Viêm gan C: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Viêm gan C là một bệnh nhiễm trùng gan do virus viêm gan C (HCV) gây ra. Bệnh có thể dẫn đến viêm, tổn thương gan và độc tính gan. Viêm gan C lây truyền qua đường máu, thường do dùng chung kim tiêm hoặc tiếp xúc với máu nhiễm virus. Nếu không điều trị, bệnh có thể gây xơ gan hoặc ung thư gan. Đáng chú ý, viêm gan C thường không có triệu chứng rõ ràng, khiến 90% người bệnh không biết mình mắc bệnh.

Những triệu chứng của bệnh viêm gan C

Các triệu chứng viêm gan C phát triển có thể khác nhau, tùy thuộc vào việc bạn mắc bệnh cấp tính hay mạn tính.

Viêm gan C cấp tính

Triệu chứng của bệnh viêm gan C cấp tính bao gồm:

• Sốt: Cảm giác nóng bức, thường xuyên là một trong những dấu hiệu sớm của nhiều loại nhiễm trùng, bao gồm viêm gan C.
• Đau bụng: Đặc biệt là đau vùng bụng phía trên bên phải, nơi gan nằm.
• Mệt mỏi: Cảm giác mệt mỏi không giải thích được, thường xuyên có thể là dấu hiệu của viêm gan C cấp tính.
• Chán ăn: Mất cảm giác ngon miệng là một triệu chứng phổ biến khác của viêm gan C.
• Nôn mửa và buồn nôn: Các triệu chứng tiêu hóa này có thể xuất hiện do gan bị ảnh hưởng.
• Vàng da (vàng da): Đây là dấu hiệu của vàng da, một tình trạng mà trong đó da và màng nhầy của mắt chuyển sang màu vàng, thường là do sự tích tụ của bilirubin trong máu.

Các triệu chứng này thường xuất hiện từ 2 đến 12 tuần sau khi nhiễm virus và có thể kéo dài từ 2 đến 3 tháng. Các triệu chứng của viêm gan C cấp tính có thể nhẹ và thường được nhầm lẫn với bệnh cúm hoặc các bệnh thông thường khác.

Viêm gan C mạn tính

Nếu cơ thể bạn không loại bỏ được virus viêm gan C, bệnh viêm gan C cấp tính sẽ trở thành mạn tính. Dạng viêm gan C mạn tính không tự khỏi và nếu không điều trị, các triệu chứng của bạn có thể trở nên tồi tệ hơn. Những triệu chứng này có thể gây ra hậu quả lâu dài cho sức khỏe. Chúng cũng có thể dẫn đến tổn thương gan vĩnh viễn và ung thư gan.

Các dấu hiệu của bệnh viêm gan C mạn tính bao gồm:

• Mệt mỏi dai dẳng;
• Đau nhức khớp và cơ;
• Giảm cân;
• Thay đổi tâm trạng;
• Khó tập trung.

Những triệu chứng này có thể ảnh hưởng đến bạn hầu hết thời gian hoặc chúng có thể cải thiện trong một thời gian và sau đó lại trở nên tồi tệ hơn.

Với bệnh viêm gan C mạn tính, bạn cũng có thể nhận thấy một số triệu chứng của sẹo gan và bệnh gan, bao gồm:

• Khó tiêu, đầy bụng và đau dạ dày;
• Sưng ở bàn chân và chân của bạn;
• Ngứa da;
• Vàng da;
• Nước tiểu đậm;
• Khó ngủ;
• Lú lẫn;
• Giảm trí nhớ và sự tập trung.

Giống như viêm gan C cấp tính, dạng mạn tính của bệnh không phải lúc nào cũng gây ra các triệu chứng dễ nhận biết.

Nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào ở trên và tin rằng bạn đã tiếp xúc với virus, bạn sẽ muốn đi kiểm tra càng sớm càng tốt.

Tìm hiểu thêm: Nhận biết sớm triệu chứng viêm gan C để ngừa biến chứng hiệu quả

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh viêm gan C

Nếu không được điều trị, viêm gan C có thể dẫn đến xơ gan, suy gan, và ung thư gan. Chẩn đoán và điều trị sớm viêm gan C có thể ngăn ngừa những biến chứng này.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Những ai có nguy cơ mắc phải bệnh viêm gan C?

• Nhân viên y tế.
• Đối tượng sử dụng ma túy.
• Người xăm hình hoặc xỏ lỗ trong một môi trường không sạch sẽ, sử dụng thiết bị không sạch.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm gan C

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm gan C bao gồm:

• Tiếp xúc trực tiếp với máu của người bị nhiễm: Điều này thường xảy ra qua dụng cụ y tế không được khử trùng, dùng chung kim tiêm, hoặc qua các thủ thuật như chăm sóc răng miệng, xăm mình, và châm cứu.
• Quan hệ tình dục không an toàn: Nguy cơ lây nhiễm tăng khi không sử dụng biện pháp bảo vệ hiệu quả.
• Truyền từ mẹ sang con: Có khả năng lây nhiễm từ mẹ nhiễm virus sang con trong quá trình sinh nở.
• Sử dụng chung các vật dụng cá nhân có tiếp xúc với máu: Bao gồm bàn chải đánh răng, dao cạo râu, và các dụng cụ khác có thể dính máu.
• Nguyên nhân không xác định: Trong một số trường hợp, nguồn lây của viêm gan C không thể phát hiện được.

