Hội chứng Ogilvie: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và phương pháp điều trị

Hội chứng Ogilvie là gì? Nguyên nhân và triệu chứng của hội chứng này là gì? Biện pháp chẩn đoán và phương pháp điều trị hội chứng này như thế nào? Hà An Pharmacy sẽ giúp bạn đọc giải đáp những vấn đề này trong bài viết dưới đây nhé!

Hội chứng Ogilvie là gì?

Hội chứng Ogilvie hay còn được gọi là giả tắc đại tràng cấp tính, là một bệnh lý thể hiện ở tình trạng đại tràng bị giãn mà không tìm thấy được các nguyên nhân tắc nghẽn do cơ học. Hội chứng này được đặc trưng bởi sự bất thường nào đó gây ảnh hưởng tới các cơn co thắt cơ tự động và sự nhịp nhàng (còn gọi là nhu động ruột) trong đại tràng. Tình trạng này được đặt theo tên của bác sĩ phẫu thuật Sir William Heneage Ogilvie, trong báo cáo lần đầu vào năm 1948.

Hội chứng Ogilvie rất hiếm gặp, có thể xảy ra ở cả nam giới và nữ giới với tỷ lệ ngang bằng nhau, tuy nhiên theo một nghiên cứu lớn cho rằng nam giới có thể sẽ bị ảnh hưởng nhiều hơn so với nữ giới. Bên cạnh đó, hội chứng này cũng diễn ra ở bất kỳ lứa tuổi nào, nhưng phổ biến hơn ở lứa tuổi trung niên muộn (khoảng 60 tuổi).

Hội chứng Ogilvie là tình trạng đại tràng bị giãn không rõ nguyên nhân

Nguyên nhân gây ra hội chứng Ogilvie

Hiện nay, vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính gây ra hội chứng Ogilvie. Trên lâm sàng, tình trạng này thường gặp ở những đối tượng có bệnh lý hoặc mới thực hiện một phẫu thuật nghiêm trọng. Có 3 tình trạng phổ biến nhất có liên quan tới hội chứng Ogilvie, đó là:

• Phẫu thuật: Thực hiện các cuộc phẫu thuật như phẫu thuật bụng, phẫu thuật chỉnh hình, phẫu thuật thần kinh, phẫu thuật tim và phẫu thuật tiết niệu.
• Tình trạng nhiễm trùng: Viêm phổi và nhiễm trùng huyết.
• Mắc bệnh tim: Mắc phải các bệnh lý tim mạch, đặc biệt là suy tim sung huyết hoặc nhồi máu cơ tim.

Ngoài ra, những người mắc phải một số bệnh lý ác tính, bệnh phổi nặng, suy hô hấp, bệnh thận, rối loạn chuyển hóa và mất cân bằng điện giải nghiêm trọng… cũng có thể là yếu tố có liên quan tới hội chứng Ogilvie.

Bên cạnh đó, việc dùng một số loại thuốc như thuốc kháng cholinergic, thuốc giảm đau - chống viêm chứa steroid, thuốc an thần và sử dụng các chất ma túy… cũng có liên quan tới sự phát triển của hội chứng này. Thêm vào đó, hội chứng Ogilvie cũng có thể là hệ quả của những bất thường làm ảnh hưởng đến việc kiểm soát hệ thống thần kinh tự động của sự vận động đại tràng.

Viêm phổi có thể là nguyên nhân gây ra hội chứng Ogilvie

Triệu chứng bệnh của hội chứng Ogilvie

Các triệu chứng và mức độ nghiêm trọng của hội chứng Ogilvie có thể là khác nhau ở từng người bệnh. Hội chứng này có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng, thậm chí là đe dọa tính mạng của người bệnh nếu không được điều trị kịp thời. Rối loạn này thường xảy ra phổ biến nhất ở những bệnh nhân mới nhập viện hoặc có các bệnh lý tiềm ẩn hoặc mới trải qua một cuộc phẫu thuật.

Những triệu chứng thường gặp của hội chứng Ogilvie bao gồm:

• Buồn nôn và nôn mửa.
• Chướng bụng và đầy hơi.
• Đau bụng.
• Táo bón.

Chướng bụng là triệu chứng thường tiến triển trong vài ngày, nhưng diễn biến nhanh nhất trong khoảng 24 giờ. Bụng của bệnh nhân có thể căng chướng, đôi khi gây ra cảm giác khó thở cho người bệnh. Ngoài ra, một số triệu chứng khác có thể gặp như đau quặn bụng, sốt và tăng bạch cầu thường do nhiễm trùng. Đây là các triệu chứng thường gặp hơn khi bị thiếu máu cục bộ hoặc bị thủng ruột…

Chướng đại tràng trong hội chứng Ogilvie cũng có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm, có khi đe dọa cả tính mạng như thủng đại tràng hoặc thiếu máu vận chuyển đến đại tràng và gây hoại tử ruột. Tình trạng thủng ruột khiến chất thải và phân tràn ra ngoài ổ bụng, kích thích phúc mạc gây viêm phúc mạc làm cho người bệnh đau bụng dữ dội, sốt cao có thể dẫn đến tình trạng nhiễm khuẩn huyết và sốc nhiễm khuẩn. Manh đại tràng là vị trí xảy ra sự giãn nở lớn nhất, do đó có nguy cơ bị thủng cao nhất. Thủng ruột trong hội chứng Ogilvie rất hiếm xảy ra với tỷ lệ từ 1% - 3%.

