Tên gọi, danh pháp

Tên Tiếng Việt: Tô mộc.

Tên khác: Cây gỗ vang, vang nhuộm, tô phượng.

Tên khoa học: Lignum Caesalpiniae sappan (Caesalpinia sappan L.) hay Biancaea sappan L. Thuộc họ Vang (Caesalpiniaceae).

Đặc điểm tự nhiên

Cây tô mộc là một loại thực vật thân gỗ cao từ 7 - 10m, trên thân cây có gai. Lá cây tô mộc thuộc loại lá kép lông chim, bao gồm 12 đôi lá chét hoặc nhiều hơn. Lá có hình dáng tròn ở đầu hơi hẹp phía dưới và mặt dưới lá có nhiều lông. Hoa có 5 cánh mọc thành chùm, hoa màu vàng, nhị hơi lộ ra, phần dưới chỉ nhị có lông ít, bầu hoa được phủ lông màu xám. Quả tô mộc dẹt, hình trứng ngược dai dày và cứng, dài từ 7-10cm, rộng khoảng 3.5-4cm, ở trong quả có 3-4 hạt màu nâu.

Tô mộc dược liệu làm từ cây tô mộc có hình trụ hay nửa trụ tròn, đường kính từ 3-12 cm, dài 10 cm hoặc hơn. Mặt ngoài các miếng lớn có màu đỏ vang, mặt cắt ngang hơi bóng, vòng tuổi thấy rõ rệt (màu da cam), có thể thấy màu nâu tối, có mạch gỗ. Các thanh được chẻ nhỏ có màu hồng đỏ, có thể có những chỗ có màu nhạt hay đậm hơn. Chất cứng, nặng, không mùi, vị hơi se.

Phân bố, thu hái, chế biến

Phân bố: Tô mộc là cây thuốc được sử dụng ở Châu Á, đặc biệt là Ấn Độ, Trung Quốc và Đông Nam Á. Ở nước ta cây tô mộc khá phổ biến, chúng mọc hoang và cũng được trồng ở nhiều nơi trên nước ta.

Thu hái: Cây tô mộc được thu hoạch vào mùa thu.

Chế biến: Người dân chặt những cây gỗ già, sau đó đẽo bỏ phần gỗ giác trắng, còn lại lấy phần gỗ đỏ bên trong, đem cưa thành khúc rồi chẻ ra thành những mảnh nhỏ, mang phơi hoặc sấy khô.

Bộ phận sử dụng

Bộ phận sử dụng làm dược liệu từ cây tô mộc là phần gỗ lõi màu đỏ bên trong để nguyên hay chẻ nhỏ đem phơi hoặc sấy khô.

Hydrogenated Coco-glycerides là gì?

Hydrogenated Coco-glyceride là một chất béo màu trắng, chứa các axit béo bão hòa (không có liên kết đôi), có nguồn gốc từ dầu dừa, độ dài chuỗi C12-C18. Chất này không mùi, có vị trung tính và khá cứng ở nhiệt độ phòng.

Dầu dừa (Cocos nucifera) là dầu từ trái dừa khô, bao gồm 90% chất béo trung tính bão hòa. Dầu dừa có thể hoạt động như một thành phần tạo hương thơm, chất dưỡng tóc hoặc chất dưỡng da và được báo cáo có mặt trong 626 mỹ phẩm ở nồng độ cho phép từ 0,0001% đến 70%.

Các thành phần liên quan của dầu dừa được đề cập trong báo cáo này gồm các axit béo và các dạng hydro hóa của chúng, các rượu béo tương ứng, các este đơn giản, các muối vô cơ và sulfat hóa. 

Dầu dừa và các thành phần liên quan được xem là thành phần mỹ phẩm an toàn khi sử dụng với nồng độ cho phép.

Điều chế sản xuất

Hydrogenated Coco-glycerided là một hỗn hợp của Monoglyceride, Diglyceride và Triglyceride có nguồn gốc từ dầu dừa, được điều chế bằng cách thủy phân và cô lập chất béo, sau đó được chưng cất.

Dầu dừa được lấy từ cùi dừa (thịt khô hoặc nhân hạt dừa), với số lượng từ 60% đến 70%, có hàm lượng nước từ 4% đến 10%. Dầu dừa thô thu được thông qua biểu hiện cơ học của cùi dừa. Sau đó, dầu được tinh chế, tẩy trắng và khử mùi để loại bỏ các Axit béo tự do, Phospholipid, các thành phần màu, mùi, hương vị và các vật liệu Nonoil khác.

Marigold là gì?

Cúc vạn thọ là loại cây thảo mọc đứng, cao 0,6-1m, phân nhánh thành bụi có cành nằm trải ra. Lá cúc vạn thọ xẻ sâu hình lông chim, các thuỳ hẹp, dài, nhọn, khía răng cưa. Đầu hoa toả tròn, rộng 3 - 4cm hay hơn, mọc đơn độc hay tụ họp thành ngù; lá bắc của bao chung hàn liền với nhau; hoa màu vàng hay vàng cam, màu lông gồm 6 - 7 vẩy rời nhau hoặc hàn liền nhau. Hoa ở phía ngoài hình lưỡi nhỏ xoè ra, hoa ở phía trong hình ống và nhỏ. 

