Viêm bàng quang: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách trị

Viêm bàng quang hay còn gọi là nhiễm trùng bàng quang là một bệnh nhiễm trùng cấp tính do vi khuẩn xâm nhập và phát triển trong bàng quang hay niệu đạo gây ra. Viêm bàng quang là một bệnh rất phổ biến, chiếm khoảng trên 50% số ca nhiễm trùng đường tiết niệu, bệnh thường gặp nhiều ở nữ giới với tỷ lệ nữ/nam là 9/1. Trong một số trường hợp, bệnh viêm bàng quang có thể tái phát nhiều lần trong thời gian dài. Viêm bàng quang cũng có thể do một số nguyên nhân khác gây ra như thuốc, xạ trị hoặc là một biến chứng của bệnh khác.

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm bàng quang

Nước tiểu đục, có mủ, có mùi hôi hoặc tiểu ra máu.
Đi tiểu nhiều lần trong ngày nhưng tiểu dắt và mỗi lần chỉ tiểu ra một ít.
Đi tiểu đau buốt và có cảm giác nóng rát, cảm giác rùng mình sau khi tiểu xong.
Đột nhiên buồn tiểu, không thể nín tiểu được.
Đau vùng thượng vị.
Mỏi lưng, khó chịu ở vùng xương chậu.
Bị đau rát khi quan hệ tình dục.
Đối với trẻ em có thể đái dầm nhiều lần vào ban ngày.
Cảm giác mệt mỏi, đau đầu và thường không sốt hoặc chỉ sốt nhẹ (dưới 38 độ).

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh viêm bàng quang

Bệnh viêm bàng quang nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, có thể dẫn tới các biến chứng nguy hiểm sau đây:

Tiểu ra máu, thiếu máu: Khi bệnh viêm bàng quang trở nặng người bệnh có thể đi tiểu ra máu. Nếu kéo dài không điều trị sẽ có nguy cơ dẫn tới thiếu máu, hoa mắt, chóng mặt, ngất xỉu,…

Nhiễm trùng thận, suy thận: Do vi khuẩn đi ngược từ bàng quang lên trên thận có thể gây nên nhiễm trùng thận, thời gian nhiễm trùng càng kéo dài có thể dẫn tới thận hư, suy thận. Vì vậy cần điều trị triệt để bệnh viêm bàng quang để tránh biến chứng này. Đặc biệt, đối với trẻ nhỏ và người lớn tuổi là những đối tượng có nguy cơ suy thận do nhiễm trùng bàng quang lớn nhất vì triệu chứng thường nhầm lẫn với các bệnh lý khác hoặc bị bỏ qua.

Tăng nguy cơ vô sinh, hiếm muộn: Biến chứng thận hư, suy thận sẽ làm giảm khả năng sinh lý gây nên nguy cơ hiếm muộn và vô sinh cao, đời sống tình dục sẽ dễ bị rối loạn do các vấn đề bệnh lý gây nên như đau rát khi quan hệ tình dục.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Những ai có nguy cơ mắc phải viêm bàng quang?

Viêm bàng quang là một trong những bệnh viêm đường tiết niệu rất phổ biến. Bệnh có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, mọi đối tượng, nhưng phụ nữ là nhóm có nguy cơ bị viêm bàng quang cao nhất. Ở nam giới, viêm bàng quang gia tăng theo độ tuổi.

Viêm bàng quang là một bệnh khi đã mắc phải thì nguy cơ tái phát hoặc tái nhiễm bệnh là rất cao.

Yếu tố nguy cơ gây mắc phải viêm bàng quang

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc viêm bàng quang, bao gồm:

Giới tính: Viêm bàng quang xảy ra ở nữ nhiều hơn nam giới.
Tuổi tác: Nguy cơ bị viêm bàng quang tăng dần theo độ tuổi.
Người bị nằm bất động lâu ngày.
Đời sống tình dục không an toàn hoặc quá nhiều.
Phụ nữ đang trong thời kỳ mang thai hay thời kỳ mãn kinh.
Có sỏi thận, sỏi niệu quản, sỏi trong bàng quang,…
Một số bệnh khác mắc phải như: Bệnh đái tháo đường, nhiễm HIV, phì đại tiền liết tuyến ở nam giới hoặc đang điều trị ung thư.
Người bệnh sử dụng ống thông tiểu trong thời gian dài dể bị viêm bàng quang.
Uống ít nước: Nếu bạn uống ít nước khiến cho bàng quang hoạt động ít, vi khuẩn có có hội phát triển mạnh hơn tăng nguy cơ mắc bệnh viêm nhiễm.
Vệ sinh không sạch sẽ, không đúng cách thì vi khuẩn từ hậu môn có thể xâm nhập vào niệu đạo lên bàng quang gây viêm.
Suy giảm hệ miễn dịch: Làm cho hệ miễn dịch suy yếu, tạo điều kiện thuận lợi để các tác nhân gây hại tấn công gây viêm bàng quang.

