Trẻ sơ sinh bị vàng da vàng mắt và những điều phụ huynh cần biết

Chắc hẳn nhiều phụ huynh khi thấy bé nhà mình có dấu hiệu vàng da vàng mắt đều rất lo lắng đúng không? Đây có thể là biểu hiện của vàng da sinh lý bình thường nhưng cũng có thể là dấu hiệu của bệnh lý tiềm ẩn. Đừng quá lo lắng vì bài viết sau đây sẽ giúp các bậc phụ huynh hiểu rõ về nguyên nhân, dấu hiệu cũng như cách điều trị khi trẻ sơ sinh bị vàng da vàng mắt.

Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị vàng da vàng mắt

Có nhiều nguyên nhân vàng da ở trẻ sơ sinh, cụ thể là vàng da mắt, có thể kể đến như:

• Tăng sản xuất bilirubin: Đây là nguyên nhân chính gây ra tình trạng vàng da. Bilirubin là sắc tố có màu vàng cam, sự tăng bilirubin trong máu (bilirubin dư thừa) được gây nên trong quá trình phá vỡ hồng cầu bình thường trong máu. Vết bầm máu to ở trẻ khi sinh, bất đồng nhóm máu mẹ con hay bệnh lý tại màng hồng cầu là những nguyên nhân gây tăng sản xuất bilirubin trong máu của trẻ.
• Giảm chức năng chuyển hóa bilirubin: Nguyên nhân gây ra tình trạng này có thể do trẻ sinh non, thiếu hụt hormone, mẹ bị chứng đái tháo đường thai kỳ,...
• Tăng tái hấp thu bilirubin từ ruột: Những trẻ sinh ra có nguy cơ tăng tái hấp thu bilirubin từ ruột nếu bị phình đại tràng bẩm sinh, tắc ruột non, hẹp môn vị, sử dụng thuốc gây liệt ruột,... dẫn tới vàng da sơ sinh.
• Vàng da sữa mẹ: Trong vài ngày đầu một số trẻ bú không đủ do trẻ gặp khó khăn khi bú mẹ hoặc mẹ chưa tiết đủ sữa khiến bé mất nước, thiếu năng lượng gây vàng da.

Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị vàng da vàng mắt

Dấu hiệu trẻ bị vàng da vàng mắt

Nếu dùng ngón tay ấn vào da trong khoảng 5 giây, buông ra quan sát dưới ánh sáng tự nhiên thấy da có màu vàng là dấu hiệu trẻ sơ sinh bị vàng da vàng mắt. Vàng da có thể là hiện tượng vàng da sinh lý nhưng cũng có thể là vàng da bệnh lý. 

Vàng da sinh lý 

Đây là biểu hiện ở mức độ nhẹ, có những dấu hiệu như:

• Vùng da, kết mạc trẻ xuất hiện màu vàng từ ngày thứ 3 sau sinh.
• Chỉ là vàng da đơn thuần ở mức độ nhẹ, tự hết trong vòng 7 -10 ngày. Không kèm theo các triệu chứng bất thường khác như bỏ bú, li bì, gan lách to, thiếu máu,...
• Nồng độ bilirubin/máu không quá 12mg% ở trẻ đủ tháng. Tốc độ tăng bilirubin/máu không quá 5mg% trong 24 giờ.

Trẻ sơ sinh bị vàng da vàng mắt nếu không được điều trị kịp thời gây nhiều biến chứng nguy hiểm

Vàng da bệnh lý

Đây là tiến triển nặng, nếu không phát hiện và điều trị kịp thời có thể để lại biến chứng nhiễm độc thần kinh (bệnh lý não cấp và mạn do bilirubin), bị di chứng não suốt đời hay thậm chí là tử vong. Một số dấu hiệu để phát hiện vàng da bệnh lý như sau:

• Vàng da đậm xuất hiện sớm, trong vòng 1-2 ngày sau sinh; sau 2 tuần không hết vàng da đối với trẻ sinh đủ tháng và 3 tuần đối với trẻ sinh non.
• Vàng da không chỉ xuất hiện ở mặt, mắt mà còn lan đến cánh tay, chân, bụng,...
• Vàng da kết hợp các triệu chứng bất thường khác như nôn trớ, bỏ bú, sốt, phân bạc màu, khóc nhiều,…
• Thường xuất hiện ở trẻ sinh non, đặc biệt trẻ sinh non dưới 35 tuần tuổi.

Cách điều trị vàng da vàng mắt ở trẻ sơ sinh

Đối với vàng da sinh lý thì không cần can thiệp y tế. Mẹ chỉ cần cho trẻ bú sữa mẹ đầy đủ, thường xuyên (từ 8 - 12 lần/ngày) để đào thải bilirubin ra ngoài. Tình trạng vàng da sẽ biến mất trong khoảng 1 - 2 tuần.

Đối với vàng da bệnh lý, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị càng sớm càng tốt. Phương pháp điều trị bao gồm chiếu đèn và thay máu. Chiếu đèn là cách chữa bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh hiệu quả nhất, được thực hiện khá đơn giản, an toàn và không quá nhiều chi phí. Thay máu sẽ được bác sĩ chỉ định với trẻ có triệu chứng đe dọa nhiễm độc thần kinh do bilirubin trong máu tăng cao.

Trẻ sơ sinh bị vàng da vàng mắt khá nguy hiểm nên phụ huynh không nên chủ quan

Một số biến chứng nặng nếu không được điều trị vàng da mắt kịp thời ở trẻ sơ sinh

Theo các bác sĩ nghiên cứu,  trẻ sơ sinh bị vàng da vàng mắt không được điều trị kịp thời sẽ dẫn đến một số biến chứng nguy hiểm về não. Cụ thể:

• Ở giai đoạn sớm: Trẻ bị vàng da nhiều và màu có dấu hiệu đậm hơn, thường xuyên ngủ gà, bú kém và giảm trương lực cơ rõ rết.
• Giai đoạn trung gian: Trẻ lừ đừ, dễ bị kích thích mạnh và có dấu hiệu tăng trường cơ nhiều. Bên cạnh đó, có thể xuất hiện các triệu chứng sốt, khóc, hay lơ mơ.
• Giai đoạn nặng: Hệ thần kinh trẻ bị tổn thương có dấu hiệu bị suy nhược thần kinh và khó có thể hồi phục được, trẻ hay khóc lé thé, bú khó khăn và thậm chí có cơn ngừng thở hoặc hôn mê. 

Thăm khám bác sĩ sớm nhất để phòng ngừa biến chứng của bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh

Trên đây là những kiến thức tổng quan nhất mà phụ huynh cần biết khi trẻ sơ sinh bị vàng da vàng mắt. Từ đó có những biện pháp chăm sóc và điều trị giúp trẻ khỏi bệnh và có một sức khỏe tốt nhất.

Cẩm Ly

Nguồn: Tổng hợp