Yếu tố di truyền không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra viêm gan C, mà bệnh lây qua các con đường liên quan đến tiếp xúc với máu hoặc dịch cơ thể.

Xem thêm: Bệnh viêm gan C có lây không, lây qua đường nào?

Nguyên nhân bệnh viêm gan C là do nhiễm virus viêm gan C (HCV). Virus này lây truyền chủ yếu qua tiếp xúc với máu bị nhiễm bệnh, bao gồm qua truyền máu, sử dụng chung kim tiêm, và các thủ tục y tế không an toàn khác.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh viêm gan C

Chế độ sinh hoạt:

• Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị.
• Duy trì lối sống tích cực, hạn chế sự căng thẳng.
• Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị.
• Thăm khám định kỳ để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.
• Tiêm phòng vắc xin viêm gan A và B (nếu không nhiễm).

Chế độ dinh dưỡng:

• Kiêng bia, rượu.
• Cần có chế độ ăn giảm cân đối với người thừa cân, béo phì (BMI > 25).

Xem thêm: Viêm gan C nên ăn gì và nên kiêng gì?

Phương pháp phòng ngừa bệnh viêm gan C hiệu quả

• Hiện chưa có vắc xin phòng ngừa viêm gan C.
• Không dùng chung dao cạo râu, bàn chải đánh răng.
• Quan hệ tình dục an toàn.
• Tiêm phòng vắc xin viêm gan virus A và B.
• Thận trọng với việc xỏ khuyên hoặc xăm mình trên cơ thể.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán bệnh viêm gan C

Để chẩn đoán, xét nghiệm bệnh viêm gan C, bác sĩ chủ yếu dựa vào các xét nghiệm cận lâm sàng như sau:

Chủ yếu dựa vào xét nghiệm:

• Anti HCV: Một khi xét nghiệm anti HCV dương tính, bác sĩ sẽ có những bước xét nghiệm kế tiếp để khẳng định nhiễm virus viêm gan C, cũng như xác định mức độ tiến triển và giai đoạn bệnh.
• HCV RNA:  xét nghiệm định lượng virus viêm gan C giúp xác định bằng chứng nhiễm virus viêm gan C và ở giai đoạn hoạt động hay không.
• Xác định kiểu gen (genotype) HCV: HCV có 6 kiểu gen (genotype 1, 2, 3, 4, 5, 6). Việc xác định kiểu gen chỉ nên chỉ định sau khi đã có kết quả đếm HCV RNA.
  • Genotype HCV 1, 6  các thể điều trị khó thành công, tỷ lệ tái phát cao, đòi hỏi thời gian điều trị dài 48 tuần.
  • Genotype 2, 3 thời gian điều trị ngắn hơn.
  • Genotype 4 chưa xác định hiệu quả điều trị, thường chỉ định điều trị kéo dài 48 tuần.
• Các xét nghiệm cơ bản: Công thức máu, sinh hóa máu albumin, bilirubin, ure, creatinine, FT4, TSH, đông máu cơ bản.
• Sinh thiết gan: Chẩn đoán xác định tổn thương viêm gan C (giúp xác định mức độ viêm gan, mức độ xơ hóa gan).

Phương pháp điều trị bệnh viêm gan C hiệu quả

Bệnh viêm gan C có thể chữa khỏi được. Ngày nay, nhờ vào sự phát triển của các loại thuốc kháng virus trực tiếp (DAA), bệnh viêm gan C có thể được điều trị hiệu quả và an toàn, với tỷ lệ thành công cao. Các loại thuốc này có khả năng loại bỏ hoàn toàn virus khỏi cơ thể trong phần lớn các trường hợp, dẫn đến một "phản ứng virus học bền vững" – nghĩa là virus không còn có thể được phát hiện trong máu sau khi điều trị kết thúc.

Không phải ai bị viêm gan C cũng cần điều trị. Hệ thống miễn dịch của bạn có thể chống lại nhiễm trùng đủ tốt để loại bỏ virus ra khỏi cơ thể bạn.

Nếu hệ thống miễn dịch của bạn không loại bỏ được nhiễm trùng, thuốc thường hoạt động tốt để điều trị tình trạng này.

Thuốc điều trị viêm gan C

Nhiều loại thuốc khác nhau có thể điều trị viêm gan C. Các phương pháp điều trị thường bao gồm thuốc kháng virus, với Riboviria đôi khi được kê đơn nếu các phương pháp điều trị trước đó không hiệu quả.

Các loại thuốc được gọi là thuốc kháng virus tác dụng trực tiếp (DAAs) có tác dụng loại bỏ hoàn toàn virus viêm gan C ra khỏi cơ thể bạn đồng thời giúp ngăn ngừa tổn thương gan đồng thời.

Một số tên thương hiệu của những loại thuốc này bao gồm:

• Zepatier;
• Harvoni;
• Epclusa;
• Vosevi;
• Mavyret.

Lưu ý: Các loại thuốc khi dùng phải tuân thủ theo sự hướng dẫn của bác sĩ.

Xem thêm chi tiết:

• Các phương pháp và thời gian điều trị viêm gan C
• Phác đồ điều trị viêm gan C hiện nay