Cách chăm sóc trẻ bị viêm phổi tại nhà chuẩn khoa học mẹ đã biết chưa?

Theo thống kê của WHO và UNICEF, cứ hàng năm sẽ có khoảng 2 triệu trẻ em trên toàn cầu tử vong do viêm phổi gây ra, con số này cao hơn cả tổng số ca tử vong do sởi, sốt rét và AIDS cộng lại. Vậy nguyên nhân dẫn đến viêm phổi là gì? Khi nào thì trẻ cần nhập viện và làm thế nào để biết cách chăm sóc trẻ bị viêm phổi tại nhà? Cùng theo dõi ngay bài viết sau đây để có câu trả lời nhé!

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng viêm phổi ở trẻ?

Theo thống kê từ WHO, mỗi năm Việt Nam có khoảng 2.9 triệu trẻ em mắc phải căn bệnh viêm phổi và con số tử vong lên tới 4.000 trẻ. Việt Nam nằm trong danh sách 15 quốc gia có số trẻ em mắc viêm phổi cao nhất trên thế giới. Đây thực sự là một tín hiệu đáng báo động trong nền y tế hiện nay.

Viêm phổi xuất hiện khi phổi chịu sự tấn công từ các vi khuẩn, virus hoặc các tác nhân gây nhiễm trùng, từ đó gây nên các ổ viêm và làm suy giảm chức năng hô hấp ở phổi. Thậm chí, trong một số trường hợp xấu nhất có thể dẫn đến suy hô hấp nghiêm trọng và tử vong.

Nguyên nhân gây bệnh sẽ khác nhau tùy vào độ tuổi của trẻ:

• Trẻ dưới 2 tháng tuổi: Viêm phổi chủ yếu do vi khuẩn gây ra. So với virus, viêm phổi do vi khuẩn thường có triệu chứng nặng hơn và diễn biến bệnh nhanh chóng. Vi khuẩn thường xâm nhập vào cơ thể và tạo ra các ổ viêm chủ yếu ở thùy phổi. Một số vi khuẩn thường gặp có thể kể đến như Gram Âm, E. Coli…
• Trẻ dưới 5 tuổi: Đa số các trường hợp viêm phổi ở nhóm tuổi này cũng do vi khuẩn gây ra. Các vi khuẩn thường gây bệnh bao gồm Streptococcus, S.aureus, Listeria monocytogenes và H.influenzae.
• Trẻ từ 5 đến 15 tuổi: Ở nhóm tuổi này, viêm phổi xuất hiện thường do virus gây ra nhiều hơn. Triệu chứng bệnh thường không quá nặng và diễn biến chậm hơn so với vi khuẩn. Biểu hiện của bệnh cũng không nặng và khá giống với các triệu chứng cảm cúm thông thường. Các virus gây bệnh chủ yếu là H.influenzae và virus RSV.

Ngoài vi khuẩn và virus, còn một số nguyên nhân khác gây viêm phổi phải kể đến như nấm, ký sinh trùng, môi trường ô nhiễm, bụi bẩn và khói thuốc lá…

Các biểu hiện thường gặp ở trẻ bị viêm phổi

Viêm phổi mặc dù là căn bệnh có biến chứng nặng, nhưng nếu cha mẹ nhận biết sớm và biết cách chăm sóc trẻ bị viêm phổi tại nhà ngay khi vừa phát bệnh sẽ giúp các bé đẩy lùi được những nguy cơ xấu nhất xảy ra. Do đó, cha mẹ cần chú ý ngay đến những biểu hiện dưới đây của trẻ nếu có.

Giai đoạn bắt đầu phát bệnh

Ở giai đoạn này, một trong những biểu hiện rõ nhất đó là nhịp thở của trẻ trở nên rất nhanh. Để kiểm tra rõ hơn, mẹ có thể sử dụng một chiếc đồng hồ kim giây để nhịp thở của trẻ trong một phút. Nếu nhịp thở của trẻ không ổn định sẽ có số đo như sau:

• Trẻ nhỏ dưới 2 tháng tuổi: Nhịp thở từ 60 lần/phút trở lên.
• Trẻ nhỏ từ 2 - 12 tháng tuổi: Nhịp thở từ 50 lần/phút trở lên.
• Trẻ nhỏ từ 1 - 5 tuổi: Nhịp thở từ 40 lần/phút trở lên.

Giai đoạn bệnh bắt đầu trở nặng

Khi bắt đầu trở nặng, mẹ có thể thấy trẻ bị lõm ngực vào thay vì nở ra như bình thường khi thở. Đây là một biểu hiện đáng chú ý và nếu gặp phải, cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức để nhận điều trị và cấp cứu kịp thời. Ngoài ra, một số biểu hiện khác cho thấy tình trạng bệnh của trẻ đã trở nên nguy hiểm, cần có sự can thiệp y tế khẩn cấp:

• Da trẻ xanh xao, môi hoặc mặt tái nhợt, khó thở, thở khò khè, và cánh mũi trẻ phập phồng.
• Trẻ ho liên tục, có thể có đờm, đặc biệt là khi trẻ kêu đau ngực khi ho.
• Trẻ không ăn uống được, từ chối bú, ngủ nhiều, khó đánh thức và có thể bị co giật.

Tùy theo tình trạng bệnh của trẻ, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, bao gồm việc điều trị tại bệnh viện hoặc tại nhà. Cha mẹ cần tuân thủ theo đúng chỉ dẫn từ bác sĩ và nắm vững cách chăm sóc trẻ bị viêm phổi tại nhà để giúp con nhanh chóng hồi phục tốt nhất.

