Ưu và nhược điểm của siêu âm tập trung

Siêu âm tập trung còn được gọi là HIFU (High-intensity focused ultrasound), là một phương pháp điều trị y khoa sử dụng sóng siêu âm cường độ cao để tạo ra nhiệt độ cao tại một điểm nhỏ trong cơ thể, nhằm phá hủy mô bệnh mà không cần phẫu thuật cắt mổ hoặc xâm lấn.

Siêu âm tập trung là gì?

Siêu âm tập trung cường độ cao, được gọi là High-intensity focused ultrasound (HIFU) hoặc siêu âm hội tụ hướng dẫn bằng cộng hưởng từ (MRI), là một phương pháp điều trị không xâm lấn sáng tạo được áp dụng cho nhiều loại khối u và bệnh lý khác.

Phương pháp này sử dụng đầu dò siêu âm có năng lượng cao hơn đáng kể so với đầu dò dùng cho chẩn đoán hình ảnh. Đầu dò này tập trung sóng âm vào một điểm duy nhất trong cơ thể, tạo ra nhiệt tại điểm đó để phá hủy mô đích. Quá trình này có thể được lặp lại nhiều lần cho đến khi mô đích bị phá hủy. Hình ảnh từ MRI được sử dụng để lập kế hoạch điều trị và theo dõi mức độ nhiệt trong thời gian thực.

Phương pháp này sử dụng mức độ nhiệt cực kỳ thấp, chỉ tăng nhiệt độ lên dưới 45 độ C, giúp ngăn chặn sự phát triển của tế bào bệnh và giảm thiểu tổn thương cho mô xung quanh. HIFU thường được áp dụng trong điều trị ung thư.

Cơ chế điều trị của HIFU là tập trung chùm sóng siêu âm vào mô bệnh, tạo ra nhiệt độ cao từ 65 đến 85 độ C bên trong mô, gây hoại tử do đông máu. Phương pháp này cho phép xử lý chính xác một phần của mô đích đã được xác định. Toàn bộ mô đích được xử lý bằng cách di chuyển thiết bị trên cánh tay robot của nó để tạo ra các điểm tập trung sóng siêu âm liên tiếp theo chỉ dẫn của bác sĩ. Ngoài ra, siêu âm tập trung cường độ cao còn có thể kết hợp với xạ trị hoặc hóa trị để tăng hiệu quả điều trị.

Siêu âm tập trung được áp dụng trong điều trị một số bệnh lý như sau:

Nhân xơ tử cung: Phương pháp này được sử dụng hiệu quả trong việc điều trị nhân xơ tử cung bằng cách loại bỏ toàn bộ khối u xơ.

Ung thư: Siêu âm tập trung được áp dụng trong việc điều trị nhiều loại ung thư, bao gồm cả ung thư đặc biệt như ung thư xương, não, vú, gan, tụy, trực tràng, thận, tinh hoàn, tuyến tiền liệt, bàng quang, dạ dày và khối u tại tứ chi. Tuy nhiên, hiệu quả của phương pháp này đang trong giai đoạn theo dõi và đòi hỏi sự nghiên cứu thêm.

Ung thư tiền liệt tuyến: Siêu âm tập trung được coi là phương pháp hiệu quả cao trong việc điều trị ung thư tiền liệt tuyến. Sử dụng đầu dò trực tràng và nhiệt từ sóng siêu âm tập trung vào tuyến tiền liệt để tiêu diệt khối u. Ngoài ra, HIFU cũng có thể được sử dụng để loại bỏ toàn bộ tuyến tiền liệt thông qua đầu dò transrectal.

Phân phối thuốc ung thư tận đích: Siêu âm tập trung giúp cải thiện phân phối thuốc ung thư tới mục tiêu cụ thể, tăng cường hiệu quả của thuốc và giảm thiểu tác dụng phụ do tác động lên toàn bộ cơ thể. Nồng độ thuốc được tăng lên đáng kể, thậm chí lên đến gấp 10 lần so với phương pháp truyền thống hóa trị, giúp giảm thiểu tác dụng phụ.