Quả bế có 1 - 2 vẩy ngắn., cây ra hoa vào mùa đông cho tới mùa hạ. Calendula officinalis (Cúc vạn thọ) thuộc họ thực vật có tên Asteraceae hay Compositae. Những cánh hoa nhỏ được thu hoạch và làm khô vì nhiều tính chất dùng để làm thuốc. Mặc dù có rất nhiều loài hoa cúc vàng (marigold flowers) được trồng trên khắp thế giới, nhưng Calendula (cúc vạn thọ) được dùng để làm thuốc nhiều nhất. Nó có nguồn gốc ở Ai Cập và một phần của Địa Trung Hải nhưng bây giờ đã phát triển ở mọi châu lục, thường nở trong những tháng nóng của năm (từ tháng 5 đến tháng 10 ở Bắc bán cầu).

Một số nghiên cứu chỉ ra rằng tinh chất hoa cúc vàng (marigold flowers extract) chứa nhiều thành phần hoạt tính, bao gồm các chất chống oxy hoá và dầu dễ bay hơi. Cúc vạn thọ chứa chất chống oxy hóa dưới dạng flavonoid và carotenoids. Ở cánh hoa có nhiều chất chống oxy hóa và các axit béo như axit calendric và axit linoleic. Ở lá của cúc vạn thọ chứa lutein và beta-carotene, có chức năng chống oxy hóa mạnh mẽ.

Điều chế sản xuất

Một số nghiên cứu đã phát triển nhũ tương dầu/nước, sử dụng dầu Cúc vạn thọ (Calendula officinalis L) và rượu béo etoxyl hóa làm chất hoạt động bề mặt. Giá trị HLB cần thiết cho dầu cúc vạn thọ được xác định là 6,0. Các chất hoạt động bề mặt được liên kết trong các cặp ưa béo/ưa nước. Các chất hoạt động bề mặt ưa béo là Ceteth ‐ 2 và Steareth ‐ 2 và các chất hoạt động bề mặt ưa nước là Steareth ‐ 20, Ceteareth ‐ 20, Ceteareth ‐ 5 và Ceteth ‐ 10. Để xác định các pha tinh thể lỏng, các nhũ tương được phân tích bằng kính hiển vi ánh sáng phân cực. Độ ổn định vật lý được đánh giá bằng phương pháp lưu biến và phân tích tiềm năng zeta. Tất cả các nhũ tương đều có cấu trúc tinh thể lỏng dạng phiến. Kết quả cho thấy loại chất hoạt động bề mặt này có thể tạo ra tinh thể lỏng trong hệ thống, với sự khác biệt nhỏ về bề ngoài, ảnh hưởng đến độ ổn định vật lý, theo các phương pháp đã áp dụng.

Việc phân lập được thực hiện bằng cách chiết xuất dung môi tuần tự của T. patula những bông hoa. Một mẫu gồm 600g nguyên liệu thực vật đã được nghiền thành bột khô được chiết bằng 1,2-dichloroethane trong thiết bị Soxhlet trong 48 giờ cho đến khi mất màu. Phần còn lại sau quá trình chiết tách dichloroethane được tái chiết xuất bằng etanol (tỷ lệ dung môi/chất thực vật 1: 5) để phân lập các hợp chất có độ phân cực cao hơn.

Các dung môi được làm bay hơi trong chân không ở 40°C để tạo ra chất chiết thô dicloroetan và etanol. Tiếp tục tách các hợp chất riêng lẻ khỏi dịch chiết dicloetan được thực hiện bằng sắc ký cột trên cột silica gel với hệ dung môi cloroform-hexan. Quá trình rửa giải các phân đoạn từ cột được bắt đầu bằng hexan với sự gia tăng thêm hàm lượng cloroform trong hệ thống. Sự rửa giải với 3% cloroform trong hexan cho hợp chất 1. Hợp chất 2 có trong phần được rửa giải từ cột với 5% cloroform trong hexan.

Dịch chiết etanol được tách trên cột silica gel bằng cách rửa giải với dicloroetan/metanol bằng phương pháp sắc ký lớp mỏng (TLC) để xác định đặc điểm sơ bộ của các phân đoạn. Quá trình rửa giải được bắt đầu với dichloroethane với sự gia tăng từng bước sau đó của hàm lượng metanol trong hệ thống.

Rửa giải với metanol 2, 3, 5, 7 và 10% trong dicloroetan tạo ra các phần tương ứng là 1, 2, 3, 4 và 5. Sắc ký lại của phân đoạn 2 trên cột Sephadex LH-20 với metanol 2% trong cloroform với sự tách TLC tiếp tục tạo ra hợp chất 2 cũng được tìm thấy trong dịch chiết dicloetan. Hợp chất 3 thu được bằng cách sắc ký lại phân đoạn 5 trên cột silica gel được rửa giải bằng metanol 8% trong cloroform và tiếp tục được tinh chế trên cột polyamit bằng cách rửa giải bằng etanol trong nước.

Quá trình phân tách TLC được thực hiện bằng các tấm silica gel Merck (Đức). Tách các hợp chất ưa béo được thực hiện trong hệ dung môi của dichloroethane-methanol (9: 1) và chloroform-methanol (9: 1). Các hợp chất phân cực hơn từ chiết xuất etanol được tách ra trong hệ dung môi của cloroform/metanol/nước (26: 14: 3).

Các sắc ký đồ được kiểm tra dưới ánh sáng UV ở bước sóng 254 và 360 nm, trước và sau khi sử dụng thuốc thử nhuộm để phát hiện flavonoid. Các flavonoid được phát hiện dưới dạng các đốm vàng lộ ra sau khi nung nóng các tấm được phun bằng dung dịch nhôm clorua etanol 1%. Các hợp chất khác được phát hiện bằng cách phun các dung dịch axit sunfuric 20%. Sau khi nung nóng các tấm phun đến 100°C, các hợp chất được tiết lộ dưới dạng các đốm có sắc thái từ xanh lam đến xanh lục, tùy thuộc vào các hợp chất cụ thể.