Nôn và buồn nôn là triệu chứng điển hình của hội chứng Ogilvie

Chẩn đoán hội chứng Ogilvie

Việc chẩn đoán hội chứng Ogilvie cần dựa vào những yếu tố sau:

• Chẩn đoán hội chứng giả tắc đại tràng cấp tính chủ yếu thông qua việc xác định các triệu chứng đặc trưng của bệnh, bệnh sử của người bệnh, đánh giá trên lâm sàng và dựa vào các xét nghiệm chuyên biệt.
• Nếu chỉ dựa vào các biểu hiện trên lâm sàng thì hầu như sẽ không thể phân biệt được tình trạng tắc nghẽn cơ học và hội chứng Ogilvie. Do đó, cần thực hiện các chẩn đoán hình ảnh như chụp X - quang đại tràng nhằm loại trừ trường hợp bị tắc nghẽn cơ học và X - quang bụng nhằm giúp bác sĩ đánh giá đại tràng có bị giãn rộng bất thường không, mức độ không khí trong ruột non có bất thường không.
• Bên cạnh đó, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng một loại thuốc xổ được hòa tan trong nước hoặc chụp cắt lớp vi tính nhằm chẩn đoán để loại trừ tắc nghẽn cơ học (dùng trong trường hợp ruột già không chứa không khí hoặc có sự giãn nở). Khi thực hiện thủ thuật này, một ống mỏng và mềm được đưa vào ruột già theo đường hội môn, thuốc được tiêm vào ống và chụp X - quang để bộc lộ tình trạng tắc nghẽn cơ học (nếu có).

Phương pháp điều trị hội chứng Ogilvie

Hiện nay vẫn chưa có phác đồ điều trị cụ thể cho hội chứng Ogilvie. Các phương pháp được lựa chọn để điều trị hội chứng này chủ yếu gồm có dùng thuốc, trị liệu hỗ trợ, giải nén và phẫu thuật. Các bác sĩ sẽ lựa chọn thủ thuật điều trị phù hợp cho từng bệnh cảnh. Tiêu chí để lựa chọn liệu pháp điều trị bao gồm các triệu chứng bệnh, sự tiến triển của bệnh, tình trạng ruột, toàn trạng sức khỏe và tuổi tác của bệnh nhân…

• Xác định các nguyên nhân gây ra hội chứng Ogilvie: Nếu do nhiễm trùng, suy tim sung huyết, suy hô hấp… gây ra hội chứng thì bác sĩ sẽ lựa chọn điều trị các bệnh lý này. Nếu sử dụng thuốc gây ra hội chứng Ogilvie thì bệnh nhân sẽ phải ngừng dùng thuốc.
• Liệu pháp hỗ trợ: Chế độ ăn, uống nước và truyền dịch tĩnh mạch nhằm điều chỉnh tình trạng mất cân bằng chất lỏng và chất điện giải trong cơ thể. Sử dụng các dụng cụ hút mũi - dạ dày nhằm giảm lượng không khí được nuốt vào. Đặt ống dẫn lưu trực tràng để thoát khí và phân trong cơ thể. Người bệnh cũng cần ngừng sử dụng các loại thuốc có thể làm ảnh hưởng tới nhu động ruột.
• Sử dụng thuốc Neostigmine: Tiêm tĩnh mạch thuốc Neostigmine có thể giúp giải nén đại tràng ở những người mắc hội chứng Ogilvie không đáp ứng với những phương pháp điều trị bảo tồn. Neostigmine giúp cải thiện khả năng hoạt động của ống tiêu hóa và chức năng chuyển hóa thức ăn cũng như các chất khác được vận chuyển qua đường tiêu hóa. Tuy nhiên, sau khi điều trị thành công với thuốc Neostigmine, người bệnh có thể bị đau bụng tái phát.
• Giải nén đại tràng: Áp dụng thủ thuật làm giảm áp lực cho đại tràng. Phương pháp này được áp dụng cho những bệnh nhân thường xuyên bị đau bụng và không đáp ứng với những lựa chọn điều trị khác. Ngoài ra, một số bệnh nhân cũng sẽ được chỉ định đặt ống giải nén trong ruột kết với mục đích giải nén và giảm nguy cơ tái phát bệnh.
• Phẫu thuật: Phương pháp này được chỉ định cho các bệnh nhân có biểu hiện thủng ruột hoặc tình trạng thiếu máu cục bộ và không đáp ứng với những phương pháp điều trị khác. Với những trường hợp bệnh nhân không gặp phải biến chứng thiếu máu cục bộ hoặc thủng ruột, thông thường bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật cắt bỏ manh tràng. Đối với bệnh nhân bị thủng ruột hoặc thiếu máu cục bộ, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện phẫu thuật cắt bỏ một phần của đại tràng.

Tiêm tĩnh mạch Neostigmine cho người không đáp ứng với phương pháp điều trị bảo tồn

Tóm lại, hội chứng Ogilvie hay giả tắc đại tràng cấp tính có thể gây ra nhiều triệu chứng và biến chứng khó lường. Do vậy, khi có một hoặc nhiều dấu hiệu cảnh báo mắc phải hội chứng này, người bệnh nên sớm đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời. Đồng thời, hãy duy trì thói quen tập luyện thể dục - thể thao, hạn chế nằm trên giường trong một thời gian dài, uống nhiều nước, thực hiện chế độ ăn lành mạnh… để giảm nguy cơ mắc phải hội chứng Ogilvie.

Ánh Vũ 

Nguồn tham khảo: Vinmec