Suy giãn tĩnh mạch sâu chi dưới là gì? Triệu chứng, nguyên nhân, điều trị và cách phòng ngừa

Giãn tĩnh mạch hình thành trong tĩnh mạch sâu ở chân thường khó nhìn thấy được từ bên ngoài. Bệnh có thể gây ra nhiều khó chịu, sưng và đau ở chân. Mặc dù tình trạng giãn tĩnh mạch ở chân phần lớn là vô hại nhưng khi có sự xuất hiện của huyết khối tĩnh mạch sâu, một biến chứng thường được quan tâm nhất, có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị.

Những dấu hiệu và triệu chứng của suy giãn tĩnh mạch sâu chi dưới

Các triệu chứng thường gặp của suy giãn tĩnh mạch sâu chi dưới, bao gồm:

• Đau hoặc nhức chân, đặc biệt là sau khi ngồi hoặc đứng trong thời gian dài;
• Phù ở chân;
• Cảm giác nặng nề và mỏi cơ ở chân;
• Chuột rút ở chân khi nghỉ ngơi, đặc biệt là vào ban đêm;
• Cảm giác chân như có kiến bò, nóng rát.

Các triệu chứng có thể tăng nhiều hơn ở một số phụ nữ trong thời kỳ kinh nguyệt.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh suy giãn tĩnh mạch sâu chi dưới

Người bệnh suy giãn tĩnh mạch sâu chi dưới có nhiều khả năng hình thành cục máu đông (huyết khối). Điều quan trọng là thăm khám bác sĩ và nói về tình trạng bạn đang mắc phải, bác sĩ sẽ đánh giá và theo dõi bạn về các rối loạn đông máu như:

• Huyết khối tĩnh mạch sâu: Những người bị suy giãn tĩnh mạch sâu chi dưới có nguy cơ cao bị huyết khối tĩnh mạch sâu, đó là cục máu đông xuất hiện ở tĩnh mạch sâu bên trong cơ thể bạn.
• Thuyên tắc phổi: Huyết khối ở tĩnh mạch sâu có thể di chuyển theo dòng máu và mắc kẹt trong phổi của bạn. Thuyên tắc phổi là một tình trạng đe dọa tính mạng cần được điều trị khẩn cấp.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn xuất hiện các triệu chứng nêu trên bạn nên đến gặp bác sĩ để được thăm khám. Bạn nên gặp bác sĩ càng sớm càng tốt nếu da hoặc tĩnh mạch:

• Chảy máu;
• Thay đổi màu sắc;
• Đau, đỏ da hoặc sờ vào thấy nóng;
• Sưng phù.

Những ai có nguy cơ mắc phải suy giãn tĩnh mạch sâu chi dưới?

Khoảng 15% người trưởng thành ở Mỹ bị suy giãn tĩnh mạch. Nguy cơ suy giãn tĩnh mạch có liên quan mạnh đến tuổi tác và giới tính. 

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc suy giãn tĩnh mạch sâu chi dưới

Sau đây là các yếu tố nguy cơ của suy giãn tĩnh mạch sâu chi dưới:

• Béo phì: Béo phì là một yếu tố nguy cơ chính của bệnh suy giãn tĩnh mạch sâu chi dưới. Trọng lượng quá mức làm tăng áp lực lên các tĩnh mạch ở chân và làm nặng thêm tình trạng bệnh.
• Tiền căn gia đình: Yếu tố gia đình rất quan trọng trong việc xác định tính nhạy cảm của cá nhân với bệnh suy giãn tĩnh mạch, nhưng các yếu tố cụ thể chịu trách nhiệm cho việc này vẫn chưa được xác định.
• Lối sống tĩnh tại: Đứng hoặc ngồi lâu làm tăng áp lực trong hệ thống tĩnh mạch chân.
• Giới tính: Phụ nữ đặc biệt dễ bị suy giãn tĩnh mạch vì ảnh hưởng của hormone progesterone và ảnh hưởng của thai kỳ. Phụ nữ có nguy cơ bị suy giãn tĩnh mạch cao gấp 2 - 3 lần so với nam giới.
• Mang thai: Phụ nữ mang thai có nguy cơ bị suy giãn tĩnh mạch do ảnh hưởng nội tiết tố thai kỳ, nhưng tĩnh mạch thường trở lại bình thường trong vòng một năm sau khi sinh con. Phụ nữ mang thai nhiều lần có thể bị suy giãn tĩnh mạch vĩnh viễn.
• Tuổi: Suy giãn tĩnh mạch thường ảnh hưởng đến những người trong độ tuổi từ 30 đến 70. Với tuổi càng cao thì sự đàn hồi của tĩnh mạch bắt đầu yếu đi và tăng khả năng bị giãn ra.