Cách chăm sóc trẻ bị viêm phổi tại nhà chuẩn xác

Tùy vào tình trạng bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định điều trị tại nhà hoặc nhập viện. Nếu bác sĩ đã thăm khám và không yêu cầu đến bệnh viện để điều trị thì cha mẹ cần tuân thủ theo đúng cách chăm sóc trẻ bị viêm phổi tại nhà mà bác sĩ đã đưa ra để giúp con nhanh chóng bình phục.

Hạ sốt cho bé

Khi trẻ bị viêm phổi sẽ thường đi kèm với triệu chứng sốt. Để hạ sốt cho trẻ, cha mẹ có thể áp dụng các biện pháp thông thường như chườm mát, lau người bằng nước ấm hoặc giữ trẻ ở môi trường thoáng mát. Tuy nhiên, quan trọng nhất là không được tự ý mua thuốc và tự ý uống cho trẻ khi sốt trên 38.5 độ. Ba mẹ cần tìm sự tư vấn từ bác sĩ và tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho trẻ.

Vỗ lưng long đờm

Một số trẻ khi viêm phổi sẽ kèm theo cổ họng có đờm gây khó chịu. Cha mẹ có thể áp dụng phương pháp vỗ lưng để giúp trẻ cải thiện tuần hoàn máu trong phổi, tăng khả năng giãn nở của phổi và giúp đờm phế quản được thải ra ngoài một cách dễ dàng hơn. Thời điểm tốt nhất để vỗ lưng cho trẻ là trước bữa ăn hoặc khoảng 1 giờ sau khi ăn, để tránh tình trạng trẻ bị nôn mửa.

Các thao tác vỗ long đờm tương đối đơn giản, cha mẹ chỉ cần gập cổ tay sau đó khum bàn tay lại, dùng ngón cái ép vào ngón trỏ. Vỗ lưng trẻ lần lượt ở bên trái và bên phải, mỗi vị trí vỗ từ 3-5 phút. Tuyệt đối tránh vỗ vào vùng dạ dày, xương ức hoặc xương sống.

Thay đổi chế độ ăn phù hợp

Biến chứng và tỷ lệ tử vong của bệnh viêm phổi sẽ thường xuất hiện ở các trẻ có thể trạng suy dinh dưỡng, sức để kháng kém. Do đó, trẻ thường cảm thấy mệt mỏi, khả năng ăn uống kém, dẫn đến sụt cân nhanh chóng và ngày càng suy yếu. Để ngăn chặn tình trạng này, cha mẹ cần cung cấp chế độ dinh dưỡng đầy đủ cho bé trong suốt quá trình điều trị bệnh.

• Ba mẹ có thể cho trẻ ăn cháo, sữa và thức ăn lỏng dễ tiêu nhưng vẫn đảm bảo cung cấp đủ chất dinh dưỡng. Hãy chia nhỏ khẩu phần ăn trong ngày để trẻ dễ tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng tốt hơn.
• Ngoài ra, tăng cường cung cấp nước để trẻ giảm sốt nhanh chóng, đồng thời làm thông thoáng đường hô hấp và giúp trẻ không bị mất nước. Cha mẹ có thể bổ sung nước cho trẻ dưới dạng sữa, nước ép, nước canh hoặc súp tùy theo sở thích và khả năng tiêu hóa của trẻ.
• Kết hợp bổ sung rau xanh và hoa quả vào bữa ăn của trẻ. Điều này giúp tăng cường cung cấp các vitamin có lợi, chất xơ để hỗ trợ sức đề kháng cho trẻ.

Vệ sinh không gian và cơ thể cho bé

Đây là một trong những cách chăm sóc trẻ bị viêm phổi tại nhà cần lưu tâm nhất. Để đảm bảo quá trình chăm sóc có hiệu quả, cha mẹ và người nhà cần vệ sinh cá nhân sạch sẽ và sát trùng tay trước khi chăm sóc trẻ. Đồng thời, hãy đảm bảo làm sạch đồ chơi và các đồ dùng xung quanh bé, giữ cho nhà cửa và không gian sống quanh bé luôn thoáng mát, sạch sẽ.

Quan trọng hơn nữa, hãy ưu tiên cho trẻ mặc quần áo rộng rãi và thoải mái, tránh mặc những bộ quần áo chật hẹp gây khó thở. Đặc biệt, tránh đặt bé ngay dưới điều hòa hoặc nơi có gió lùa mạnh khiến con yêu bị lạnh và dễ sinh ho.

Phòng tránh bệnh viêm phổi ở trẻ như thế nào?

Bên cạnh việc tìm hiểu nắm bắt nguyên nhân và cách chữa trị cho trẻ khi viêm phổi, cha mẹ cũng cần lưu ý đến những biện pháp sau đây để giúp con em mình tránh tái phát lại:

• Cho bé bú mẹ ít nhất trong 6 tháng đầu để giúp trẻ phát triển khỏe mạnh và tăng cường hệ miễn dịch.
• Đảm bảo môi trường sống của trẻ luôn thoáng mát, trong lành và không có khói bụi.
• Luôn duy trì vệ sinh cá nhân sạch sẽ cho bé và rửa tay thường xuyên. Tránh tiếp xúc với những người đang bị ốm, ho, hắt hơi hoặc đau họng. Hạn chế tham gia vào nơi đông người nếu không cần thiết.
• Tiêm phòng đầy đủ các loại vaccine để phòng ngừa bệnh hiệu quả.

Qua bài viết trên có thể thấy, viêm phổi là mối nguy hiểm đối với cả trẻ em lẫn người lớn. Vì vậy, bên cạnh việc nắm vững cách chăm sóc trẻ bị viêm phổi tại nhà, các bậc cha mẹ cũng cần có sự chủ động trong việc tiêm phòng đầy đủ để phòng ngừa và tạo ra "lớp kén" bảo vệ vững chắc cho con em trước căn bệnh nguy hiểm này nhé!