Điều trị rung nhĩ: HIFU đã được sử dụng để điều trị các rối loạn nhịp tim phổ biến nhất, bao gồm cả rung nhĩ (AF), một tình trạng rối loạn nhịp tim.

Ưu điểm của siêu âm tập trung

Ưu điểm của siêu âm tập trung cường độ cao (HIFU) là công nghệ y khoa tiềm năng với các đặc tính không xâm lấn và sự tối thiểu hóa các quá trình can thiệp.

HIFU là thiết bị duy nhất có khả năng tạo ra hiệu ứng hoại tử mô ở độ sâu chính xác và gần gũi với mô bệnh, đồng thời giảm thiểu ảnh hưởng đến các cấu trúc xung quanh.

Bệnh nhân không cần phải trải qua cuộc phẫu thuật lớn, không có hiện tượng chảy máu hay đau đớn, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình hồi phục.

Công nghệ này có thể áp dụng điều trị cho cả các khối u lành tính và ác tính.

HIFU mang lại giá trị rõ ràng trong việc giảm triệu chứng đau ở bệnh nhân ung thư và cải thiện chất lượng cuộc sống của họ.

Phương pháp này có khả năng điều trị cả khối u nhỏ và lớn, từ những khối u nhỏ không gây ra triệu chứng đến những khối u lớn và nhiều.

Không gây tổn thương đến các cơ quan quan trọng như tim, gan, thận và các cơ quan khác trong cơ thể.

Tác dụng phụ của siêu âm tập trung là ít, trong đó có một số trường hợp bệnh nhân có thể gặp phải bỏng da do thay đổi tư thế trong quá trình điều trị và một số ít bệnh nhân có thể có sốt nhẹ sau quá trình điều trị. Tuy nhiên, không có những tác dụng phụ thường gặp khi điều trị ung thư bằng các phương pháp khác.

Nhược điểm của siêu âm tập trung

Nhược điểm của phương pháp siêu âm tập trung cường độ cao (HIFU) cần được nhấn mạnh:

Rủi ro cho mô xung quanh: Một trong những nguy cơ của quá trình này là mô xung quanh vùng điều trị có thể bị ảnh hưởng bởi sóng siêu âm, có thể dẫn đến tổn thương không mong muốn.

Tổn thương không hoàn toàn: Một nguy cơ khác là tổn thương bị phá hủy không hoàn toàn do nhiệt độ của sóng chưa đủ để phá hủy toàn bộ khối u.

Hạn chế vùng điều trị: HIFU không phù hợp để sử dụng ở một số vùng của cơ thể vì sóng siêu âm có thể ảnh hưởng tiêu cực đến một số vùng như phổi, trung thất, và thực quản. Điều này là do sóng siêu âm sẽ bị phản xạ và hấp thu khi gặp mô xương, vì vậy các khối u nằm sau xương sườn không thể được điều trị.

Nguy cơ tổn thương phổi: Trong trường hợp điều trị ung thư gan ở vị trí gần phổi, có thể gây tổn thương cho phổi do vùng điều trị quá gần.

Hiệu quả thấp đối với một số loại u: Trong điều trị u máu và u nang, do tính hấp thụ sóng âm của thể dịch thấp, việc điều trị không thể đạt được mục tiêu mong muốn.

Ít giá trị trong trường hợp ung thư di căn: Việc sử dụng HIFU trong các trường hợp ung thư đã di căn không mang lại nhiều giá trị điều trị.

Hy vọng nội dung bài viết đã giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về kỹ thuật siêu âm tập trung. Đây là một trong những phương pháp điều trị không xâm lấn cho nhiều loại khối u và bệnh lý nghiêm trọng.

Xem thêm: Các bước thực hiện siêu âm trong mổ