Nguyên nhân viêm bàng quang bao gồm:

Phần lớn nguyên nhân gây viêm bàng quang là do nhiễm khuẩn. Chiếm nhiều nhất (khoảng 95%) là Escherichia coli (E. coli). Ngoài ra, còn có các loại vi khuẩn khác cũng gây viêm bàng quang như tụ cầu vàng (S. aureus), trực khuẩn mủ xanh (P. aeruginosa), lậu cầu (Neisseria gonorhoeae), Chlamydia, Mycoplasma, Proteus, Klebsiella pneumoniae, Enterococcus faecalis…
Thuốc: Các loại thuốc hóa trị, cyclophosphamide, ifosfamide cũng có thể gây viêm bàng quang.
Bức xạ: Điều trị khu vực khung xương chậu bằng bức xạ dẫn tới thay đổi vùng mô có thể gây viêm bàng quang.
Thường xuyên phải sử dụng ống thông nước tiểu.
Do hóa chất: Sử dụng dung dịch vệ sinh không phù hợp hay không đúng cách, xà phòng tắm tạo bọt… gây kích ứng.
Viêm bàng quang cũng có thể xảy ra do biến chứng của các bệnh khác như bệnh viêm vùng chậu, ung thư phụ khoa, bệnh đái tháo đường, sỏi thận…

Nguy cơ tái phát hoặc tái nhiễm là rất cao một khi bạn đã bị viêm bàng quang.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của viêm bàng quang

Chế độ sinh hoạt:

Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị;
Duy trì lối sống tích cực, hạn chế sự căng thẳng;
Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị;
Thăm khám định kỳ để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.
Bạn có thể làm giảm sự khó chịu do bệnh viêm bàng quang này gây nên gây nên trong quá trình điều trị bằng các biện pháp như:
Để làm giảm cảm giác áp lực bàng quang bạn có thể dùng túi chườm nóng đặt trên vùng bụng;
Uống nhiều nước;
Bạn nên tắm và vệ sinh bằng nước ấm.

Chế độ dinh dưỡng:

Bên cạnh điều trị viêm bàng quang bằng thuốc, bổ sung dinh dưỡng cho người bệnh sẽ làm tăng hiệu quả trong điều trị. Cùng khám phá những thực phẩm mà người bệnh viêm bàng quang nên tránh một số loại thực phẩm như:

Bạn cần hạn chế nhóm thực phẩm chứa axit như là: Chanh, cam, giấm, ổi, dứa...Nhóm chất này sẽ thúc đẩy bệnh diễn biến nặng hơn, ảnh hưởng đến quá trình điều trị.

Tránh thực phẩm kích thích bàng quang gây cảm giác khó chịu hơn như: Cà phê, rượu, trà và các thức ăn cay nóng như tiêu, ớt, mù tạt...

Bạn không nên ăn những thức phẩm đóng hộp, đồ ăn nhanh. Ngoài ra, hạn chế ăn những nhóm đồ ăn chứa chất ngọt nhân tạo và phô mai, những nhóm thực phẩm này không tốt cho sức khỏe do có chứa nhiều tyramine.

Tuyệt đối tránh xa nhóm đồ uống có chứa cồn như rượu, bia.

Nên xây dựng lối sống, sinh hoạt lành mạnh để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh viêm bàng quang như:

Tránh đồ uống chứa các chất kích thích, nên uống nhiều nước.

Không nín tiểu, đi tiểu ngay khi cảm thấy buồn tiểu.

Sau khi đi vệ sinh bạn nên lau từ trước ra sau để tránh vi khuẩn từ hậu môn xâm nhập vào âm đạo, niệu đạo.

Sau khi quan hệ tình dục bạn nên làm rỗng bàng quang càng sớm càng tốt bằng cách đi tiểu.

Tránh sử dụng những sản phẩm kích thích niệu đạo và bàng quang như thuốc xịt khử mùi hoặc các sản phẩm xịt phụ nữ ở vùng sinh dục.

Tuyệt đối không sử dụng các sản phẩm dung dịch vệ sinh không rõ nguồn gốc, những sản phẩm dễ gây kích ứng,…

Phương pháp phòng ngừa viêm bàng quang hiệu quả

Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:

Tạo thói quen vệ sinh tốt, bạn nên lau từ trước ra sau và điều trị tích cực chứng táo bón hoặc tiêu chảy. Tắm vòi hoa sen, hạn chế ngâm mình trong bồn tắm hay tắm dưới sông suối, ao hồ.

