Tìm hiểu về chỉ số loãng xương

Để xác định xem liệu bạn có bị loãng xương hay không các bác sĩ thường dựa vào các xét nghiệm về chỉ số loãng xương để đưa ra kết luận và các phương pháp điều trị.

1. Phương pháp xét nghiệm đo mật độ xương

Trong số những cách để đo mật độ xương thì phương pháp đo độ hấp thụ tia X hai nguồn năng lượng DXA là phương pháp phổ biến nhất. Phương pháp này dùng để đo mật độ xương ở vùng hông và cột sống.

Một cách khác để đo khối lượng xương là thực hiện kiểm tra mật độ xương ngoại biên ở phần dưới của cánh tay, cổ tay, ngón tay và gót chân.

Thường thì các xét nghiệm này sẽ được thực hiện trên những vùng xương dễ gãy như phần xương phía cuối cột sống, xương đùi và xương cẳng tay. Tuy vậy, cần lưu ý rằng mật độ xương thay đổi ở các vùng khác nhau trên cơ thể. Nếu kết quả kiểm tra ở một vùng kết luận bạn mắc bệnh về xương thì bác sĩ có thể yêu cầu bạn thực hiện kiểm tra ở vùng xương khác để có thể đưa ra kết luận chính xác.

2. Các phương pháp đánh giá nguy cơ loãng xương dựa vào chỉ số OSTA

Hiện nay nhiều nước Đông Nam Á như Thái lan, Philippin sử dụng chỉ số OSTA- (Osteoporosis Self – Assessment Tool for Asians Index) để xác định chỉ số loãng xương trong trường hợp không có máy đo mật độ xương. Một số nước châu Mỹ và Châu Âu cũng đang nghiên cứu chỉ số này. Việt nam chưa có nghiên cứu về chỉ số này nhưng vì cũng là người Châu Á nên cũng có thể dùng tạm chỉ số này. Công thức OSTA được tính như sau:

OSTA = 0,2 x ( trọng lượng – tuổi ) trong đó tuổi được tính bằng đơn vị là năm, còn trọng lượng được tính bằng đơn vị là kg.

Kết quả sẽ là:

– Nếu chỉ số OSTA dưới mức -4 thì có nguy cơ bị loãng xương rất thấp. Chỉ có 3% người bệnh nằm ở chỉ số này. Tuy nhiên người bệnh không nên chủ quan vì nếu nó kết hợp với các nguy cơ khác như: gia đình có người bị gãy xương, mãn kinh sớm, uống thuốc có nguy cơ bị loãng xương…thì cũng nên đi gặp bác sĩ để khám chữa.

– Nếu chỉ số OSTA từ -4 đến -1 thì có nguy cơ loãng xương trung bình. Có khoảng 15% người bệnh nằm trong nguy cơ này, người bệnh cũng nên đến bệnh viện để khám.

– Còn chỉ số OSTA mà lớn hơn -1 thì nguy cơ loãng xương rất cao. Đáng tiếc là số người này chiếm tỷ lệ khá cao ( 61% ). Phát hiện và xác định mức độ loãng xương bằng cách đo mật độ xương

Theo tổ chức y tế thế giới (WHO) năm 1994, tiêu chuẩn để đánh giá sức khỏe xương, để xác định loãng xương và đánh giá mức độ nặng nhẹ của bệnh là dựa vào chỉ số loãng xương. Chỉ số này được xác định bằng cách đo mật độ xương theo phương pháp đo bằng máy DXA. Khi đo mật độ xương, sẽ dùng 2 chỉ số là T-Score và Z-Score để đánh giá. Ví dụ:

+ Khi T-Score từ – 1SD trở lên thì xương bình thường.

+ Khi T-Score dưới – 1SD đến – 2,5SD, tức là đã bị thiếu xương (Osteopenia), hay tiền loãng xương.

+ Khi T-Score dưới – 2,5SD, tức là đã bị loãng xương (Osteoporosis).

+ Khi T-Score dưới – 2,5 SD kèm tiền sử hoặc hiện tại có gãy xương, tức là đã bị loãng xương nặng.

Nếu không có điều kiện đo mật độ xương, thì có thể xác định bệnh loãng xương khi có 1 số biến chứng hoặc triệu chứng lâm sàng như gãy xương sau chấn thương nhẹ, đau xương, đau cột sống thắt lưng,…

Khi đã xác định bị thiếu xương thì bạn cần có giải pháp phòng bệnh loãng xương tích cực, còn nếu đã bị loãng xương thì ngoài việc điều trị bệnh và kiểm tra định kỳ và hỗ trợ điều trị tích cực, kiên trì, kéo dài trong suốt quãng đời còn lại.

Thu Hà