Thuốc Solu-Medrol 500mg của Công ty Pfizer Manufacturing Belgium NV sản xuất. Thuốc có thành phần chính là methylprednisolon natri succinat.
Đây là thuốc được sử dụng để điều trị các rối loạn nội tiết, rối loạn thấp khớp (điều trị bổ trợ ngắn hạn để kiểm soát giai đoạn cấp tính hoặc đợt kịch phát), bệnh hệ thống tạo keo và bệnh phức hợp miễn dịch (trong đợt kịch phát hoặc điều trị duy trì trong các trường hợp chọn lọc), bệnh về da, tình trạng dị ứng, các bệnh về mắt, bệnh tiêu hóa (giúp đưa bệnh nhân qua khỏi cơn nguy kịch của bệnh), bệnh hô hấp, các rối loạn về máu, điều trị tạm thời các bệnh ung thư…
Cách dùng
Methylprednisolon natri succinat có thể tiêm hoặc truyền tĩnh mạch hoặc tiêm bắp. Phương pháp được ưu tiên lựa chọn cho cấp cứu ban đầu là tiêm tĩnh mạch.
Lưu ý đặc biệt khi sử dụng và các thao tác khác
Chuẩn bị các dung dịch
Để chuẩn bị dung dịch tiêm tĩnh mạch, trước hết pha chế lại dung dịch methylprednisolon natri succinat như hướng dẫn. Có thể bắt đầu điều trị bằng tiêm tĩnh mạch methylprednisolon natri succinat trong thời gian ít nhất 5 phút (ví dụ với các liều lên tới 250mg) cho tới ít nhất 30 phút (ví dụ với các liều 250mg hoặc cao hơn). Các liều tiếp theo có thể được lấy và dùng tương tự. Khi thấy cần, có thể pha loãng để dùng bằng cách trộn lẫn với các dung môi như dextrose 5% trong nước, NaCl 0,9%, dextrose 5% trong NaCl 0,45% hoặc 0,9%. Dung dịch sau khi pha sẽ ổn định về hóa học và lí học trong 48 giờ.
Liều dùng
Xem bảng 1 về các liều lượng khuyến cáo. Có thể giảm liều cho trẻ sơ sinh và trẻ em, nhưng cần chọn lựa dựa vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và đáp ứng của bệnh nhân hơn là dựa vào tuổi và thể trạng của bệnh nhân. Liều lượng cho trẻ em không nên thấp hơn 0,5mg/kg mỗi 24 giờ.
Bảng 1: Liều khuyến cáo đối với methylprednisolon natri succinat
| Chỉ định |
Liều dùng |
| Điều trị bổ trợ cho các trường hợp đe dọa tính mạng. |
Tiêm tĩnh mạch 30mg/kg trong thời gian ít nhất 30 phút. Có thể nhắc lại liều này 4 - 6 giờ mỗi lần cho tới 48 giờ. |
| Rối loạn thấp khớp không đáp ứng với phác đồ điều trị chuẩn (hoặc trong giai đoạn kịch phát). |
Tiêm tĩnh mạch trong ít nhất 30 phút. Có thể lặp lại chế độ liều này nếu không có cải thiện sau 1 tuần điều trị, hoặc do tình trạng của bệnh nhân yêu cầu:
1g/1 ngày, trong 1 - 4 ngày, hoặc 1g/1 tháng, trong 6 tháng. |
| Lupus ban đỏ hệ thống không đáp ứng với phác đồ điều trị chuẩn (hoặc trong giai đoạn kịch phát). |
Tiêm tĩnh mạch 1g/1 ngày trong 3 ngày trong ít nhất 30 phút. Có thể lặp lại chế độ liều này nếu không có cải thiện sau 1 tuần điều trị, hoặc do tình trạng của bệnh nhân yêu cầu. |
| Đa xơ cứng không đáp ứng với phác đồ điều trị chuẩn (hoặc trong giai của đoạn kịch phát). |
Tiêm tĩnh mạch 1g/1 ngày, trong 3 hoặc 5 ngày trong thời gian ít nhất 30 phút. Có thể lặp lại chế độ liều này nếu không có cải thiện sau 1 tuần điều trị, hoặc do tình trạng bệnh nhân yêu cầu. |
| Trạng thái phù như viêm cầu thận hoặc viêm thận do lupus không đáp ứng với phác đồ điều trị chuẩn (hoặc trong giai đoạn kịch phát). |
Tiêm tĩnh mạch trong thời gian ít nhất 30 phút. Có thể lặp lại chế độ liều này nếu không có cải thiện sau 1 tuần điều trị, hoặc do tình trạng của bệnh nhân yêu cầu:
30mg/kg cách nhật, dùng trong 4 ngày hoặc 1g/ngày trong 3, 5 hoặc 7 ngày. |
| Ung thư giai đoạn cuối (để cải thiện chất lượng cuộc sống). |
Tiêm tĩnh mạch 125mg/ngày trong tối đa 8 tuần. |
| Ngăn ngừa buồn nôn và nôn do hóa trị liệu về ung thư. |
Hóa trị liệu gây nôn nhẹ và trung bình:
Tiêm tĩnh mạch 250mg trong ít nhất 5 phút vào 1 giờ trước hóa trị liệu. Nhắc lại liều methylprednisolon khi bắt đầu hóa trị liệu và vào lúc ngừng dùng hóa trị liệu. Cũng có thể phối hợp với dẫn xuất clo của phenothiazin khi dùng liều đầu tiên của methylprednisolon để tăng hiệu lực chống nôn.