Nguyên nhân dẫn đến suy giãn tĩnh mạch sâu chi dưới

Suy giãn tĩnh mạch sâu chi dưới xảy ra khi thành tĩnh mạch của bạn bị yếu đi. Áp lực trong tĩnh mạch tăng lên, các thành mạch yếu đi sẽ khiến tĩnh mạch của bạn trở nên giãn to. Khi tĩnh mạch của bạn căng ra, các van giữ cho máu di chuyển theo một chiều trong tĩnh mạch không thể hoạt động như bình thường. Máu chảy chậm và ứ đọng lại trong tĩnh mạch, khiến tĩnh mạch sưng lên, phồng lên và xoắn lại.

Thành và van tĩnh mạch có thể trở nên yếu vì nhiều lý do, bao gồm:

• Hormon;
• Tính chất gia đình;
• Quá trình lão hóa;
• Thừa cân;
• Mang thai;
• Quần áo chật;
• Táo bón mạn tính;
• Đứng hoặc ngồi trong thời gian lâu.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của suy giãn tĩnh mạch sâu chi dưới

Chế độ sinh hoạt:

Đối với người bệnh suy giãn tĩnh mạch sâu chi dưới, có một chế độ sinh hoạt tốt là quan trọng để hỗ trợ sự phục hồi và ngăn chặn tái phát, bao gồm:

• Vận động thường xuyên: Hãy vận động đều đặn hàng ngày như đi bộ nhẹ, bơi lội, tập các động tác giãn cơ và nâng cao chân có thể giúp tăng cường tuần hoàn máu và giảm nguy cơ tạo cục máu đông.
• Nâng cao chân: Khi nghỉ ngơi, hãy nâng cao chân bên bị ảnh hưởng bằng cách đặt gối dưới chân, để đảm bảo máu lưu thông tốt hơn và giảm áp lực lên tĩnh mạch.
• Tuân thủ điều trị: Tuân thủ đúng theo chỉ định của bác sĩ có thể giúp ngăn chặn bệnh tăng nặng và giảm nguy cơ biến chứng.

Lưu ý rằng những hướng dẫn trên chỉ mang tính chất tổng quát. Mỗi trường hợp bệnh có thể khác nhau, vì vậy hãy luôn tham khảo ý kiến ​​và hướng dẫn của bác sĩ để nhận được chế độ sinh hoạt và điều trị phù hợp nhất cho tình trạng của bạn.

Chế độ dinh dưỡng:

Chế độ dinh dưỡng chất lượng và cân bằng có thể góp phần quan trọng trong quá trình phục hồi và quản lý suy giãn tĩnh mạch sâu chi dưới. Dưới đây là một số gợi ý về chế độ dinh dưỡng cho người bệnh:

• Tăng cường tiêu thụ chất xơ: Ăn nhiều rau quả, quả hạch, các loại ngũ cốc nguyên hạt và thực phẩm giàu chất xơ khác. Chất xơ giúp duy trì sự tuần hoàn và giảm nguy cơ tạo cục máu đông.
• Giảm tiêu thụ chất béo bão hòa và cholesterol: Hạn chế đồ ăn có nhiều chất béo bão hòa và cholesterol, như thịt đỏ, chất béo động vật, thực phẩm chế biến sẵn và thức ăn nhanh. Thay vào đó, ưu tiên các nguồn chất béo không bão hòa, chẳng hạn như dầu ô liu, dầu hạt cải, hạt chia và cá hồi.
• Tăng cường tiêu thụ chất chống viêm: Bao gồm các loại thực phẩm giàu chất chống viêm như tỏi, hành, gừng, nghệ và các loại gia vị khác.
• Giảm tiêu thụ muối: Hạn chế tiêu thụ nhiều muối có thể giúp giảm sự tích nước và giảm nguy cơ tạo cục máu đông. Tránh thực phẩm chế biến sẵn và đồ ăn nhanh, vì chúng thường có hàm lượng muối cao.
• Uống đủ nước: Hãy đảm bảo bạn uống đủ lượng nước hàng ngày để giữ cho cơ thể được cân bằng nước. Điều này có thể giúp giảm nguy cơ hình thành cục máu đông trong tĩnh mạch.
• Tuân thủ chế độ ăn kiêng và lời khuyên của bác sĩ: Luôn tham khảo ý kiến ​​và hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để nhận được chế độ ăn phù hợp nhất với tình trạng bệnh của bạn.