Cơ chế hoạt động

Cúc vạn thọ Pháp (Tagetes patula L.) được sử dụng rộng rãi trong y học dân gian, đặc biệt để điều trị các rối loạn liên quan đến viêm. Tuy nhiên, cơ chế tế bào của hoạt động này cần được nghiên cứu thêm. Trong một số nghiên cứu tiềm năng của các hợp chất T. patula để làm giảm bớt căng thẳng oxy hóa trong các tế bào T lymphoblastoid Jurkat ở người bị thách thức với hydrogen peroxide. Chiết xuất thô của hoa cúc vạn thọ và các phân đoạn tinh khiết có chứa flavonoid patuletin, quercetagetin và quercetin và các dẫn xuất của chúng, cũng như carotenoid lutein, được đưa tiếp xúc với các tế bào Jurkat được thử thách với 25 hoặc 50 μ M H 2 O 2.

Hydrogen peroxide gây ra stress oxy hóa trong tế bào, biểu hiện là tạo ra các gốc superoxide và peroxyl, giảm khả năng tồn tại, chu kỳ tế bào bị bắt và tăng cường quá trình chết rụng. Sự căng thẳng đã được giảm bớt nhờ các thành phần cúc vạn thọ thể hiện khả năng loại bỏ gốc rễ cao và tăng cường hoạt động của các enzym chống oxy hóa liên quan đến việc trung hòa các loại oxy phản ứng.

Phần flavonoid giàu quercetin và quercetagetin cho thấy hoạt tính bảo vệ tế bào cao nhất, trong khi patuletin ở liều cao có tác dụng gây độc tế bào liên quan đến khả năng chống ung thư của nó. T. patulacác hợp chất tăng cường sản xuất interleukin-10 (IL-10) chống viêm và chống oxy hóa trong tế bào Jurkat. Cả khả năng loại bỏ gốc rễ trực tiếp và kích thích các cơ chế bảo vệ tế bào có thể làm nền tảng cho các đặc tính chống viêm của hoa cúc vạn thọ.

Chiết xuất ethanol từ hoa Calendula officinalis L. thể hiện tác dụng chống viêm thông qua việc ức chế các cytokine gây viêm (IL-1β, IL-6, TNF-α và IFN-γ), và nó đã được đề xuất để ức chế COX-2 thông qua ức chế gen enzym và tổng hợp prostaglandin sau đó.

Beta-Sitosterol là gì?

Beta-sitosterol hay β-Sitosterol (C29H50O) là chất được tìm thấy trong thực vật, cụ thể là trong trái cây, rau, quả và hạt. Ngoài ra, Beta-sitosterol còn có sẵn trong dạng bổ sung chế độ ăn uống. 

Được các nhà hóa học gọi là "ester sterol của thực vật”, Beta-sitosterol có thể sử dụng để làm thuốc, mang lại một số lợi ích nhất định cho sức khỏe. Cụ thể như Beta-sitosterol có khả năng làm giảm mức cholesterol bằng cách hạn chế lượng cholesterol vào cơ thể chúng ta. Mặt khác, Beta-sitosterol còn có khả năng liên kết cùng tuyến tiền liệt giúp làm giảm sưng/viêm.

Cơ chế hoạt động

Có công thức phân tử tương tự cholesterol, Beta-sitosterol còn được gọi là sterol thực vật. Beta-sitosterol hoạt động như một chất oxy hóa tự nhiên, có khả năng ức chế sterol methyltransferase, làm giảm cholesterol máu, giảm viêm sưng trong bệnh phì đại lành tính tiền liệt tuyến (BPH).  

Agar là gì?

Việt Nam có sự đa dạng và phong phú về nguồn lợi rong biển như rong nâu, rong đỏ và rong lục. Loài có giá trị kinh tế cao như rong đỏ. Rong đỏ chứa rất nhiều các hoạt chất có giá trị như carrageenan ở rong sụn (Kappaphycus alvarezii, Kappaphycus striatum,…), agar ở trong rong câu chỉ vàng Gracilaria… 

Agar là chất nền vững chắc để chứa môi trường nuôi cấy cho công việc vi sinh. Agar có thể được sử dụng như một chất thay thế gelatin cho người ăn chay, một chất nhuận tràng, một chất ức chế sự thèm ăn và một chất làm đặc cho súp. Trong việc bảo quản trái cây, kem lạnh và các món tráng miệng khác, trong trong sản xuất bia, giấy và vải định cỡ.

Chất tạo gel trong agar là một polysaccharide không phân nhánh thu được từ thành tế bào của loại tảo đỏ, chủ yếu từ tengusa (Gelidiaceae) và ogonori (Gracilaria). Agar là một polime được tạo thành từ các tiểu đơn vị của đường galactose.

Agar được ứng dụng trong rất nhiều lĩnh vực khác nhau như công nghệ thực phẩm, công nghệ dược, công nghệ vi sinh,… Agar là một loại rong biển được dùng để làm thuốc. Rong biển đỏ của Nhật là nguồn agar thường gặp nhất. Ở Nhật, agar còn thường được dùng để giảm cân. 

Ngoài ra, Agar có tác dụng chữa bệnh tiểu đường và táo bón. Trong mỹ phẩm Agar là một dạng chất gel và được sử dụng trong sữa dưỡng da, thuốc gel, và một số loại thuốc đạn.

Đặc tính lưu biến của agar lại phụ thuộc vào cấu trúc của agar-agar cũng như sự liên kết của agar-agar với các ion kim loại, với các polysaccharide hay protein khác nhau.

