Bệnh xơ cứng rải rác và não bộ của bạn

Bài viết này sẽ đưa bạn đến với hành trình khám phá mối liên quan giữa căn bệnh xơ cứng rải rác và não bộ của bạn. Hy vọng bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh này nhé!

Tổng quan về bệnh xơ cứng rải rác

Bệnh xơ cứng rải rác (hay còn gọi là bệnh đa xơ cứng) là một bệnh mãn tính ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương (não và tủy sống). Trong bệnh này, hệ thống miễn dịch tấn công bao myelin bọc ngoài sợi trục thần kinh, gây ra tổn thương và viêm nhiễm. Việc mất myelin làm gián đoạn truyền tín hiệu thần kinh, dẫn đến nhiều triệu chứng khác nhau.

Nguyên nhân chính xác dẫn đến bệnh xơ cứng rải rác vẫn chưa được biết rõ. Tuy nhiên, các nhà khoa học tin rằng sự kết hợp của nhiều yếu tố di truyền và môi trường đóng vai trò trong việc phát triển bệnh.

Dưới đây là một số yếu tố nguy cơ được cho là liên quan đến bệnh:

• Di truyền: Nếu cha mẹ hoặc anh chị em ruột của bạn mắc bệnh xơ cứng rải rác, bạn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Tuy nhiên, việc mang gen di truyền không có nghĩa là bạn nhất định sẽ mắc bệnh.
• Tuổi tác: Bệnh thường khởi phát ở độ tuổi từ 20 đến 40. Tuy nhiên, bệnh cũng có thể xảy ra ở trẻ em và người cao tuổi.
• Giới tính: Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 2 - 3 lần nam giới.
• Nhiễm trùng: Một số nghiên cứu cho thấy việc nhiễm một số loại virus nhất định, chẳng hạn như virus Epstein-Barr, có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Yếu tố môi trường: Một số yếu tố môi trường, chẳng hạn như tiếp xúc với khói thuốc lá hoặc thiếu vitamin D, cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Bệnh xơ cứng rải rác và não bộ của bạn

Mối liên quan giữa bệnh xơ cứng rải rác và não bộ

Não bộ là bộ phận chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi bệnh xơ cứng rải rác. Các tổn thương có thể xảy ra ở bất kỳ khu vực nào của não, nhưng một số khu vực thường bị ảnh hưởng nhiều hơn bao gồm:

• Thùy trán: Điều khiển khả năng ngôn ngữ, lập kế hoạch, giải quyết vấn đề và ra quyết định.
• Thùy đỉnh: Điều khiển cảm giác, nhận thức không gian và khả năng phối hợp vận động.
• Thùy chẩm: Điều khiển thị giác.
• Thùy thái dương: Điều khiển trí nhớ, lời nói và cảm xúc.
• Não thất: Sản xuất và lưu trữ dịch não tủy.

Quá trình tấn công của bệnh xơ cứng rải rác diễn ra như sau:

• Hệ miễn dịch bị kích hoạt: Do các yếu tố chưa rõ ràng, hệ miễn dịch của người bệnh bị kích hoạt bất thường. Các tế bào miễn dịch, bao gồm tế bào T và tế bào B, trở nên nhạy cảm với myelin.
• Tấn công bao myelin: Các tế bào miễn dịch xâm nhập vào hệ thần kinh trung ương và tấn công bao myelin. Việc tấn công này gây ra viêm và tổn thương bao myelin.
• Tổn thương thần kinh: Khi bao myelin bị tổn thương, các xung điện truyền qua các tế bào thần kinh bị gián đoạn hoặc chậm lại.

Mức độ tổn thương bao myelin và số lượng các tổn thương xác định mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và tiến triển của bệnh. Trong một số trường hợp, bệnh có thể tiến triển nhanh chóng, dẫn đến tàn tật. Tuy nhiên, nhiều người bệnh có thể sống một cuộc sống tương đối bình thường nếu được điều trị và quản lý phù hợp.

Ngoài ra, bệnh xơ cứng rải rác còn gây ra một số tổn thương khác trong não bộ, bao gồm:

• Sẹo: Khi bao myelin bị tổn thương, cơ thể sẽ cố gắng sửa chữa nó bằng cách tạo ra các mô sẹo. Tuy nhiên, các mô sẹo này có thể cản trở sự truyền dẫn các xung điện, làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh.
• Viêm: Viêm mãn tính có thể dẫn đến tổn thương tế bào thần kinh và mất myelin.

