Viêm phổi do virus là gì? Nguyên nhân gây bệnh và nguyên tắc phòng ngừa

Viêm phổi do virus hay còn gọi là viêm phổi do siêu vi, đây là một bệnh nhiễm trùng phổi. Nguyên nhân phổ biến nhất là do virus hô hấp gây ra, thường gặp nhất là virus cúm và virus hợp bào hô hấp (Respiratory syncytial virus - RSV). Bệnh thường xuất hiện vào mùa đông ở những cộng đồng đông dân cư, không khí lạnh và ẩm.

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm phổi do virus

Viêm phổi do virus có các dấu hiệu và triệu chứng, bao gồm:

Ho khan;
Sốt;
Run rẩy hoặc ớn lạnh;
Mệt mỏi, chán ăn;
Khó thở;
Đau cơ, đau ngực khi ho hoặc khi hít thở;
Thở nhanh;
Môi và móng tay thâm xanh do thiếu oxy trong máu;
Lẫn lộn, đặc biệt nếu bạn lớn tuổi.

Viêm phổi do virus có thể nhanh chóng tiến triển nghiêm trọng hơn, đặc biệt nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ cao, chẳng hạn như những người có hệ miễn dịch suy yếu.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Hãy đến gặp bác sĩ ngay khi bạn có các dấu hiệu hoặc triệu chứng của bệnh viêm phổi như: Lẫn lộn, thở nhanh, tụt huyết áp, khó thở, tức ngực, sốt liên tục từ 39^oC trở lên... Chẩn đoán và và điều trị sớm, giảm tình trạng tăng nặng của bệnh, giúp người bệnh mau chóng phục hồi sức khỏe.

Những ai có nguy cơ mắc phải (bị) viêm phổi do virus?

Mọi người đều có nguy cơ mắc bệnh viêm phổi do virus vì bệnh này lây lan trong không khí và dễ lây lan. Bạn có thể có nguy cơ cao bị viêm phổi nếu bạn:

Làm việc hoặc sống trong bệnh viện hoặc cơ sở chăm sóc y tế.
65 tuổi trở lên, 2 tuổi trở xuống.
Đang mang thai.
Hút thuốc lá.
Mắc bệnh mãn tính như: Bệnh tự miễn, hen suyễn, nhiễm trùng đường hô hấp, đái tháo đường hoặc bệnh tim, bệnh bạch cầu, ung thư…
Cấy ghép nội tạng trong thời gian gần đây.
Đang hồi phục sau phẫu thuật.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc (bị) viêm phổi do virus

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc viêm phổi do virus, bao gồm:

Những người hút thuốc lá, người lớn tuổi và người mắc các bệnh phổi mãn tính như hen suyễn, bệnh xơ nang phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD).
Trẻ sinh non hoặc trẻ mắc các vấn đề tim, phổi bẩm sinh.
Những người có hệ miễn dịch yếu vì hóa trị liệu hoặc đang dùng thuốc ức chế miễn dịch sau khi cấy ghép nội tạng. Hệ thống miễn dịch suy yếu do virus suy giảm miễn dịch ở người (HIV) hoặc ung thư.
Những người thường xuyên ở trong môi trường đông đúc, dễ tiếp xúc gần với những người khác.

Nguyên nhân dẫn đến viêm phổi do virus

Mọi người đều có nguy cơ mắc bệnh viêm phổi do virus vì bệnh này lây lan trong không khí và dễ lây lan.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của viêm phổi do virus

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của viêm phổi do virus.

Chế độ sinh hoạt:

Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị về chế độ dinh dưỡng, tuân thủ trong việc sử dụng thuốc.
Duy trì lối sống tích cực, tránh xa khói thuốc để phổi của bạn mau lành, bao gồm bỏ hút thuốc lá, khói thuốc thụ động và khói gỗ.
Bệnh nhân cần nghỉ ngơi đầy đủ là điều quan trọng để duy trì tiến trình hồi phục hoàn toàn và tránh tái phát. Trong khi bạn đang hồi phục, hãy cố gắng hạn chế tiếp xúc với gia đình và bạn bè để giúp ngăn virus lây lan sang người khác. Che miệng và mũi khi ho, vứt khăn giấy ngay lập tức vào hộp đựng chất thải đậy kín và rửa tay thường xuyên.
Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị như sốt, có nhiều đờm, tăng thở gấp hoặc đau ngực, buồn nôn, nôn…
Thăm khám định kỳ để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị mới nếu bệnh của bạn chưa có dấu hiệu thuyên giảm.

Chế độ dinh dưỡng:

Chế độ ăn uống lành mạnh, có vai trò quan trọng đối với hệ thống miễn dịch của cơ thể bạn. Các loại rau củ quả có chứa nhiều vitamin và khoáng chất, rất tốt cho cơ thể. Những thực phẩm chống oxy hóa, thực phẩm giàu omega-3 có tác dụng kháng viêm, hỗ trợ chữa lành những tổn thương ở mô và tế bào.