Hóa trị liệu gây nôn nghiêm trọng:
Tiêm tĩnh mạch 250mg trong ít nhất 5 phút, phối hợp với liều thích hợp metoclopramid hoặc 1 butyrophenon 1 giờ trước hóa trị liệu, sau đó nhắc lại liều methylprednisolon lúc khởi đầu hóa trị liệu và vào lúc ngừng hóa trị liệu. |
| Tổn thương tủy sống cấp tính. |
Điều trị nên bắt đầu trong vòng 8 giờ sau khi tổn thương
Với bệnh nhân bắt đầu điều trị trong vòng 3 giờ sau khi tổn thương: Tiêm tĩnh mạch 30mg/kg trong thời gian 15 phút rồi nghỉ 45 phút, sau đó truyền tĩnh mạch liên tục với liều 5,4mg/kg/giờ trong 23 giờ.
Với bệnh nhân khởi đầu điều trị trong vòng 3 - 8 giờ sau khi tổn thương: Tiêm tĩnh mạch 30 mg/kg trong thời gian 15 phút rồi nghỉ 45 phút, sau đó truyền tĩnh mạch liên tục với liều 5,4mg/kg/giờ, trong 47 giờ.
Cần dành riêng một đường tĩnh mạch để bơm truyền. |
| Viêm phổi do Pneumocystis jiroveci ở bệnh nhân AIDS. |
Liệu trình điều trị nên bắt đầu trong vòng 72 giờ trong điều trị khởi đầu chống Pneumocystis
Một chế độ có thể thực hiện là tiêm tĩnh mạch 40mg/6 - 12 giờ mỗi lần cho đến tối đa là 21 ngày hoặc cho đến khi kết thúc quá trình điều trị Pneumocystis.
Do có tăng tốc độ hoạt hóa lại bệnh lao ở bệnh nhân AIDS, cần suy xét nên sử dụng các thuốc chống lao mỗi khi dùng corticosteroid cho các đối tượng có nguy cơ cao này. Cũng cần theo dõi bệnh nhân về khả năng mắc các nhiễm khuẩn tiềm tàng khác. |
| Các đợt kịch phát của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD). |
Đã nghiên cứu 2 chế độ liều:
Tiêm tĩnh mạch 0,5mg/kg 6 giờ mỗi lần, dùng trong 72 giờ, hoặc tiêm tĩnh mạch 125mg 6 giờ mỗi lần, dùng trong 72 giờ, rồi chuyển sang dạng corticosteroid uống và với liều giảm dần. Tổng thời gian điều trị nên ít nhất là 2 tuần. |
| Điều trị hỗ trợ cho các chỉ định khác. |
Liều khởi đầu có thể thay đổi từ 10mg tới 500mg tiêm tĩnh mạch, tùy thuộc vào điều kiện lâm sàng. Có thể cần đến liều cao hơn để điều trị ngắn ngày các tình trạng cấp tính và nghiêm trọng. Các liều khởi đầu lên tới 250mg cần tiêm tĩnh mạch trong thời gian ít nhất 5 phút, còn nếu dùng liều cao hơn thì tiêm trong thời gian ít nhất là 30 phút. Các liều tiếp theo có thể tiêm bắp hoặc tĩnh mạch theo các khoảng cách tùy theo đáp ứng của bệnh nhân và theo tình trạng lâm sàng. |
|
Để tránh các vấn đề khi phối hợp thuốc và bảo đảm độ ổn định của thuốc, nên tiêm methylprednisolon natri succinat ở những vị trí riêng biệt với vị trí tiêm các thuốc khác nếu được. Có thể tiêm theo các kiểu: Bơm thuốc đường tĩnh mạch, qua buồng tiêm (chamber) hoặc dùng dung dịch tiêm tĩnh mạch theo kỹ thuật “piggy-back" (Xem phần Thận trọng khi sử dụng).
Lưu ý:
Một số chế phẩm của methylprednisolon natri succinat có chứa alcol benzylic (xem phần Thận trọng khi sử dụng, Dùng ở trẻ em).
Liều dùng trên chỉ mang tính chất tham khảo. Liều dùng cụ thể tùy thuộc vào thể trạng và mức độ diễn tiến của bệnh. Để có liều dùng phù hợp, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên viên y tế.
Làm gì khi dùng quá liều?
Chưa gặp các hội chứng lâm sàng về quá liều cấp tính với corticosteroid. Báo cáo về độc tính cấp hoặc tử vong sau khi quá liều corticosteroid rất hiếm.
