Ung thư tế bào biểu mô thận là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Ung thư tế bào biểu mô thận (Renal cell cancer) là loại ung thư phổ biến nhất ở thận và chiếm hơn 90% trong số tất cả các khối u ác tính ở thận. Ung thư tế bào biểu mô thận không triệu chứng thường được phát hiện vô tình trong quá trình chụp chiếu. Trong trường hợp có triệu chứng, các dấu hiệu thường thấy là đau hông lưng, tiểu máu hoặc sờ có khối u ở bụng.

Những dấu hiệu và triệu chứng của ung thư tế bào biểu mô thận

Ở giai đoạn đầu, hầu hết mọi người sẽ không gặp triệu chứng gì. Khi các triệu chứng xuất hiện, chúng thường liên quan đến việc khối u phát triển ảnh hưởng đến các cơ quan lân cận. Các triệu chứng có thể gặp của ung thư tế bào biểu mô thận bao gồm:

• Có máu trong nước tiểu (tiểu máu);
• Đau hông lưng;
• Một khối u ở bụng, lưng hoặc hông;
• Sốt;
• Đổ mồ hôi đêm;
• Sụt cân không rõ nguyên nhân.

Bạn cũng có thể gặp các dấu hiệu như thiếu máu, khó thở và mệt mỏi.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh ung thư tế bào biểu mô thận

Các biến chứng của ung thư tế bào biểu mô thận có thể bao gồm:

• Tác động trực tiếp của khối u có thể dẫn đến tăng huyết áp, táo bón, đầy bụng.
• Biến chứng do hội chứng cận ung bao gồm tăng hồng cầu, tăng canxi máu, tổn thương gan không di căn, tăng tiểu cầu thời gian prothrombin kéo dài và gan lách to.
• Biến chứng do di căn như di căn phổi (giảm chức năng phổi), di căn tĩnh mạch (giãn tĩnh mạch thừng tinh), di căn xương (đau xương và chèn ép tủy sống), di căn não (co giật), di căn gan (vàng da, tăng men gan).
• Biến chứng do tác dụng phụ của thuốc điều trị như suy giảm chức năng thận, tiểu đạm, tăng huyết áp, chậm lành vết thương, thủng đường tiêu hoá, xuất huyết, huyết khối, suy giảm chức năng tim mạch và nội tiết.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn mắc các bệnh lý hoặc có tiền sử gia đình mắc ung thư liên quan, bác sĩ có thể khuyên bạn nên tầm soát thường xuyên để phát hiện khối u sớm. Ngoài ra bạn cũng cần khám sức khỏe định kỳ và đi khám ngay khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ ung thư tế bào biểu mô thận.

Những ai có nguy cơ mắc phải ung thư tế bào biểu mô thận?

Theo ước tính ở năm 2020 cho thấy có 73.750 trường hợp ung thư thận sẽ được phát hiện (chiếm tổng cộng 5% ung thư ở nam giới và 3% ung thư ở nữ giới). Cả nam và nữ ở mọi độ tuổi đều có thể gặp phải ung thư tế bào biểu mô thận. Tuy nhiên, ung thư tế bào biểu mô thận là bệnh thường gặp ở nhóm người lớn tuổi, cao nhất là độ tuổi từ 60 đến 70 tuổi và tỷ lệ nam giới sẽ nhiều hơn nữ giới (khoảng 2:1).

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải ung thư tế bào biểu mô thận

Các yếu tố nguy cơ có thể làm tăng khả năng mắc ung thư tế bào biểu mô thận gồm:

• Hút thuốc lá;
• Béo phì;
• Tăng huyết áp;
• Bệnh thận mãn tính;
• Viêm gan C;
• Sử dụng các thuốc giảm đau kéo dài (bao gồm NSAIDs và acetaminophen);
• Xạ trị trước đó ở vùng bụng;
• Tiếp xúc với các chất gây ung thư;
• Bệnh hồng cầu hình liềm;
• Tiền sử gia đình mắc ung thư thận;
• Đột biến gen;
• Bệnh Von Hippel-Lindau.

Nguyên nhân dẫn đến ung thư tế bào biểu mô thận

Nguyên nhân chính xác dẫn đến ung thư tế bào biểu mô thận vẫn chưa được biết rõ. Tuy nhiên, một số yếu tố nguy cơ liên quan đã được xác nhận. Trong đó, hút thuốc lá là yếu tố liên quan mạnh mẽ nhất. Các yếu tố khác bao gồm nữ béo phì, tăng huyết áp, bệnh thận mãn tính, tiếp xúc hóa chất như trichloroethylene.

Các nghiên cứu khác cũng cho thấy các gen và một số tình trạng di truyền có liên quan đến ung thư tế bào biểu mô thận.