Điều chế sản xuất Agar

Người ta có thể chiết xuất agar từ rong biển với nước nóng, sau đó là đóng băng và tan băng làm sạch. Quy trình chiết xuất thương mại liên quan đến rửa, chiết xuất hóa học, lọc, gel hóa, tẩy trắng, đông lạnh, rửa, làm khô và xay xát.

Bột rau câu agar được làm chủ yếu từ rong, là loại thuộc ngành tảo tự nhiên. Để làm ra được loại bột này trước tiên sau khi lấy tảo về làm đông, chúng được ép thủy lực để tách toàn bộ nước sau đó sấy khô và nghiền thành dạng bột mịn.

Cơ chế hoạt động của Agar

Hoạt chất Agar có tính thuận nghịch về nhiệt. Đun nóng polymer tạo thành một khối, khi dung dịch nguội đi các chuỗi sẽ bao lấy nhau và liên kết với nhau từng đôi một bằng liên kết hidro để tạo thành chuỗi xoắn kép. Giai đoạn tiếp theo là sự tổ hợp các chuỗi xoắn kép lại với nhau, tạo ra một mạng lưới không gian ba chiều nhốt các chất khô bên trong do số lượng liên kết hidro rất lớn. Cấu trúc gel vững chắc nhờ các nút mạng chứa liên kết ion nội phân tử, nên gel agar rất cứng và vững chắc. 

Quá trình hình thành gel, độ ổn định của gel bị ảnh hưởng bởi hàm lượng, khối lượng phân tử của nó. Kích thước lỗ gel khác nhau phụ thuộc vào nồng độ agar, khi nồng độ agar càng cao kích thước lỗ gel càng nhỏ. Gel khô có thể tạo thành một màng trong suốt, bền cơ học và có thể bảo quản lâu dài mà không bị hỏng.

Khả năng tạo gel phụ thuộc hoàn toàn vào hàm lượng đường agarose. Agarose là các gel ngậm nước, các phân tử polymer kết hợp với nhau thông qua liên kết hydro. Đặc tính độc đáo này của  gel, các gel giữ bên trong mạng lưới một lượng to lớn của nước có thể di chuyển tự do hơn thông qua việc trao đổi ion. Mỗi phân tử, duy trì cấu trúc của chúng trong sự độc lập hoàn toàn. Vì vậy, quá trình này không phải là sự đồng trùng hợp, nhưng là điểm thu hút tĩnh điện đơn giản. Hàm lượng agarose phụ thuộc vào nguyên liệu rong câu ban đầu và quá trình chế biến. Sự có mặt của ion sulfat làm cho gel bị mờ, đục, tránh dùng nước cứng để sản xuất. Chúng có khả năng giữ mùi, vị vàmàu, acid thực phẩm cao trong khối gel nhờ nhiệt độ nóng chảy cao (85–90^oC).

Gel agar chịu được nhiệt độ chế biến lên đến 100^oC, pH 5 – 8, có khả năng trương phồng và giữ nước. Không nên dùng agar trong môi trường pH nhỏ hơn 4 và có nhiều chất oxi hóa mạnh, agar có thể tạo đông ở nồng độ thấp. Biến đổi này có thể được lặp đi lặp lại nhiều lần nếu không có sự tác động của các chất thủy phân, agarose hay chất oxy hóa phá hủy gel. Gel agar khác các gel carrageenan, alginate là gel agar không cần sự tồn tại của cation vẫn có thể gel hóa. Tính chất quan trọng của gel agar là hiện tượng trễ gel rất cao, (sự khác biệt nhiệt độ giữa gel của chúng khoảng 38ºC), nhiệt độ nóng chảy (khoảng 85ºC).

Nồng độ agar được dùng tạo gel là từ 0,5% đến 2%, đối với mỗi loài rong khác nhau thì gel agar có hiện tượng trễ gel là khác nhau. Hiện tượng trễ gel được thể hiện trong hình 12 đối với mỗi loại agar khác nhau là 45ºC, các gel carrageenans có hiện tượng trễ ở khoảng 12ºC đến 26^oC, thấp hơn so với gel agar. Chứng tỏ sự hiện diện của agarose ban đầu có tác động tới hiện tượng trễ gel. Nhiệt độ gel là một chỉ số để xác định nhiệt độ agarophyte sử dụng để hình thành môi trường agar. Cần dựa vào nhiệt độ tạo gel đặc trưng của agar sẽ xác định được nguồn gốc của nó.

Nhiệt độ tạo gel ảnh hưởng bởi mức độ methyl hóa của nhóm C6 của agarobioses hiện diện trong môi trường agar. Sự methyl hóa của agaroses trong Gelidiella lớn hơn trong Pterocladia, điều này chứng tỏ, methyl hóa nhóm carbon 6 lớn hơn sẽ có nhiệt độ gel hóa cao hơn. Quá trình gel hóa là quá trình tỏa nhiệt, các phân tử agarose được hòa tan trong nước.

Xoắn đôi phản đối xứng (B1) được hình thành trong sự kết hợp để tạo thành một lưới vĩ mô (C và D), xoắn B2 đơn giản được nối bằng cầu nối hydro tạo ra cấu trúc (xoắn đôi đối xứng) và hình thành nên mạng lưới vĩ mô có thể nhìn thấy (C và D). Cả hai quá trình tạo gel có thể cùng tồn tại và một hoặc các điều kiện khác tùy thuộc vào tốc độ làm mát, một tốc độ nhanh hơn ủng hộ quá trình đầu tiên. Nó đều dựa vào sự hình thành các cầu nối hydro và tạo ra một cấu trúc lưới vĩ mô.

Beta Hydroxy Acid là gì?

