Tìm hiểu về tình trạng tiểu đường biến chứng qua thận và biện pháp phòng ngừa

Tiểu đường biến chứng qua thận là tình trạng tổn thương tế bào thận, làm suy giảm chức năng thải độc của thận và dẫn đến chất thải không được đào thải hiệu quả, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Hãy cùng Hà An Pharmacy tìm hiểu kỹ hơn về dấu hiệu nhận biết, cách chẩn đoán và phòng ngừa căn bệnh này.

Bệnh tiểu đường và biến chứng thận có mối liên hệ gì?

Thống kê hiện nay, có khoảng 30 - 50% bệnh nhân tiểu đường type 1 và 10 - 40% bệnh nhân tiểu đường type 2 phát triển các biến chứng thận, trong đó 3 - 8% tiến triển đến suy thận giai đoạn cuối.

Cơ chế gây ra biến chứng thận do bệnh tiểu đường vẫn chưa được hiểu rõ hoàn toàn, nhưng mức độ glucose trong máu tăng cao kéo dài được biết đến là nguyên nhân gây tổn thương cho thận thông qua nhiều cách, bao gồm:

• Tổn thương cầu thận: Đường huyết cao làm tăng quá trình glycosyl hóa protein trong thận, gây tổn thương và tăng sinh tế bào màng đáy. Điều này dẫn đến việc màng đáy cầu thận dày lên, xơ hóa mạch thận dạng nốt và xơ hóa màng đáy cầu thận.
• Tổn thương mạch thận: Sự lắng đọng hyalin tại các tiểu động mạch đến và đi, cũng như lớp áo giữa của mạch thận, gây ra tình trạng xơ vữa động mạch thận.
• Tổn thương tổ chức kẽ thận: Lắng đọng phức hợp glycogen trong tổ chức kẽ thận gây ra tình trạng xơ hóa khoảng kẽ và teo tuyến thượng thận.

Tiểu đường biến chứng qua thận này là hậu quả trực tiếp của việc kiểm soát đường huyết kém và có thể được giảm thiểu thông qua việc quản lý đường huyết chặt chẽ và điều trị kịp thời.

Dấu hiệu nhận biết tiểu đường biến chứng qua thận

Tiểu đường biến chứng qua thận thường không có triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu, do đó việc nhận biết sớm qua các triệu chứng lâm sàng là rất khó khăn. Để nắm bắt được cách phát hiện sớm biến chứng này, hãy cùng xem qua các diễn tiến của bệnh thận tiểu đường qua 5 giai đoạn sau:

Giai đoạn 1: Thận tăng kích thước

Khi lượng đường trong máu tăng cao kéo dài, nó gây rối loạn thẩm thấu và tăng áp lực lọc ở cầu thận. Điều này dẫn đến tăng diện tích bề mặt lọc của nephron, khiến thận to lên và phì đại, khởi phát tình trạng tổn thương thận. Ở giai đoạn này, bệnh nhân thường chưa có triệu chứng tiểu đường biến chứng qua thận lâm sàng.

Giai đoạn 2: Thay đổi mô học ở cầu thận

Trong giai đoạn này, tế bào ở cầu thận bắt đầu bị tổn thương và viêm, dẫn đến suy giảm chức năng thận. Sự tăng đường huyết và huyết áp cao kích hoạt hệ thống Renin-Angiotensin-Aldosterone (RAA).

Hệ thống này thúc đẩy các yếu tố tăng trưởng, làm tăng quá trình xơ hóa các tế bào thận bị tổn thương và co mạch thận, gây thiếu oxy đến thận. Hơn nữa, hệ RAA cũng thúc đẩy quá trình chuyển hóa trong cơ thể và sản xuất Endothelin, làm tổn thương thận thêm trầm trọng. Người bệnh vẫn có thể chưa xuất hiện triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn này.

Giai đoạn 3: Tiểu Albumin

Trong giai đoạn này, màng đáy cầu thận dày lên và trở nên cứng hơn, gây tổn thương mô thận và làm thay đổi kích thước lỗ lọc. Kết quả là một phần protein, chủ yếu là albumin do kích thước nhỏ, thoát ra ngoài theo nước tiểu. Mặc dù các dấu hiệu tiểu đường biến chứng qua thận lâm sàng chưa rõ ràng, người bệnh có thể phát hiện ra tình trạng này thông qua xét nghiệm vi đạm niệu hoặc siêu âm bụng cho thấy thận to.

