Trùng sốt rét sinh sản như thế nào?

Bệnh sốt rét được biết đến là một loại bệnh truyền nhiễm, tác hại của nó vô cùng nguy hiểm có thể gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ trùng sốt rét sinh sản như thế nào? Hãy cùng với Hà An Pharmacy tìm hiểu vấn đề này ngay thôi nào!

Bệnh sốt rét là gì?

Bệnh sốt rét là một loại bệnh truyền nhiễm do loài Plasmodium ký sinh gây ra. Bệnh có thể lây từ người này sang người khác thông qua vết muỗi cắn của loài muỗi có tên là Anophen. Mà nguyên nhân của bệnh sốt rét là do muỗi truyền nhiễm bệnh, liên quan đến môi trường sống xung quanh. Loại bệnh này diễn ra quanh năm, và chủ yếu sẽ bùng phát khi mùa mưa đến ở các vùng nước lợ, vùng đồi núi, vùng ven biển.

Nguồn gốc của bệnh sốt rét

Bệnh sốt rét được lây truyền qua đường máu, các phương thức lây truyền gồm có:

• Do muỗi truyền nhiễm: Phương thức lây truyền chủ yếu của bệnh sốt rét.
• Do truyền máu mà máu có nhiễm trùng sốt rét.
• Do tiêm chích: Dùng lại kim tiêm có dính máu trùng sốt rét, hoặc tiêm chích ma tuý.
• Có thể lây từ mẹ sang con do nhau thai bị tổn thương nếu người mẹ bị nhiễm bệnh sốt rét (đây là trường hợp hiếm gặp).

Ngoài trùng sốt rét Plasmodium, trùng ký sinh trong cơ thể người không phải là một con duy nhất mà có nhiều loại khác nhau, tùy vào hình thái và môi trường sống, hoàn cảnh sống khác nhau. Một số loài ký sinh trùng sốt rét chủ yếu:

• Loài P.falciparum: Loài này xuất hiện ở vùng có khí hậu nóng ẩm, mưa nhiều, nhiệt độ trung bình hằng năm cao và thường gặp ở châu Á, châu Phi, châu Mỹ Latin, châu Âu thì hiếm gặp.
• Loài P.vivax: Loài ký sinh trùng này xuất hiện ở những nơi có khí hậu lạnh, ở châu Âu gặp nhiều, châu Á và châu Phi tập trung nhiều ở 1 số nơi.
• Loài P.malariae: Loài này gặp nhiều ở châu Âu và châu Phi, châu Mỹ thì ít thấy, còn hiếm thấy ở châu Á.
• Loài P.ovale: Loài này chỉ thấy ở châu Phi, trên thế rất hiếm gặp.

Muỗi Anophen - phương thức truyền nhiễm chủ yếu của bệnh sốt rét

Triệu chứng của bệnh sốt rét

Lúc mới mắc bệnh, những biểu hiện ban đầu thường là: Sốt, ớn lạnh, mệt mỏi, mồ hôi ra nhiều, thường xuyên buồn nôn, ói mửa. Những biểu hiện này thường xuyên phát tác trong vòng 2 - 3 ngày, tuỳ vào tình trạng của người bệnh và mức độ nhiễm bệnh. Do vây, bệnh sốt rét được chia thành 2 loại: Sốt rét thông thường, sốt rét ác tính.

Sốt rét thông thường

Đó là những biểu hiện ban đầu khi mới mắc bệnh, không đe dọa mạng sống con người. Tuy nhiên, tuỳ vào mức độ nhiễm bệnh của mỗi người mà những triệu chứng sốt khác nhau.

• Sốt điển hình gồm có: Rét run, sốt, vã mồ hôi.
• Sốt không điển hình: Sốt không thành cơn, bị ớn lạnh, rét, hay nổi da gà. Đối với trẻ nhỏ, người lần đầu bị thì bị sốt liên tục.

Sốt rét thông thường còn có các biểu hiện như: Người xanh xao, suy nhược, thiếu máu, lá lách với gam phình to.

Sốt rét ác tính

Biểu hiện là căn bệnh trở lên nặng hơn, có thể nguy hiểm trực tiếp đến mạng sống con người. Triệu chứng của sốt rét ác tính cũng nặng lên như: Sốt cao liên tục, ngủ li bì, nói sảng, buồn nôn, tiêu chảy, da xanh tái, ánh mắt lờ đờ.

Bên cạnh đó, sốt rét ác tính còn gây tổn hại đến nhiều bộ phận khác trong cơ thể như: Não, lách, tim, phổi, gan… giảm đi sự cung cấp máu, thiếu oxy đến các cơ quan.