Beta Hydroxy Acid (hay chúng ta vẫn quen gọi tắt là BHA) là một hợp chất hữu cơ có khả năng giúp loại bỏ tế bào chết cho da. Sở dĩ Beta Hydroxy Acid có tác dụng này là nhờ vào khả năng tan trong dầu và hoạt động bên trong lỗ chân lông để giải quyết tình trạng bít tắc. Chính vì vậy, với những ai sở hữu làn da dầu, lỗ chân lông to, bề mặt da không mịn màng thì mỹ phẩm chứa thành phần Beta Hydroxy Acid là một chọn lựa phù hợp.

Beta Hydroxy Acid gồm có các loại sau: Axit B-Hydroxybutyric, Axit B-hydroxy methyl-methylbutyric, Carnitine, Axit Salicylic. Tuy nhiên, trong mỹ phẩm, thuật ngữ BHA (Beta Hydroxy Acid) thường phổ biến dùng nói đến loại Axit Salicylic. Nhờ có nguồn gốc từ tự nhiên nên Beta Hydroxy Acid mang lại nhiều tác dụng tích cực cũng như rất có lợi cho làn da. 

Trong khi AHA - thành phần cũng khá quen thuộc có mặt trong nhiều loại mỹ phẩm chỉ có thể tan trong nước nên chỉ có tác dụng trên bề mặt da thì Beta Hydroxy Acid là một acid gốc ưa dầu, nhờ đó mà hợp chất này sẽ có thể thâm nhập sâu hơn vào lỗ chân lông, giúp người dùng dễ dàng loại bỏ những tế bào da chết bên trong cùng lượng chất nhờn dư thừa.

Beta Hydroxy Acid thường được chỉ định dùng cho làn da nhờn, da dễ bị mụn trứng cá và điều trị mụn đầu đen, mụn đầu trắng. Nhờ có đặc tính chống viêm và kháng khuẩn, Beta Hydroxy Acid phù hợp để sử dụng cho mục đích trị mụn nhờ khả năng có thể đi qua dầu giúp bình thường hóa lớp lót của lỗ chân lông vốn là nơi góp phần gây ra mụn trứng cá. 

Điều chế sản xuất Beta hydroxy acid

Beta Hydroxy Acid là hợp chất hữu cơ, phần lớn được chiết xuất từ vỏ cây liễu willow bark, dầu của cây lộc đề xanh. 

Cơ chế hoạt động

Beta Hydroxy Acid hoạt động chủ yếu như là một hoạt chất giúp tẩy da chết bằng cách thâm nhập sâu vào các lỗ chân lông. Thành phần này sẽ làm bong tróc các tế bào da chết và kích thích sản sinh các tế bào mới phát triển. 

Ngoài ra, nhờ thâm nhập sâu vào trong lỗ chân lông, Beta Hydroxy Acid cũng đồng thời khắc phục những vấn đề bí tắc lỗ chân lông, từ đó có thể kiểm soát và làm giảm mụn rất hiệu quả. 

Beta Hydroxy Acid giúp cải thiện nếp nhăn, độ nhám của da và hỗ trợ làm giảm các rối loạn sắc tố da.

Tên gọi, danh pháp

Tên Tiếng Việt: Bát giác liên.

Tên gọi khác: Độc diệp nhất chi hoa, độc cước liên, pha mỏ.

Tên khoa học: Dysosma tonkinense (Gagnep.) M.Hiroe. Họ: Hoàng mộc (Berberidaceae). Chi: Bát giác liên (Dysosma Woodson.), đây là một chi nhỏ gồm 7 đến 10 loài cây thân thảo sống lâu năm.

Đặc điểm tự nhiên

Bát giác liên là cây cỏ nhỏ sống lâu năm do thân rễ, có chiều cao trung bình từ  30- 50cm.

Rễ

Bát giác liên là cây hai lá mầm nhưng có kiểu rễ chùm gồm nhiều rễ nhỏ hình sợi mọc từ thân rễ. Rễ cây phát triển thành củ mẫm, chứa nhiều tinh bột nên có màu trắng.

Rễ cây có  đường kính 1,5-2,5mm,  dài 30cm - 70 cm  (tối đa lên tới 80cm). Bề mặt ngoài của rễ  có nhiều lông rễ, màu vàng chanh sau đó chuyển sang màu nâu nhạt.

Về vi thể, mặt cắt ngang rễ Bát giác liên có hình tròn, biểu bì gồm một lớp tế bào đa giác hay h́ình gần tṛòn, được xếp tương đối đều đặn. Có các lớp mô mềm  ở dưới các lớp biểu bì gồm các tế bào tròn có thành mỏng.

Thân rễ

Thân rễ Bát giác liên có hình trụ, mập, dạng chuỗi; màu vàng nâu, kích thước  từ 2 - 4 cm. Trên thân rễ có những vết sẹo có khả năng phát triển thành một nhánh mới.

Về vi thể, các lát cắt của thân rễ hình tròn, cấu tạo từ ngoài vào trong bao gồm:lớp bần, mô mềm vỏ, các bó libe-gỗ. trong đó, lớp bần gồm 2-3 hàng tế bào hình đa giác. Các mô mềm vỏ cấu tạo bởi những tế bào thành mỏng, xếp lộn xộn. Các bó libe-gỗ kích thước khá đều nhau, trên mỗi bó libe-gỗ có đính 2 cụm tế bào mô cứng, 1 cụm nằm sát libe, 1 cụm nằm sát gỗ. 