Giai đoạn 4: Tiểu đạm

Ở giai đoạn này, các tế bào thận dần xơ hóa và mất chức năng, dẫn đến tích tụ chất độc trong cơ thể và xuất hiện các triệu chứng lâm sàng của biến chứng thận bao gồm:

• Tăng huyết áp;
• Tăng cân do giữ nước;
• Nước tiểu có bọt và chứa protein;
• Tiểu nhiều lần;
• Mệt mỏi và ngứa ngáy.

Giai đoạn 5: Bệnh thận giai đoạn cuối

Trong giai đoạn này, triệu chứng tiểu đường biến chứng qua thận trở nên rõ ràng và dễ nhận biết, cụ thể như sau:

• Phù toàn thân: Do chức năng thận giảm, gây ứ nước trong cơ thể.
• Thiếu máu: Người bệnh trở nên xanh xao, hoa mắt, mệt mỏi, chóng mặt.
• Nước tiểu sủi bọt: Do protein thoát ra ngoài nước tiểu.
• Ngứa: Do các chất thải không được bài tiết và đọng lại trong máu.
• Buồn nôn: Sự tích tụ của các chất thải không được bài tiết gây ra buồn nôn và nôn.
• Mất cảm giác ngon miệng: Do tăng ure huyết, mất cảm giác ngon, giảm vị giác, miệng và hơi thở có mùi khó chịu.
• Khó thở: Do dịch ứ lại trong phổi và thiếu máu, thiếu oxy được vận chuyển đến phổi.

Cách chẩn đoán tiểu đường biến chứng qua thận

Triệu chứng của tiểu đường biến chứng qua thận thường xuất hiện ở giai đoạn muộn, nên rất khó để chẩn đoán bệnh sớm chỉ dựa vào các dấu hiệu lâm sàng. Do đó, để tầm soát và phát hiện sớm biến chứng thận ở người tiểu đường, cần thực hiện các xét nghiệm chuyên biệt dưới đây:

• Xét nghiệm protein: Xét nghiệm này giúp phát hiện albumin trong nước tiểu.
• Xét nghiệm ure máu: Ure là một chất được thận đào thải. Khi chức năng thận suy giảm, ure không được lọc ra ngoài qua nước tiểu mà tích tụ lại trong máu, giúp phát hiện dấu hiệu của suy thận.
• Xét nghiệm Creatinin máu: Khi chức năng thận giảm, creatinin cũng không được bài tiết hiệu quả, dẫn đến tăng nồng độ creatinin trong máu.

Biện pháp phòng ngừa tiểu đường biến chứng qua thận

Tiểu đường biến chứng qua thận có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng, làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh và tăng nguy cơ suy thận, dẫn đến việc phải chạy thận tốn kém. Vì vậy, khi người tiểu đường mắc bệnh thận, việc ngăn chặn và làm chậm tiến triển của bệnh là vô cùng quan trọng. Người bệnh cần:

• Kiểm soát đường huyết: Duy trì mức đường huyết ổn định bằng cách thường xuyên kiểm tra HbA1C ít nhất hai lần mỗi năm. Tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ về việc sử dụng thuốc.
• Kiểm soát huyết áp: Giữ huyết áp dưới 130/80 mmHg đã được chứng minh là có thể làm chậm tiến triển của bệnh thận.
• Giảm muối: Áp dụng chế độ ăn ít muối, giới hạn lượng natri nạp vào không quá 2,3g mỗi ngày để giảm nguy cơ giữ nước và tăng huyết áp.
• Giảm protein: Hạn chế lượng protein nạp vào khoảng 0,8g/kg trọng lượng cơ thể để giảm albumin niệu và làm chậm tiến triển của bệnh.
• Kiểm soát cân nặng: Duy trì chỉ số BMI dưới 25kg/m2 nhằm giảm cholesterol trong máu và ngăn ngừa tiến triển của bệnh.
• Tăng cường luyện tập thể dục: Thường xuyên tập thể dục, ít nhất 20 - 30 phút mỗi ngày, giúp kiểm soát đường huyết, giảm nguy cơ tiến triển của bệnh và ngăn ngừa các bệnh tim mạch.
• Không hút thuốc lá: Hút thuốc có liên quan đến việc tăng albumin niệu và góp phần tăng nguy cơ đột quỵ và các bệnh tim mạch ở người bệnh thận tiểu đường.

Như vậy, Hà An Pharmacy vừa chia sẻ thông tin chi tiết về tiểu đường biến chứng qua thận. Hy vọng những kiến thức này sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về cách phòng ngừa và quản lý bệnh, bảo vệ sức khỏe thận và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Xem thêm:

• Biến chứng cấp tính của bệnh tiểu đường là gì?
• Biến chứng tiểu đường ở răng và cách phòng ngừa