Uống đủ nước hàng ngày sẽ giúp đẩy vi khuẩn ra khỏi bàng quang.

Kem Estrogen dành cho phụ nữ sau mãn kinh: Khi phụ nữ bước qua thời kỳ mãn kinh, các mô âm đạo của họ thay đổi và các vi khuẩn có lợi thường cư trú trong âm đạo không thể tồn tại. Vi khuẩn gây bệnh có thể cư trú, gây nhiễm trùng bàng quang. Để thiết lập lại các vi khuẩn tốt, bạn có thể cần kem bôi estrogen. Tham khảo ý kiến bác sĩ của bạn về việc liệu kem estrogen tại chỗ có phù hợp với bạn hay không.

Thay đổi biện pháp ngừa thai: Bạn cũng có thể thay đổi lựa chọn việc ngừa thai của mình nếu bạn bị nhiễm trùng bàng quang và nhiễm trùng tiểu thường xuyên. Phụ nữ có nguy cơ bị nhiễm trùng cao khi sử dụng màng ngăn và chất diệt tinh trùng.

Để việc bài tiết và lưu thông nước tiểu được dễ dàng, bạn nên thường xuyên tập thể dục, vận động cơ thể đều đặn hàng ngày để nâng cao sức khỏe và để phòng ngừa bệnh viêm bàng quang.

Chế độ ăn uống hợp lý để tăng sức đề kháng, phòng ngừa bệnh tật, nhất là các bệnh nhiễm trùng.

Đặc biệt cần quan tâm vệ sinh sạch sẽ hàng ngày bộ phận sinh dục ngoài đối với người bị bệnh bại liệt, tiểu không tự chủ, dùng bỉm…

Tích cực điều trị bệnh sỏi tiết niệu, viêm tiết niệu, bệnh của tuyến tiền liệt.

Không nên nhịn tiểu. Tránh sử dụng thuốc vệ sinh phụ nữ dạng xịt, thuốc thụt rửa âm đạo. Nên mặc quần áo rộng, chất liệu thấm hút mồ hôi như cotton...

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán viêm bàng quang

Viêm bàng quang có thể được chẩn đoán bằng các xét nghiệm như:

Xét nghiệm tổng phân tích nước tiểu để kiểm tra sự xuất hiện của máu và/hoặc mủ trong nước tiểu.
Cấy nước tiểu: Xét nghiệm này giúp xác định vi khuẩn gây nhiễm trùng bàng quang và vi khuẩn nhạy với kháng sinh.
Nội soi bàng quang để kiểm tra bên trong của bàng quang.
Xét nghiệm hình ảnh (chụp X-quang, chụp CT scanner) để kiểm tra thận.

Phương pháp điều trị viêm bàng quang hiệu quả

Việc điều trị viêm bàng quang phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và thể trạng của bệnh nhân. Đối với viêm bàng quang do nhiễm khuẩn, kháng sinh là lựa chọn điều trị chính. Các loại kháng sinh thường được sử dụng bao gồm:

Nitrofurantoin: Đặc biệt hiệu quả cho các ca nhiễm trùng không phức tạp.
Fosfomycin: Được sử dụng cho một liều điều trị duy nhất.
Trimethoprim - sulfamethoxazole (TMP-SMX): Thường được dùng khi không có kháng thuốc.
Cephalosporins và Amoxicillin/clavulanate (Augmentin): Dùng cho các ca phức tạp hoặc khi các lựa chọn đầu tay không hiệu quả.
Fluoroquinolones: Dành cho các nhiễm trùng nghiêm trọng, nhưng cần thận trọng với tình trạng kháng thuốc.

Thời gian điều trị thường kéo dài từ 3 đến 7 ngày, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và loại kháng sinh. Đối với phụ nữ có thể xảy ra viêm bàng quang tái phát, điều trị dự phòng sau mỗi lần quan hệ tình dục hoặc liên tục có thể được khuyến nghị.

Việc tự ý sử dụng kháng sinh hoặc dùng thuốc không theo chỉ định của bác sĩ có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Do đó, bệnh nhân cần tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị và tham khảo ý kiến bác sĩ để đạt hiệu quả điều trị tốt nhất và phòng ngừa tái phát.

Lưu ý: Các loại thuốc khi dùng phải tuân thủ theo sự hướng dẫn của bác sĩ.

Xem thêm: Viêm bàng quang uống thuốc gì để điều trị hiệu quả?