Lá

Lá Bát giác liên có hình dạng rất đa dạng từ dạng bầu dục không chia thùy cho đến dạng đa giác với nhiều thùy nông, từ  4 đến 9 cạnh nhưng phổ biến là 6 đến 8 cạnh. Đường kính lá khoảng 12 - 25 cm, mép lá có răng cưa nhỏ, khi non có vân.

Hoa

Hoa có màu đen trong chứa nhiều hạt,  mọc đơn độc hay từng 4-12 trên 1 cuốn, có, hình trứng, đường kính  khoảng 12mm. Hoa thường nở vào tháng 3 đến tháng 5.

Bát giác liên

Phân bố, thu hái, chế biến

Phân bố

Bát giác liên là cây thuốc có nhiều công dụng cho sức khỏe, khả năng tái sinh kém, nhưng đang bị khai thác quá mức nên rất quý hiếm.

Bát giác liên có phân bố ở Trung Quốc và Việt Nam. Ở Việt Nam, cây bát giác liên mọc nhiều ở những vùng núi cao, rừng ẩm như ở các tỉnh Lào Cai, Tuyên Quang, Hà Giang, Lai Châu. 

Thu hái và chế biến

Rễ bát giác liên được thu hái vào mùa thu, đông, lá được hái vào mùa xuân, trước khi cây ra hoa, dùng tươi hay phơi khô để dùng dần. Người ta thường thu hái củ vào mùa thu đông, rửa sạch đất cát, dùng tươi hoặc đem phơi/ sấy khô.

Bát giác liên có tỷ lệ đậu quả rất thấp trong tự nhiên cũng như trong điều kiện trồng trọt nên việc sử dụng hạt làm vật liệu nhân giống là rất khó khăn; tuy vậy Bát giác liên có thể nhân giống bằng thân rễ. Do đó, Bát giác liên đã được đưa vào Sách Đỏ Việt Nam  với mức phân hạng “nguy cấp”, nên cần được nghiên cứu nhân giống và bảo tồn.

Bộ phận sử dụng

Bộ phận dùng: Thân rễ - Rhizoma Dysosmae Versipellis; thường gọi là Quỷ cừu.

Betaine là gì?

Betaine là một amino acid - dẫn xuất của choline được tạo ra khi choline kết hợp với axit amin glycine, với cấu trúc hóa học có chứa 3 nhóm methyl bổ sung. Do vậy, betaine còn được gọi là trimethylglycine. 

Betaine có một số chức năng sinh học quan trọng: Với chức năng là một phân tử nhường nhóm methyl, betaine tham gia vào quá trình methyl hóa (quá trình sinh hóa thiết yếu) hỗ trợ chức năng của gan, giải độc và hoạt động của tế bào trong cơ thể.

Tuy nhiên, vai trò quan trọng nhất của betaine là hỗ trợ cơ thể xử lý chất béo. Betaine cũng là một chất chống thẩm thấu thiết yếu chủ yếu ở thận, gan và não. Một lượng lớn betaine có thể tích lũy trong các tế bào mà không làm gián đoạn chức năng của tế bào, giúp bảo vệ các tế bào, protein và enzyme dưới áp lực thẩm thấu.

Trong sản xuất mỹ phẩm, betaine tương thích tốt với da, giúp làm giảm kích ứng gây ra do chất diện hoạt và tạo cảm giác mềm mại khi sử dụng. Theo một nghiên cứu được tiến hành trên 22 tình nguyện viên tại Thái Lan, 100% người tham gia nhận thấy màu da sáng hơn sau khi sử dụng dung dịch betaine 4%.

Điều chế sản xuất Betaine

Vào thế kỷ 19, người ta đã phát hiện ra betaine là một chất tự nhiên có trong củ cải đường (Beta Vulgaris). Trong một số thực phẩm như cám lúa mì, mầm lúa mì, rau bina, vi sinh vật và động vật không xương sống dưới nước, betaine cũng được tìm thấy ở nồng độ cao hơn.

Chúng ta có thể bổ sung betaine thông qua chế độ ăn uống. Ngoài ra, trong cơ thể, betaine được tổng hợp bởi sự kết hợp của choline và axit amin glycine.

Cơ chế hoạt động của Betaine

Betaine hình thành liên kết hydro với nước và những phân tử khác một cách dễ dàng nhờ vào đặc điểm về cấu trúc. Chất này có thể tan trong nước tạo dung dịch 55% bền vững về mặt hóa học.

Nhờ có betaine mà homocysteine trong máu được chuyển đổi thành methione. Điều này rất quan trọng, hàm lượng homocysteine ở mức cao sẽ ảnh hưởng xấu đến mạch máu, từ đó dễ dẫn đến sự phát triển các mảng bám và tình trạng gọi là xơ vữa động mạch (tắc nghẽn động mạch).

Ngoài ra, hàm lượng homocysteine cao cũng là một trong những nguyên nhân chính gây ra bệnh tim, đột quỵ cũng như các bệnh tim mạch khác. Betaine có khả năng hạ thấp homocysteine, tăng cường cơ và sức mạnh của sợi cơ, tăng cường độ chịu đựng và giúp giảm béo. 

Euglena Gracilis Polysaccharide là gì?

Euglena gracilis là một loại eukaryote đơn bào thuộc bộ Euglena của Euglenophyta. Polysaccharide dự trữ của Euglena gracilis là một polysaccharide dính không chứa tinh bột được liên kết bởi các liên kết β-1,3 glycosidic, thường được gọi là paramylon.

