Ganciclovir

Phân loại:

Dược chất

Mô tả:

Tên thuốc gốc (Hoạt chất)

Ganciclovir 

Loại thuốc

Thuốc kháng virus

Dạng thuốc và hàm lượng

• Viên nang: 250 mg, 500 mg.
• Lọ bột pha tiêm: 500 mg ganciclovir natri.
• Gel tra mắt 0,15% (w/w).

Dược động học:

Hấp thu

Ganciclovir hấp thu kém qua đường tiêu hóa sau khi uống và cũng rất hạn chế vào tuần hoàn sau khi tiêm thuốc trong thể kính. Sinh khả dụng đường uống chỉ đạt khoảng 5% và tăng đến 6 – 9% khi uống trong bữa ăn.

Phân bố

Sau khi tiêm tĩnh mạch, thuốc được phân bố vào khắp các mô và dịch cơ thể, kể cả dịch trong mắt và dịch não tủy.

Liên kết với protein từ 1 – 2%.

Chuyển hóa

Thuốc gần như không bị chuyển hóa ở gan ngoài sự chuyển dạng ganciclovir triphosphate trong tế bào.

Thải trừ

Thời gian bán thải trung bình ở người chức năng thận bình thường từ 2,5 – 4,5 giờ sau khi tiêm tĩnh mạch và khoảng 4 – 5,7 giờ sau khi uống. Ở bệnh nhân suy giảm chức năng thận, thời gian bán thải có thể tăng đến 28,5 giờ.

Thuốc thải trừ chủ yếu qua thận, phần lớn ở dạng không đổi trong nước tiểu. Thẩm tách máu có thể giảm nồng độ ganciclovir huyết tương tới khoảng 50%.

Dược lực học:

Ganciclovir là một nucleoside tổng hợp tương tự guanine có cấu trúc giống acyclovir. Ganciclovir có tác dụng chống các loại virus ở người như Herpes simplex type I (HSV-1), Herpes simplex type II (HSV-2), Cytomegalovirus (CMV). Virus Epstein - Barr, virus Varicella zoster (VZV) và virus Herpes simplex 6 cũng nhạy cảm với thuốc.

Cơ chế tác dụng của ganciclovir chưa được giải thích đầy đủ, nhưng nhiều giả thiết cho rằng thuốc có tác dụng bằng cách gây nhiễu quá trình tổng hợp DNA.

Khi vào cơ thể, ganciclovir được phosphoryl hóa thành ganciclovir triphosphate, chất này có cấu trúc tương tự như cơ chất dGTP (deoxyguanosine-5’-triphosphate) của enzyme phiên mã ngược nên đã cạnh tranh với dGTP để gắn vào DNA của virus. Bên cạnh đó nó còn được xem như một nucleotide giả, gây nhiễu và làm ngừng quá trình sao chép, tổng hợp của virus. Quá trình này xảy ra một cách chọn lọc trong các tế bào nhiễm virus.

Người ta cho rằng ganciclovir được phosphoryl hóa trong cơ thể bởi enzyme thymidine kinase (có trong tế bào nhiễm HSV-1, HSV-2 và VZV) hoặc bởi deoxyguanosine kinase (trong tế bào nhiễm CMV và virus Epstein - Barr) thành ganciclovir monophosphate. Sự phosphoryl hóa được tiếp tục nhờ các kinase của tế bào để chuyển tiếp thành dạng diphosphate và triphosphate hoạt động.

Ganciclovir dễ bị phosphoryl hóa hơn bởi các enzyme tương tự có trong các tế bào lành (không nhiễm), đặc biệt trong các tế bào phân chia nhanh (như tế bào tủy xương). Khả năng bị phosphoryl hóa của ganciclovir trong tế bào lành xấp xỉ từ 10% đến ngang bằng so với quá trình xảy ra trong tế bào nhiễm virus.