Triệu chứng

Căn bệnh này gây ra nhiều triệu chứng khác nhau, bao gồm:

• Rối loạn nhận thức: Suy giảm trí nhớ, tập trung, học tập và giải quyết vấn đề.
• Rối loạn thị giác: Rối loạn thị giác là một triệu chứng phổ biến, bao gồm mờ mắt, nhìn đôi và viêm dây thần kinh thị giác, có thể gây mất thị lực một phần hoặc toàn bộ ở một mắt.
• Yếu cơ và co cứng: Tổn thương ở các khu vực kiểm soát vận động có thể dẫn đến yếu cơ ở một hoặc nhiều chi, cũng như co cứng và co thắt cơ.
• Đau: Cơn đau nhói hoặc châm chích có thể ảnh hưởng đến bất kỳ phần nào của cơ thể. Nó thường tệ hơn khi di chuyển hoặc khi thời tiết ấm áp.
• Vấn đề về tiểu tiện và đại tiện: Rối loạn tiểu tiện và đại tiện khá phổ biến, bao gồm khó kiểm soát bàng quang hoặc ruột, cũng như táo bón và tiêu chảy.
• Vấn đề về cân bằng và phối hợp: Tổn thương ở các khu vực kiểm soát thăng bằng và phối hợp động tác có thể khiến bạn khó đi lại, chóng mặt, mất thăng bằng.
• Suy nhược: Mệt mỏi là một triệu chứng phổ biến và có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
• Trầm cảm và lo âu: Các vấn đề về sức khỏe tinh thần là phổ biến ở những người mắc bệnh.

Mức độ nghiêm trọng và tốc độ tiến triển của bệnh có thể khác nhau ở mỗi người. Một số người chỉ có một vài triệu chứng nhẹ, trong khi những người khác có các triệu chứng nặng nề. Các triệu chứng của bệnh có thể xuất hiện đột ngột và biến mất sau một thời gian, hoặc có thể tiến triển dần dần theo thời gian. 

Phương pháp điều trị

Hiện nay, bệnh xơ cứng rải rác vẫn chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, có nhiều phương pháp điều trị hiệu quả giúp kiểm soát các triệu chứng, làm chậm tiến triển của bệnh và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Các phương pháp điều trị này có thể được chia thành các loại chính:

• Liệu pháp điều trị đa xơ cứng (DMTs): Đây là nhóm thuốc quan trọng nhất giúp tác động vào nguyên nhân gây bệnh, làm chậm quá trình tấn công của hệ miễn dịch vào bao myelin, từ đó giảm thiểu tổn thương thần kinh và hạn chế các đợt bùng phát. DMTs chỉ được kê đơn bởi bác sĩ chuyên khoa sau khi đánh giá đầy đủ tình trạng bệnh nhân.
• Thuốc điều trị triệu chứng: Nhóm thuốc này tập trung vào việc kiểm soát các triệu chứng cụ thể, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
• Phục hồi chức năng: Đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người bệnh lấy lại và duy trì khả năng vận động, cải thiện các chức năng bị ảnh hưởng bởi bệnh. Các chuyên gia vật lý trị liệu, ngôn ngữ trị liệu sẽ xây dựng phác đồ phù hợp với từng bệnh nhân, tập trung vào các bài tập tăng cường sức mạnh, cải thiện phối hợp và thăng bằng, rèn luyện kỹ năng thực hiện các hoạt động hàng ngày, cải thiện khả năng giao tiếp, nuốt.
• Chế độ sinh hoạt hợp lý: Bên cạnh việc tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, người bệnh cần duy trì lối sống lành mạnh để hỗ trợ quá trình điều trị và nâng cao sức khỏe như ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, cân bằng, ngủ đủ giấc, đảm bảo chất lượng giấc ngủ, kiểm soát căng thẳng, duy trì tinh thần lạc quan, tránh hút thuốc lá, hạn chế sử dụng rượu bia.

Mặc dù chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn, việc điều trị bệnh xơ cứng rải rác bằng các phương pháp hiện đại kết hợp với chế độ sinh hoạt hợp lý có thể giúp người bệnh kiểm soát tốt các triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống và sống chung với bệnh một cách hiệu quả.

Các biện pháp giảm nguy cơ mắc bệnh xơ cứng rải rác

Mặc dù hiện nay chưa có biện pháp nào được chứng minh là có thể hoàn toàn ngăn ngừa bệnh xơ cứng rải rác, tuy nhiên, một số yếu tố có thể tăng hoặc giảm nguy cơ mắc bệnh:

• Bổ sung vitamin D: Đảm bảo bổ sung đủ vitamin D từ chế độ ăn uống hoặc qua phơi nắng.
• Tránh hút thuốc lá: Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Béo phì ở tuổi vị thành niên có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
• Cho con bú: Nuôi con bằng sữa mẹ có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh xơ cứng rải rác ở trẻ em.

Ngoài ra, việc duy trì lối sống lành mạnh cũng rất quan trọng để nâng cao sức khỏe tổng thể và giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh mãn tính. 

Cần lưu ý rằng đây chỉ là những khuyến nghị chung và hiệu quả của các biện pháp này có thể khác nhau tùy theo từng người. Điều quan trọng là phải nói chuyện với bác sĩ về nguy cơ mắc bệnh và có các biện pháp phòng ngừa phù hợp với bạn.

Hành trình khám phá bệnh xơ cứng rải rác và não bộ của bạn đã đưa chúng ta đến với những hiểu biết sâu sắc hơn về căn bệnh đầy thách thức này. Sự kết hợp giữa các phương pháp điều trị hiện đại, các hướng nghiên cứu tiềm năng và tinh thần lạc quan, nghị lực phi thường của người bệnh chính là chìa khóa để chiến thắng căn bệnh này.

Xem thêm:

• Bệnh trầm cảm ảnh hưởng gì đến não bộ?
• Bộ não của nam và nữ có khác gì nhau không?