Euglena Gracilis dưới kính hiển vi

Trong điều kiện dị dưỡng, sự tích tụ Euglena gracilis paramylon (EGP) có thể đạt 50 ~ 70% trọng lượng khô của tế bào. Mặc dù EGP là một carbohydrate dự trữ trong tế bào Euglena gracilis, cấu trúc của nó khác với các polysaccharide β-1,3-glucan khác, có nhiều hoặc ít chuỗi phân nhánh, trong khi EGP là một polysaccharide tuyến tính chặt chẽ với độ kết tinh cao ở trạng thái tự nhiên. EGP đã thu hút được nhiều sự chú ý do các hoạt tính sinh học khác nhau của nó, bao gồm loại bỏ kim loại nặng, cân bằng môi trường ruột, tác dụng bảo vệ gan và tác dụng kháng virus và kích thích miễn dịch.

Điều chế sản xuất 

Paramylon từ Euglena gracilis (EGP) là một polysaccharide cao phân tử bao gồm β-1,3 glucan mạch thẳng. EGP đã được chứng minh là có hoạt tính kháng khuẩn, nhưng tác dụng của nó yếu do không hòa tan trong nước và độ kết tinh cao.

Cơ chế hoạt động

Các nghiên cứu đã chứng minh rằng Euglena Gracilis Polysaccharide được tạo âm và kiềm hóa có thể kích thích và làm tăng đáng kể các yếu tố liên quan đến tế bào miễn dịch trong tế bào lympho ở người.

Asiaticoside là gì?

Từ lâu, chúng ta đều đã biết đến những lợi ích của rau má đối với sức khỏe và làn da. Giống cây thân thảo này sinh trưởng nhiều trong môi trường nhiệt đới nên là nguồn nguyên liệu quen thuộc, dễ tìm trong đời sống. 

Nhờ có đặc tính hàn (lạnh), tân (cay), khổ (đắng) mà rau má được dùng phổ biến trong hỗ trợ điều trị hạ huyết áp, tăng cường trí nhớ, thị lực,...

Thành phần của rau má

Nghiên cứu của y học hiện đại cho thấy, trong thành phần của rau má có chứa nhiều chất có lợi cho da và cơ thể, bao gồm:

• Asiaticoside: 40%;

• Asiatic Acid: 29 - 30%;

• Madecassic Acid: 29 - 30%;

• Madecassoside: 1 - 2%;

• Calcium: 170mg;

• Potassium: 414mg;

• Phosphorous: 30mg;

• Beta Carotene: 6.58mg;

• Ascorbic acid 2.1:4mg;

• Thiamine: 0.15mg;

• Niacin: 1.2mg;

• Riboflavin: 0.14mg.

Trong số bốn thành phần đầu bảng, Asiaticoside chính là chất chiếm tỷ lệ cao nhất nên được xem là chất điển hình với rất nhiều công dụng.

Asiaticoside có công thức phân tử là C48 H78 O19, khối lượng phân tử là 959,12 g/mol. Chất này là 1-O-acyl-D-glucose pyranose và là trisaccharide ester của acid asiatic. Nhờ khả năng kháng khuẩn và hoạt tính diệt nấm mà asiaticoside có thể chống lại mầm bệnh và nấm vô cùng hiệu quả. Hoạt tính sinh học nổi bật của asiaticoside là kháng khuẩn và ức chế vi khuẩn gây mụn P.acnes.

Asiaticoside có khả năng kích thích hệ reticuloendothelial, từ đó giúp sức miễn nhiễm cơ thể trở nên mạnh hơn. Thành phần này còn giúp tế bào da chống oxy hóa, phát triển mô liên kết, từ đó tế bào da mạnh lên, vết thương cũng mau lành hơn. Ngoài ra, các dẫn xuất của asiaticoside còn có khả năng bảo vệ thần kinh, chống lại độc tố β- amyloid gây hại đối với nơron thần kinh. 

Các lợi ích của asiaticoside đã giúp cho sự hiện diện của rau má vô cùng phổ biến trong các thương hiệu chăm sóc da, khiến nó trở thành một thành phần thường xuyên được tìm thấy trong các sản phẩm khác nhau trên thị trường, từ kem dưỡng ẩm và thậm chí cả mỹ phẩm trang điểm.

Điều chế sản xuất

Rau má được rửa sạch, thái nhỏ, phơi, sấy khô, sau đó nghiền thành bột thô và bảo quản ở nơi khô thoáng. 

Chiết xuất bằng phương pháp chiết nóng, với dung môi là nước, ở nhiệt độ 1000 độ C. 

• Phân lập hoạt chất bằng sắc ký cột silicagel pha thường (0,040 - 0,063mm, Merck), cột sắc ký lọc qua gel Sephadex LH 20. 

• Theo dõi các phân đoạn bằng sắc ký lớp mỏng pha thường pha thường (DC - Alufolien 60G F254 - Merck, ký hiệu 105715).

• Phát hiện chất bằng đèn tử ngoại ở hai bước sóng 254 nm và 366 nm và dùng thuốc thử là dung dịch H2 SO4 10%/ethanol. 

Xác định cấu trúc các hợp chất phân lập được dựa trên kết quả phổ cộng hưởng từ hạt nhân một chiều (1 H-NMR, 13C-NMR, DEPT). Phổ cộng hưởng từ hạt nhân đo trên máy Bruker Avance AM500 FT-NMR tại Viện Hoá học, Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Chất chuẩn nội là tetramethyl silan. 

Quy trình chiết xuất bột rau má (2kg) được chiết nóng, với dung môi là nước (8 lít/ lần), ở nhiệt độ 1000 độ C, trong 3 lần, mỗi lần 2 giờ. Dịch chiết thu được sau 3 lần gộp chung, lọc qua bông, sau đó cô đọng dưới áp suất giảm đến dịch chiết đậm đặc.