Các triệu chứng của bệnh sốt rét

Trùng sốt rét sinh sản như thế nào?

Trùng sốt rét sản sinh qua 3 giai đoạn:

Giai đoạn 1: Ký sinh trong gan

Tuyến nước bọt của muỗi là nơi tập trung ký sinh trùng sốt rét, và chúng ở dưới dạng thoa trùng - muỗi mang mầm bệnh truyền nhiễm. Khi bị muỗi đốt, tuyến nước bọt có thoa trùng này xâm nhập vào hệ tuần hoàn trong cơ thể.

Khoảng 30 phút sau khi xâm nhập, thoa trùng sẽ di chuyển đến gan, rồi chúng xâm nhập vào gan và bắt đầu phát triển trùng sốt rét ở đây. Trong gan, khi ký sinh trùng sốt rét đầu tiên phát triển và lớn dần lên mang bên trong mình hàng nghìn mảng trùng hay gọi là thể phân cách. Chúng sẽ được phóng thích và đi vào trong máu khi các thể phân cách này bị vỡ ra.

Với các loại ký sinh trùng khác nhau thì chúng có những thời gian phát triển cũng khác nhau. Với loại P.falciparum sẽ phát triển 5 - 7 ngày, P.vivax sẽ là 6 - 8 ngày, P.ovale là 9 - 10 ngày, P.malariae là 14 - 16 ngày.

Theo nghiên cứu, 1 thoa trùng P.falciparum sẽ sản sinh ra khoảng 40.000 ký sinh trùng non, của P.vivax khoảng 10.000 ký sinh trùng non, của P.ovale khoảng 15.000 ký sinh trùng non, của P.malariae khoảng 2.000 ký sinh trùng non. Sau khi phát triển trong gan, tất cả các ký sinh trùng non sẽ vào máu.

Với loài P.vivax và P.ovale có thể ngủ trong gan. Hai loài này xâm nhập vào gan chúng không phát triển ngay, hoặc phát triển chậm mà nằm nguyên ở trong gan. Khoảng một vài tháng sau hoặc cả năm chúng có thể sẽ phát triển ra các ký sinh trùng non đi vào máu sau đó phát tác lại bệnh sốt rét. Còn loài P.falciparum và P.malariae không thể ngủ trong gan.

Giai đoạn 2: Trong hồng cầu

Các thể phân cách sau khi được phóng thích trong gan rồi tiếp tục xâm nhập vào hồng cầu để các ký sinh trùng non phát triển thành thể tư dưỡng, để từ đó phát triển thành thể phân liệt có chứa nhiều mảnh trùng.

Tuỳ theo loại trùng sốt rét ký sinh mà số lượng mảnh trùng trong thể phân liệt sẽ thay đổi theo. Các loại phân liệt này sẽ bị vỡ ra làm cho các mảng trùng tiếp tục xâm nhập vào hồng cầu khác rồi theo chu kỳ cho ra tư dưỡng để rồi phân liệt.

Ở giai đoạn này, phát triển ra nhiều thể ký sinh trùng mà ở trong đó có thể mang giới tính đực hoặc cái. Khi một số mảnh trùng đã phát triển thành giới tính thì chúng không tiếp tục phát triển nữa mà đợi muỗi Anopheles xuất hiện hút vào dạ dày, đến khi vào được dạ dày mới phát triển tiếp.

Giai đoạn 3: Hữu tính trong muỗi

Muỗi Anopheles cái hút máu từ người bệnh sốt rét, các cá thể ký sinh trùng sốt rét trong máu sẽ hút vào dạ dày của muỗi. Khi đó các giao bào đực và giao bào cái sẽ phát triển thành giao tử đực và giao tử cái, qua sinh sản hữu tính sẽ tạo ra thoa trùng. Khi nang trứng trưởng thành sẽ bị vỡ ra, giải phóng ra thoa trùng và tập trung vào tuyến nước bọt. Vậy nên, khi muỗi đốt sang người khác, thoa trùng trong nước bọt sẽ lại xâm nhập vào máu và lại tiếp tục một vòng sản sinh mới.

Sơ đồ vòng đời cho thấy trùng sốt rét sinh sản như thế nào

Như vậy, bệnh sốt rét đã gây ra những ảnh hưởng không nhỏ đến sức khoẻ con người, thậm chí đe dọa đến cả mạng sống con người. Bài viết trên cũng làm rõ cho mọi người hiểu hơn về chủ đề trùng sốt rét sinh sản như thế nào để từ đó có các biện pháp phòng chống, ngăn ngừa căn bệnh truyền nhiễm này nhất là vào mùa mưa lũ. 

Ánh Vũ

Nguồn tham khảo: Tổng hợp