Phương pháp phòng ngừa suy giãn tĩnh mạch sâu chi dưới hiệu quả

Bạn có thể làm những điều sau đây để giúp hỗ trợ ngăn ngừa suy giãn tĩnh mạch sâu chi dưới:

• Duy trì cân nặng khỏe mạnh: Nếu bạn thừa cân hoặc béo phì, hãy giảm cân. Kiểm soát cân nặng giúp giảm áp lực lên tĩnh mạch ở chân.
• Tránh mặc quần áo bó sát: Quần áo quá chật có thể hạn chế lưu lượng máu ở vùng chậu, háng hoặc chân.
• Hạn chế đi giày cao gót: Mang giày cao gót trong thời gian dài có thể cản trở quá trình lưu thông máu.
• Di chuyển thường xuyên: Tránh ngồi hoặc đứng trong thời gian dài để giúp lưu thông máu. Nếu công việc hàng ngày đòi hỏi bạn phải đứng liên tục, hãy cân nhắc việc mang vớ hỗ trợ. Kéo giãn cơ và tập thể dục cho chân thường xuyên nhất có thể để tăng tuần hoàn và giảm áp lực.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán suy giãn tĩnh mạch sâu chi dưới

Đầu tiên bác sĩ sẽ hỏi bạn về bệnh sử, tiền căn bản thân và gia đình. Sau đó họ sẽ quan sát bề mặt da vùng chân, sờ và thăm khám tĩnh mạch của bạn ở cả tư thế ngồi và đứng.

Để xem hình ảnh chi tiết về tĩnh mạch của bạn và kiểm tra các biến chứng, bác sĩ có thể đề nghị siêu âm mạch máu chi dưới. Đây là phương pháp chẩn đoán hình ảnh thường dùng, không gây đau đớn, nó sử dụng sóng âm thanh để tạo ra hình ảnh các mô bên trong cơ thể bạn. Siêu âm có thể cho thấy cục máu đông và van tĩnh mạch của bạn hoạt động như thế nào.

Phương pháp điều trị suy giãn tĩnh mạch sâu chi dưới hiệu quả

Có một số phương pháp để điều trị suy giãn tĩnh mạch sâu chi dưới:

Nâng cao chân: 

Bạn có thể được hướng dẫn để nâng chân cao hơn mức tim khi nằm, trong khoảng thời gian 15 phút mỗi lần, ba hoặc bốn lần một ngày. Nếu bạn buộc phải ngồi hoặc đứng trong một thời gian dài, thực hiện động tác gồng cơ chân của bạn có thể giúp cho máu lưu thông dễ dàng hơn.

Vớ áp lực: 

Vớ áp lực sẽ siết hoặc tạo lực nén lên các tĩnh mạch và ngăn dòng máu chảy ngược. Ngoài ra, vớ áp lực có thể giúp chữa lành vết loét da và ngăn ngừa vết loét mới do giãn tĩnh mạch.

Can thiệp nội mạch bằng Laser: 

Phương pháp này được thực hiện dưới sự hướng dẫn của siêu âm và thường sử dụng để điều trị các tĩnh mạch lớn. Người bệnh sẽ được gây tê cục bộ và đưa sợi laser vào tĩnh mạch qua một vết mổ nhỏ. Điều này sẽ gây ra phản ứng làm xẹp tĩnh mạch mà không gây khó chịu nhiều.

Keo tĩnh mạch VenaSeal: 

Phương pháp mới này là công nghệ cao để điều trị suy giãn tĩnh mạch sâu chi dưới. Nó sử dụng một loại keo y tế gọi là VenaSeal, để chặn tĩnh mạch bất thường, làm nó cứng lại, máu sẽ được chuyển hướng đến các tĩnh mạch khác khỏe mạnh ở chân để tiếp tục lưu thông. Phương pháp này khá phổ biến vì nó ít xâm lấn.