Cơ chế hoạt động

Asiaticoside có thể nhanh chóng chữa lành vết thương là nhờ vào cơ chế kích thích tạo collagen cũng như tổng hợp glycosaminoglycan. Asiaticoside trong dịch chiết rau má có khả năng làm tan lớp màng bao phủ vi khuẩn để hệ thống miễn dịch của cơ thể dễ dàng tiêu diệt được chúng.

Hydrogenated vegetable oil là gì? 

Hydrogenated vegetable oil là dầu thực vật hydro hóa, là thuật ngữ chỉ các loại dầu đã trải qua một quá trình hóa học được gọi là “quá trình hydro hóa”. Nói một cách đơn giản, khi dầu được hydro hóa, nó có các nguyên tử hydro được thêm vào. Dầu thực vật hydro hóa là thành phần chính của chất béo bão hòa.

Các nhà sản xuất thực phẩm phát hiện ra rằng việc thêm các nguyên tử hydro vào dầu có thể nâng cao thời hạn sử dụng, tăng nhiệt độ nóng chảy và thay đổi kết cấu của dầu. Đó là lý do mà bắt đầu từ đầu những năm 1900, quá trình hydro hóa đã trở thành một công cụ tiết kiệm tiền cho ngành công nghiệp thực phẩm.

Thay đổi mức độ bão hòa của chất béo làm thay đổi một số tính chất vật lý quan trọng, chẳng hạn như phạm vi nóng chảy, đó là lý do tại sao dầu lỏng trở thành bán rắn. Chất béo rắn hoặc bán rắn được ưa thích để nướng vì cách chất béo trộn với bột mì tạo ra kết cấu mong muốn hơn trong sản phẩm nướng. Bởi vì dầu thực vật hydro hóa một phần rẻ hơn mỡ động vật, chúng có sẵn ở nhiều dạng nhất quán và có các đặc tính mong muốn khác (chẳng hạn như tăng độ ổn định oxy hóa và thời hạn sử dụng lâu hơn).

Dầu thực vật hydro hóa có hai dạng: Dạng hydro hóa hoàn toàn (full hydrogenation) và dạng hydro hóa một phần (partial hydrogenation). Trong đó dạng hydro hóa hoàn toàn đúng bản chất không gây hại cho sức khỏe, dạng hydro hóa một phần trong quá trình phản ứng sẽ sinh ra những sản phẩm có thể gọi là “biến dạng” - đây mới là dạng chất béo chuyển hóa gây hại.

Điều chế sản xuất Hydrogenated vegetable oil

Hydro hóa chất béo là quá trình kết hợp chất béo điển hình là dầu thực vật với hydro, hay là quá trình chuyển từ axit béo không bão hòa sang axit béo bão hòa, để làm cho chất béo bão hòa hơn, tạo ra chất béo rắn hoặc bán rắn, chẳng hạn như chất béo có trong bơ thực vật.

Quá trình này thường được thực hiện ở áp suất rất cao, với sự trợ giúp của chất xúc tác niken (niken sẽ được loại bỏ khỏi sản phẩm cuối cùng).

Cơ chế hoạt động

Với quá trình hydro hóa, dầu thực vật lỏng chuyển thành chất béo bán rắn hoặc rắn. Theo FDA, các nhà sản xuất sử dụng dầu hydro hóa để cải thiện kết cấu, độ ổn định hương vị và thời hạn sử dụng của thực phẩm đóng gói. Dầu hydro hóa một phần có chứa các axit béo chuyển hóa.

Những chất béo chuyển hóa này làm đảo lộn sự cân bằng giữa mức cholesterol tốt và xấu trong cơ thể bạn, bằng cách làm tăng mức độ xấu và giảm mức độ tốt. Tỷ lệ này có liên quan đến vô số các bệnh về lối sống, bao gồm bệnh tim, đột quỵ và tiểu đường hay đái tháo đường loại 2.

Hydroxyethyl Acrylate là gì?

Hydroxyethyl Acrylate là chất hữu cơ dạng lỏng, trong suốt, có tỉ trọng nhẹ hơn nước và thể khí của Hydroxyethyl Acrylate có tỉ trọng nặng hơn không khí. Hydroxyethyl Acrylate có tính ăn mòn cao, có thể tự trùng hợp tỏa nhiệt khi tiếp xúc với nguồn nhiệt hoặc bị nhiễm tạp chất. Hydroxyethyl Acrylate được sử dụng nhiều trong ngành công nghiệp polymer hóa dẻo.

Đặc tính lý hóa:

• Dạng: Lỏng, không màu.

• Khối lượng phân tử: 116.11 g/mol.

• Nhiệt độ sôi: 191 °C.

• Nhiệt độ nóng chảy: - 60.2 °C.

Công thức hóa học của Hydroxyethyl Acrylate

Điều chế sản xuất Hydroxyethyl Acrylate

Hydroxyetyl acrylat có thể được điều chế bằng quá trình tổng hợp copolyme khối lưỡng tính bằng phản ứng trùng hợp qua trung gian nitroxit. Ngoài ra, nó có thể được sử dụng để điều chế poly đã điều chỉnh (hydroxyetyl acrylat) bằng cách trùng hợp gốc chuyển nguyên tử.

Cơ chế hoạt động

Hydroxyethyl Acrylate xuất hiện là dạng chất lỏng trong suốt không màu, ít đặc hơn nước, hơi nặng hơn không khí. Ăn mòn mô, có thể trùng hợp tỏa nhiệt nếu bị nung nóng hoặc bị nhiễm bẩn. Nếu quá trình trùng hợp diễn ra bên trong vật chứa, vật chứa có thể bị vỡ dữ dội, dùng để làm chất dẻo.