Trước khi tiêm vắc xin có nên test dị ứng hay không?

Quy trình tiêm vắc xin được thực hiện nhằm bảo vệ sức khỏe của mỗi người và đối với một số trường hợp đặc biệt, việc thực hiện các test trước tiêm có thể là cần thiết. Hãy cùng tìm hiểu về quá trình này và xem liệu chúng ta cần phải làm các test trước khi tiêm vắc xin hay không?

Trước khi tiêm vắc xin có test không?

Trước khi tiêm vắc xin, thường không có quy trình test đặc biệt được thực hiện. Tuy nhiên, trước khi tiêm bạn thường được kiểm tra sức khỏe tổng quát và trình bày lịch sử y tế của mình trước khi tiêm vắc xin. Việc này giúp đảm bảo rằng bạn không có các điều kiện hoặc bất thường nào có thể gây nguy hiểm khi tiêm vắc xin.

Thông qua việc đánh giá sức khỏe tổng quát và lịch sử y tế, bác sĩ sẽ đưa ra quyết định về việc tiêm vắc xin dựa trên hướng dẫn và khuyến nghị của tổ chức y tế và chương trình tiêm chủng. Nếu có bất kỳ vấn đề nghi ngờ hoặc nguy cơ, các bác sĩ và nhân viên y tế có thể yêu cầu các xét nghiệm hoặc kiểm tra bổ sung trước khi tiêm vắc xin.

Đối tượng có nguy cơ dị ứng vắc xin

Theo PGS. TS. Hoàng Thị Lâm, vắc xin, giống như các loại thuốc khác, cũng có khả năng gây dị ứng và bất kỳ thành phần nào trong vắc xin cũng có thể đóng vai trò là một dị nguyên.

Có nhiều thành phần có thể gây dị ứng trong vắc xin, tùy thuộc vào từng loại vắc xin. Đó có thể là gelatin (có trong vắc xin sởi, rubella, thủy đậu...), protein trứng (vắc xin sởi, rubella, vắc xin dại...), protein sữa (bạch hầu, ho gà, uốn ván...). 

Một số chất bảo quản trong vắc xin như thimerosal, aluminum và phenoxyethanol cũng có khả năng gây ra tình trạng dị ứng. Các kháng sinh, chất chống nấm được sử dụng trong vắc xin hoặc chính thành phần vắc xin cũng có thể là những thành phần kháng nguyên dễ gây dị ứng. PEG và Polysorbate, hai thành phần có trong vắc xin ngừa Covid 19, cũng được xem là các dị nguyên tiềm năng.

Tuy nhiên, PGS. TS. Hoàng Thị Lâm nhấn mạnh rằng không phải ai cũng bị dị ứng vắc xin, chỉ những người có cơ địa dị ứng mới có nguy cơ dị ứng vắc xin. Những người có cơ địa dị ứng là những người bản thân hoặc có thành viên trong gia đình mắc các bệnh dị ứng như dị ứng thuốc, dị ứng thức ăn, dị ứng vắc xin, hen phế quản, viêm mũi dị ứng...

PGS. TS. Hoàng Thị Lâm cho biết, hiện nay đã có nhiều phác đồ hướng dẫn cách tiếp cận và chẩn đoán dị ứng vắc xin ở những người có cơ địa dị ứng.

Với những người có cơ địa dị ứng, cần có các cách tiếp cận phù hợp với từng đối tượng (cá thể hóa) bằng các phương pháp như thăm khám lâm sàng, các xét nghiệm, các thủ thuật hoặc các test kích thích với chính bản thân vắc xin và/hoặc thành phần vắc xin. Tuy nhiên, thăm khám lâm sàng là quan trọng nhất để nhận biết những người có nguy cơ dị ứng vắc xin.

Có một số phương pháp xét nghiệm có thể xác định mức kháng thể dị ứng với vắc xin, thông thường là kháng thể IgE đặc hiệu với vắc xin và/hoặc thành phần vắc xin. Test da với vắc xin và/hoặc thành phần vắc xin cũng được sử dụng.

Tất cả các test này cần có test đối chứng để loại bỏ các trường hợp dương tính giả và âm tính giả. Test da cũng có thể gây phản ứng phản vệ, nên chỉ được thực hiện tại các đơn vị có trang bị đầy đủ phương tiện cấp cứu và được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa hoặc có chứng chỉ về việc thực hiện test này.

Ngoài test da, chúng ta có thể thực hiện xét nghiệm IgE đặc hiệu với dị nguyên (vắc xin) như protein trứng, protein sữa, gelatin, latex, nấm mốc hoặc kháng sinh (thành phần của vắc xin). Trong một số trường hợp đặc biệt, các bác sĩ dị ứng sẽ sử dụng test kích thích với vắc xin và/hoặc thành phần của vắc xin để chẩn đoán người bệnh có dị ứng với vắc xin hay không. Đây cũng là thủ thuật có tính nguy hiểm cao, nên chỉ được thực hiện tại các cơ sở y tế có trang bị đầy đủ phương tiện cấp cứu và được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa dị ứng.

Người có cơ địa dị ứng vắc xin nên làm gì?

Nếu test da, test kích thích và các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm cho kết quả âm tính, tức là không phản ứng dị ứng, thì khả năng dị ứng vắc xin rất thấp. 

Nếu bất kỳ một test nào trên đề cập đến kết quả dương tính, cần cân nhắc thay thế vắc xin nếu có thể. Trong trường hợp không thể thay thế vắc xin và người bệnh cần thiết phải tiêm vắc xin đó, nên cân nhắc tiêm vắc xin theo phác đồ liều tăng dần, còn được gọi là giải mẫn cảm với vắc xin. Tuy nhiên, phương pháp này cần được thực hiện và theo dõi bởi các bác sĩ tại cơ sở y tế có đầy đủ phương tiện cấp cứu.

Với những người có cơ địa dị ứng, cần có các cách tiếp cận phù hợp với từng đối tượng bằng các phương pháp như thăm khám lâm sàng, các xét nghiệm, các thủ thuật hoặc các test kích thích với chính bản thân vắc xin và/hoặc thành phần vắc xin.

Trung tâm Tiêm chủng Hà An tự hào là đơn vị có các loại vắc xin thế hệ mới nhất từ các nhà sản xuất hàng đầu thế giới, toàn bộ vắc xin đều được nhập khẩu chính hãng từ các nhà sản xuất lớn trên thế giới, Tiêm chủng Hà An cung cấp nhiều dịch vụ tiêm chủng linh hoạt theo yêu cầu của Quý khách: Tiêm lẻ, tiêm theo yêu cầu, mua đặt giữ vắc xin theo yêu cầu, đặt giữ vắc xin online…

Mời quý khách đăng ký thông tin tiêm chủng tại đây để tiết kiệm thời gian khi đến trung tâm làm thủ tục và hưởng thêm nhiều chính sách ưu đãi khác.