Tràn dịch đa màng là gì? Phương pháp điều trị tràn dịch màng phổi

Tràn dịch đa màng là hiện tượng tích tụ dịch trong các khoang màng cơ thể như màng phổi, màng bụng, và màng tim. Tình trạng này thường xuất hiện ở các bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối, gây ra những triệu chứng nặng nề và làm giảm đáng kể chất lượng cuộc sống của người bệnh. Bài viết này Hà An Pharmacy sẽ giúp bạn tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng, và các phương pháp điều trị tràn dịch đa màng.

Tràn dịch đa màng là gì?

Tràn dịch đa màng là một tình trạng phổ biến ở các bệnh nhân ung thư giai đoạn tiến triển. Tình trạng này bao gồm nhiều dạng như tràn dịch màng phổi, màng tim, màng bụng, và sự thâm nhập ác tính vào khoang dưới nhện.

Tràn dịch màng phổi

Tràn dịch màng phổi ác tính xảy ra khi các tế bào ung thư xâm nhập vào màng phổi, gây ra sự tích tụ dịch trong khoang màng phổi, hoặc khi các tĩnh mạch và bạch mạch bị tắc nghẽn.

Dấu hiệu lâm sàng của tràn dịch màng phổi:

• Bệnh nhân gặp khó khăn trong hô hấp, thở ngắn cả khi gắng sức và khi nghỉ ngơi, khó thở khi nằm, đặc biệt là vào ban đêm;
• Ho, đau tức ngực;
• Nếu tràn dịch một bên, bệnh nhân có thể cảm thấy dễ chịu hơn khi nằm nghiêng về phía bị tràn dịch;
• Đôi khi các dấu hiệu không rõ ràng nếu lượng dịch tràn ít.

Tràn dịch màng ngoài tim

Màng tim có khả năng chứa một lượng dịch tối đa từ 80 đến 200ml. Khi lượng dịch vượt quá giới hạn này, tình trạng chèn ép tim cấp có thể xảy ra, gây nguy hiểm nghiêm trọng cho bệnh nhân. Đây là một tình trạng cấp cứu y khoa cần được phát hiện và xử lý kịp thời, bởi chèn ép tim cấp có thể dẫn đến tử vong.

Những loại ung thư thường gây tràn dịch màng ngoài tim bao gồm ung thư phổi, ung thư vú, và u hắc tố ác tính.

Dấu hiệu lâm sàng:

• Trường hợp tràn dịch ít: Thường không có biểu hiện rõ ràng, nhưng đôi khi có thể cảm thấy đau âm ỉ hoặc cảm giác tức nặng ở ngực.
• Trường hợp tràn dịch nhiều: Bệnh nhân có cảm giác lo lắng, khó thở liên tục và tăng khi nằm, đau ngực trái hoặc vùng thượng vị, kèm theo ho hoặc khàn giọng.

Tràn dịch màng bụng

Tràn dịch màng bụng ác tính xảy ra khi màng bụng bị tổn thương ác tính. Các loại ung thư thường gây ra tràn dịch màng bụng bao gồm ung thư buồng trứng và ung thư đường tiêu hóa.

Dấu hiệu lâm sàng:

• Bệnh nhân có thể không có bất kỳ triệu chứng nào.
• Triệu chứng rõ ràng: Khi có nhiều dịch, bệnh nhân sẽ cảm thấy căng tức bụng, đau bụng và khó thở.
• Triệu chứng khác: Bệnh nhân cũng có thể cảm thấy chán ăn, buồn nôn và nôn do giảm nhu động ruột.

Xâm nhập ác tính khoang dưới nhện

Xâm nhập màng não không có tổn thương thần kinh trung ương là tình trạng ít gặp của hầu hết các loại ung thư. Tuy nhiên, nó xuất hiện trong 50% các trường hợp bệnh bạch cầu cấp ở trẻ em và có thể gặp ở ung thư biểu mô tuyến vú, u lympho, ung thư biểu mô phổi và u hắc tố ác tính.

Dấu hiệu lâm sàng:

• Đau đầu và buồn nôn: Bệnh nhân thường xuất hiện các triệu chứng này.
• Thay đổi tính nết và chức năng thần kinh: Có thể giảm hoặc mất chức năng thần kinh sọ não.

Phương pháp điều trị tràn dịch màng phổi

Khi bệnh nhân gặp tình trạng tràn dịch màng phổi với lượng dịch lớn, cần tiến hành các biện pháp cấp cứu như sau:

• Thở oxy: Sử dụng mặt nạ oxy cung cấp từ 3-4 lít/phút. Nếu bệnh nhân bị suy hô hấp nặng, cần đặt nội khí quản và thông khí nhân tạo.
• Chọc hút hoặc dẫn lưu dịch màng phổi: Phương pháp này giúp cải thiện tình trạng tràn dịch và có thể kéo dài hiệu quả trong vài tuần hoặc vài tháng.
• Dùng chất gây độc tế bào và gây xơ: Các chất như Bleomycin (1mg/kg hoặc 40mg/m²) hoặc bột Talc (5g) được bơm vào màng phổi qua nội soi, giúp gây dính màng phổi.
• Sử dụng dịch keo phóng xạ: Điều trị tràn dịch màng phổi do ung thư bằng cách này có thể mang lại hiệu quả tốt.
• Mở màng phổi và đặt ống dẫn lưu: Phương pháp này được sử dụng khi tràn dịch với số lượng lớn và các biện pháp khác không hiệu quả, giúp giảm tình trạng tái phát nhanh.
• Phẫu thuật lồng ngực và bóc tách màng phổi: Khi các phương pháp trên không thành công, phẫu thuật này được thực hiện nhưng cần chăm sóc tốt để tránh nhiễm trùng.

Phương pháp điều trị tràn dịch màng tim

Khi bệnh nhân bị tràn dịch màng tim với lượng dịch ít và không gây chèn ép tim, việc theo dõi và điều trị các triệu chứng là đủ, không cần thiết phải chọc dẫn lưu dịch. Tuy nhiên, nếu lượng dịch lớn và gây chèn ép tim, cần phải chọc dẫn lưu dịch màng tim qua da hoặc nong màng tim bằng bóng. Trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật mở màng tim.

Tràn dịch đa màng ở bệnh nhân ung thư là một tình trạng nghiêm trọng, đòi hỏi sự chú ý đặc biệt từ đội ngũ y tế và gia đình. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị không chỉ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống mà còn kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân.

Xem thêm:

• Xây dựng thực đơn cho bệnh nhân ung thư đầy đủ dinh dưỡng
• Nguyên tắc xây dựng thực đơn dinh dưỡng cho người truyền hóa chất