phương án chữa bán tắc ruột được dùng nhiều hiện nay là điều trị nội khoa và điều trị ngoại khoa.

• Điều trị nội khoa: Điều trị nội khoa là phương án dành cho bệnh nhân bị bán tắc ruột dạng bệnh nhẹ, chưa có biểu hiện viêm nhiễm hoặc biến chứng nặng như thủng ruột, rò dịch tiêu hóa,... Đối với cách chữa này bác sĩ sẽ kê đơn thuốc uống, dùng hậu môn nhân tạo để đưa phần bị tắc nghẽn trong ruột ra ngoài.
• Điều trị ngoại khoa: Được ứng dụng đối với tình trạng bán tắc ruột cần cấp cứu ngay lập tức để không làm ảnh hưởng tính mạng của người bệnh. Mổ bán tắc ruột là cách được dùng phổ biến đến để loại bỏ tác nhân gây tắc ruột, tách ruột bị dính, gỡ xoắn ruột,...

Nhìn chung bệnh bán tắc ruột là bệnh lý nguy hiểm và nhanh biến chứng nên bệnh nhân ngay khi nhận thấy dấu hiệu đầu tiên của bệnh nên đi khám sớm để kịp thời điều trị, giảm nguy cơ biến chứng nặng hơn. Sau khi chữa bán tắc ruột người bệnh nên chú ý hơn đến chế độ dinh dưỡng và luyện tập để phòng bệnh quay trở lại.