Lời giải từ chuyên gia Harvard: Tại sao virus như corona lại giết chết người để rồi tự sát?

Dịch viêm phổi cấp xuất phát từ Vũ Hán Trung Quốc do chủng mới của virus corona gây ra. Hiện virus corona có khả năng lây lan rất nhanh, tính đến hiện tại trên thế giới đã có 910 người chết và 40.511 ca nhiễm.

Theo nhận định từ chuyên gia, dù có tốc độ lây lan nhanh nhưng mức độ nguy hiểm của bệnh lại chưa bằng dịch SARS, MERS và nhiều loại dịch bệnh khác trong quá khứ. Thậm chí có những dịch bệnh đã giết chết cả triệu người, biến nhiều nơi thành những vùng đất chết.

Cho đến hiện nay, dịch corona Vũ Hán vẫn chưa nguy hiểm bằng SARS, MERS hay nhiều dịch bệnh khác trong quá khứ

Nhưng vấn đề cần đặt ra ở đây là dù gây ra bệnh gì thì virus vẫn được xem là một loài sống ký sinh và sinh trưởng trong tế bào sống, chúng cần tìm vật chủ để sinh tồn. Vậy tại sao virus lại giết luôn cả vật chủ của mình? Sau tận hàng tỉ năm tiến hóa, virus vẫn không nhận ra việc giết chết vật chủ cũng đồng nghĩa với tự tiêu diệt chính nó?

Về vấn đề này, Matan Shelomi - Cử nhân sinh học từ ĐH Harvard (Hoa Kỳ) đã đưa ra lời giải đáp.

Tại sao các chủng virus không nhận ra việc giết vật chủ là tự sát? 

Thực ra là có! Bệnh cảm cúm và kể cả những trận cúm bình thường nhất đều là do virus gây ra. Và chắc hẳn ai trong chúng ta đều từng mắc cúm. Tuy nhiên, sau khi bị xong, chúng ta đã bình phục được và vẫn sống khỏe. Đó chính là virus đã tiến hóa đấy. Chúng không giết chết vật chủ - là những người bị nhiễm bệnh như chúng ta.

Từ xa xưa, có rất nhiều loại dịch bệnh nguy hiểm đến mức giết chết cả vật chủ. Tuy nhiên, nếu virus đạt đến trạng thái lây lan sang người khác trước khi vật chủ chết thì nó không đến mức quá nguy hiểm để tồn tại trên đời. Bởi quá trình tiến hóa không thể làm giảm tính nguy hiểm nếu mầm bệnh vẫn còn khả năng lây lan.

Virus đạt đến trạng thái lây lan trước khi vật chủ chết thì nó không đến mức quá nguy hiểm để tồn tại

Vậy tại sao virus vẫn giết vật chủ của mình?

Về mặt lý thuyết, nếu một virus gây dịch bệnh mạnh đến mức giết chết vật chủ duy nhất của nó, cả hai sẽ tuyệt chủng. Chẳng hạn như đại dịch Cái chết đen từng xóa sổ 60% dân số châu Âu vào thế kỷ 14 do khuẩn Yersinia peptis gây ra, nó quá nguy hiểm nên cả con người và virus đều chết, chủng khuẩn này bây giờ cũng không còn xuất hiện. Ngày nay chỉ còn tồn tại một số chủng khuẩn tương tự nhưng cho triệu chứng nhẹ hơn rất nhiều.

Còn một lý do nữa, đó là rất nhiều dịch bệnh gây chết người bắt nguồn từ động vật, nghĩa là vật chủ của virus lúc này là động vật và nó không hề gây nguy hiểm cho các loài vật mà nó ký sinh. Chỉ là khi sang cơ thể người thì chúng biến đổi mạnh và thậm chí giết chết chúng ta trước cả khi chúng có khả năng lây lan.

Virus 'ký sinh' trên động vật không gây nguy hiểm cho đến khi chúng lây sang người và biến đổi mạnh

Khi virus lây từ động vật sang người, các loài động vật chứa virus khi ấy được xem là "ổ chứa bệnh" - disease reservoir. Và ngay cả khi con người có thể tạo ra vắc xin, chúng ta phải tiêm vắc xin cho cả các "ổ chứa" mới hy vọng diệt trừ tận gốc mầm bệnh. Nhưng rõ ràng đây là điều không thực tế vì sẽ làm tốn rất nhiều chi phí. 

Cho đến nay, nhân loại mới giải quyết dứt điểm được dịch đậu mùa, vì nó không có vật chủ là các loài vật khác. Và đôi khi, con người sẽ được xem là vật chủ cuối cùng, vì virus gây bệnh ký sinh trên người chúng ta nhưng không thể tồn tại để lây lan ở đâu khác nữa.

Trang