Trong trường hợp quá liều, không có thuốc giải độc đặc hiệu mà chỉ điều trị hỗ trợ và điều trị triệu chứng. Methylprednisolon có thể thẩm tách được.
Làm gì khi quên 1 liều?
Nếu bạn quên một liều thuốc, hãy dùng càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, nếu gần với liều kế tiếp, hãy bỏ qua liều đã quên và dùng liều kế tiếp vào thời điểm như kế hoạch. Lưu ý rằng không nên dùng gấp đôi liều đã quy định.
Khi sử dụng thuốc Solu-Medrol 500mg, bạn có thể gặp các tác dụng không mong muốn (ADR).
Không rõ tần suất
-
Nhiễm trùng và nhiễm ký sinh trùng: Nhiễm trùng cơ hội, nhiễm trùng, viêm phúc mạc.
-
Rối loạn máu và hệ bạch huyết: Tăng bạch cầu.
-
Rối loạn hệ miễn dịch: Phản ứng quá mẫn với thuốc, phản ứng phản vệ, phản ứng dạng phản vệ.
-
Rối loạn nội tiết: Hội chứng Cushing, suy tuyến yên, hội chứng ngừng thuốc steroid.
-
Rối loạn chuyển hóa và dinh dưỡng: Nhiễm toan chuyển hóa, ứ natri, ứ dịch, giảm kiềm chuyển hóa do hạ kali máu, rối loạn mỡ máu, giảm dung nạp glucose, tăng nhu cầu insulin (hoặc các thuốc hạ đường huyết đường uống ở bệnh nhân đái tháo đường), chứng tích mỡ, tăng cảm giác thèm ăn (có thể dẫn đến tăng cân).
-
Rối loạn tâm thần: Rối loạn cảm xúc (bao gồm tâm trạng trầm uất, tâm trạng phấn khích, cảm xúc không ổn định, phụ thuộc thuốc, có ý định tự tử), rối loạn tâm thần (bao gồm hưng cảm, hoan tưởng, ảo giác và tâm thần phân liệt), thay đổi tính cách, trạng thái lú lẫn, lo âu, tính khí thất thường, hành vi bất thường, mất ngủ, khó chịu.
-
Rối loạn hệ thần kinh: Tích mỡ ngoài màng cứng, tăng áp lực nội sọ (kèm phù gai [tăng áp lực nội sọ lành tính]), động kinh, chứng hay quên, rối loạn nhận thức, chóng mặt, đau đầu.
-
Rối loạn mắt: Hắc võng mạc, đục thủy tinh thể, tăng nhãn áp, lồi mắt.
-
Rối loạn tai, tai trong: Chóng mặt.
-
Rối loạn tim: Suy tim xung huyết (ở bệnh nhân nhạy cảm), loạn nhịp tim.
-
Rối loạn mạch: Huyết khối, cao huyết áp, hạ huyết áp.
-
Rối loạn hô hấp, ngực và trung thất: Nghẽn mạch phổi, nấc cụt.
-
Rối loạn tiêu hóa: Loét đường tiêu hóa (có thể thủng do loét đường tiêu hóa và xuất huyết do loét đường tiêu hóa), thủng ruột, xuất huyết dạ dày, viêm tụy, viêm thực quản gây loét, viêm thực quản, chướng bụng, đau bụng, tiêu chảy, khó tiêu, buồn nôn.
-
Rối loạn gan mật: Viêm gan.
-
Rối loạn da và các mô dưới da: Phù mạch, rậm lông, đốm xuất huyết, bầm máu, teo da, sung huyết, tăng tiết mồ hôi, da nổi vân, phát ban, ngứa, mày đay, mụn, giảm sắc tố da.
-
Rối loạn cơ xương và các mô liên kết: Yếu cơ, đau cơ, bệnh cơ, teo cơ, loãng xương, hoại tử xương, gãy xương bệnh lý, bệnh khớp do thần kinh, đau khớp, chậm tăng trưởng.
-
Rối loạn hệ sinh sản và vú: Kinh nguyệt không đều.
-
Rối loạn chung và rối loạn tại chỗ dùng thuốc: Chậm làm lành vết thương, phù ngoại biên, mệt mỏi, khó chịu, phản ứng tại chỗ tiêm.
-
Các chỉ số xét nghiệm/kiểm tra: Tăng nhãn áp, giảm dung nạp carbohydrat, giảm kali máu, tăng calci trong nước tiểu, tăng alanin aminotransferase, tăng aspartat aminotransferase, tăng phosphatase kiềm máu, tăng ure máu, giảm phản ứng với các xét nghiệm trên da.
-
Các biến chứng do thủ thuật, chấn thương và ngộ độc: Gãy xương cột sống do chèn ép, đứt gân.
Hướng dẫn cách xử trí ADR
Khi gặp tác dụng phụ của thuốc, cần ngưng sử dụng và thông báo cho bác sĩ hoặc đến cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời.