Bạn nên lựa chọn những loại rau màu xanh đậm, các loại củ có nhiều màu sắc chứa nhiều vitamin như beta-caroten, vitamin C… để bổ sung cho cơ thể những chất chống viêm tự nhiên, chẳng hạn như: Cà chua, rau cải, rau chân vịt, súp lơ xanh, ớt chuông, cam, dứa, táo…

Bổ sung những thực phẩm có chứa chất chống oxy hóa như: Nghệ, tỏi, trà xanh, các loại đậu và các loại hạt (hạt hướng dương, đậu lăng,…), yến mạch, lúa mì… Thực phẩm giàu omega-3 như các loại cá (cá thu, cà hồi, cá ngừ,…), quả óc chó…

Người bị viêm phổi nên ăn những thức ăn mềm, dạng lỏng như súp, cháo,… giúp người bệnh dễ tiêu hóa, tăng khả năng hấp thu dưỡng chất cho cơ thể.

Phương pháp phòng ngừa viêm phổi do virus hiệu quả

Viêm phổi do virus không thể phòng tránh hoàn toàn, đây là căn bệnh nguy hiểm, đặc biệt với virus chủng mới COVID-19. Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bạn cần thực hiện như sau:

Tiêm phòng vaccine cúm hàng năm.
Tránh xa những người đang bị bệnh có các triệu chứng như ho hoặc hắt hơi. Bạn nên đeo khẩu trang khi đến chỗ đông người hay tiếp xúc với người bệnh.
Bỏ thuốc lá và tránh khói thuốc thụ động. Hút thuốc lá gây hại cho phổi của bạn.
Tránh uống quá nhiều rượu.
Rửa tay bằng xà phòng hay chất sát khuẩn tay có cồn đúng cách. Đặc biệt bạn cần rửa tay trước khi ăn, trước khi xử lý thực phẩm, sau khi đi vệ sinh và sau khi ra ngoài. Không chạm vào hoặc dùng chung đồ vật được dùng chung với người khác. Virus thể được truyền từ đồ vật sang bạn nếu bạn chạm vào mũi hoặc miệng mà không rửa hoặc vệ sinh tay trước.
Ăn uống lành mạnh với nhiều trái cây và rau củ, ăn chín, uống sôi, tập thể dục và nghỉ ngơi đầy đủ. Những thói quen lành mạnh giữ cho hệ thống miễn dịch của bạn mạnh mẽ.
Để tăng sức đề kháng, hỗ trợ hệ miễn dịch bạn cần bổ sung vi chất cho cơ thể như: Vitamin A, C, D và E, Fe, Zn và Se. Những vi chất dinh dưỡng này có thể bổ sung từ thực phẩm hoặc viên uống bổ sung vitamin tổng hợp.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán viêm phổi do virus

Bác sĩ sẽ hỏi bạn về tiền sử bệnh, nghe tiếng phổi bằng ống nghe, nếu có tiếng bất thường như: Ran phế quản, ran nổ, nhịp tim nhanh… Một số xét nghiệm cần được làm thêm để xác định bệnh viêm phổi do virus bao gồm:

Chụp X-quang phổi.

Xét nghiệm công thức máu toàn phần (CBC): Kiểm tra tình trạng nhiễm trùng phổi thông qua số lượng bạch cầu.

Đo nồng độ oxy (O2) và carbon dioxide (CO2) trong máu.

Cấy máu, cấy đờm.

CT scan (Chụp cắt lớp vi tính ) vùng ngực.

Chẩn đoán mô bệnh: Bằng sinh thiết thấy hình ảnh hạt vùi trong tế bào trong viêm phổi do Herpes, Adenovirus.

PCR để kiểm tra có sự hiện diện của cytomegalovirus hay không ở bệnh nhân AIDS hoặc bệnh nhân cấy ghép tạng.

Phương pháp điều trị viêm phổi do virus hiệu quả

Viêm phổi do virus thường tự khỏi. Do đó, điều trị để giảm bớt một số triệu chứng như thuốc hạ sốt paracetamol hoặc aspirin (không cho trẻ em uống aspirin), thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen hoặc naproxen; thuốc giảm ho trong trường hợp ho nặng. Mọi người chỉ nên dùng thuốc giảm ho theo chỉ định của bác sĩ vì ho giúp loại bỏ nhiễm trùng khỏi phổi.

Một người bị viêm phổi do virus nên nghỉ ngơi đầy đủ và giữ cho cơ thể đủ nước bằng cách uống nhiều nước.

Trong một số trường hợp viêm phổi do virus, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng virus để giảm hoạt động của virus. Phương pháp điều trị này có hiệu quả nhất khi virus ở giai đoạn đầu của nhiễm trùng.

Nếu bạn bị virus cúm, bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc như oseltamivir (Tamiflu), zanamivir (Relenza) hoặc peramivir (Rapivab).

Ganciclovir: Điều trị virus CMV.

Molnupiravir: Điều trị Covid-19. Nếu RSV là nguyên nhân gây viêm phổi, bác sĩ có thể kê đơn thuốc như ribavirin (Virazole). Những loại thuốc kháng virus này ngăn không cho virus sinh sôi trong cơ thể bạn và giúp giảm triệu chứng của bệnh.

Trong một số ít trường hợp, những người có nguy cơ cao bị viêm phổi do virus nghiêm trọng, người trên 65 tuổi hoặc đang mắc bệnh mãn tính… cần nhập viện để điều trị.

Bệnh nhân cần tuân thủ điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ, tăng cường nghỉ ngơi và uống đủ nước. Tái khám theo lịch của bác sĩ của bạn sau khi điều trị để đảm bảo phổi của bạn được khỏe mạnh.

Lưu ý: Các loại thuốc khi dùng phải tuân thủ theo sự hướng dẫn của bác sĩ.