Những thói quen sinh hoạt giúp hạn chế diễn tiến của ung thư tế bào biểu mô thận

Chế độ sinh hoạt:

• Bỏ hút thuốc lá;
• Giảm cân nếu có thừa cân;
• Tuân thủ theo điều trị của bác sĩ và tái khám đúng hẹn;
• Chú ý các triệu chứng của bạn để đến tái khám khi có bất thường.

Chế độ dinh dưỡng:

Hiện tại chưa có bằng chứng rõ ràng về chế độ ăn cho người bệnh ung thư tế bào biểu mô thận. Tuỳ thuộc vào tình trạng sức khoẻ của bạn mà cần một chế độ dinh dưỡng phù hợp. Do đó, hãy hỏi ý kiến của bác sĩ điều trị và chuyên gia dinh dưỡng để có chế độ ăn phù hợp với bạn.

Phòng ngừa ung thư tế bào biểu mô thận

Không có liệu pháp phòng ngừa chắc chắn cho ung thư tế bào biểu mô thận, tuy nhiên bạn có thể giảm được nguy cơ mắc bệnh này bằng cách duy trì cân nặng lý tưởng và tránh thuốc lá. Người ta cho rằng tỷ lệ mắc ung thư thận có thể giảm một nửa bằng cách loại bỏ thuốc lá và trọng lượng thừa cơ thể.

Đồng thời, tiêu thụ một lượng rượu vừa phải, chế độ ăn giàu trái cây, rau quả và cá béo trong thời gian dài có thể liên quan đến giảm nguy cơ ung thư thận.

Phương pháp chẩn đoán và xét nghiệm ung thư tế bào biểu mô thận

Có tới 25% số người mắc ung thư tế bào biểu mô thận (RCC) không được chẩn đoán cho đến khi bệnh ung thư tiến triển hơn. Đây là lúc các triệu chứng thường trở nên đáng chú ý. Tuy nhiên ngày càng có nhiều bác sĩ phát hiện khối u một cách tình cờ trong quá trình chụp hình ảnh không liên quan trước khi các triệu chứng bắt đầu. Do đó, ngày càng có nhiều người được điều trị ở giai đoạn đầu, khi ung thư đáp ứng tốt nhất với điều trị.

Bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm hình ảnh học để xác định khối u và đưa ra kế hoạch điều trị phù hợp. Các xét nghiệm có thể bao gồm:

• Siêu âm: Siêu âm cho biết khối u chủ yếu là chất lỏng (thường là u nang) hay kết cấu rắn (thường là ung thư).
• Chụp cắt lớp vi tính (CT scan): Xét nghiệm hình ảnh học này giúp bác sĩ quan sát cụ thể các mô ở cơ thể. Bạn cũng có thể sẽ được chụp trước và sau khi tiêm thuốc cản quang vào tĩnh mạch. Thuốc cản quang sẽ di chuyển đến khối u và hiển thị hình ảnh chi tiết khối u.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Bạn có thể cần chụp MRI nếu không thể chụp CT (ví dụ, nếu bạn bị dị ứng với thuốc cản quang) hoặc nếu kết quả siêu âm và chụp CT không rõ ràng.

Thông thường trong các ung thư khác, thực hiện sinh thiết như một phần của chẩn đoán. Tuy nhiên, điều này không thường xảy ra với ung thư tế bào biểu mô thận. Bởi vì, sinh thiết là quá rủi ro đối với RCC, vì chúng có thể gây tổn thương thận. Thay vào đó, bác sĩ có thể kiểm tra các tế bào khối u sau khi họ đã cắt bỏ toàn bộ khối u trong quá trình điều trị. Nếu hình ảnh cho thấy ung thư đã lan rộng, bác sĩ có thể loại bỏ các tế bào khối u từ một vị trí khác ngoài thận của bạn để xét nghiệm.

Bác sĩ sẽ kiểm tra các tế bào để xác định loại ung thế tế bào biểu mô thận cụ thể (nếu không rõ từ xét nghiệm hình ảnh học). Việc kiểm tra các tế bào cũng giúp xác định các phương pháp điều trị có thể đặc biệt hiệu quả đối với loại ung thư đó.

Điều trị ung thư tế bào biểu mô thận

Nội khoa

Việc điều trị ung thư tế bào biểu mô thận phụ thuộc và nhiều yếu tố, bao gồm giai đoạn ung thư và sức khỏe tổng quát của bạn. Việc điều trị ung thư tế bào biểu mô thận tại chỗ sẽ khác với khi bệnh đã di căn. Điều trị thường sẽ bao gồm phẫu thuật và điều trị nội khoa.

Các điều trị nội khoa phổ biến nhất là liệu pháp miễn dịch và liệu pháp nhắm trúng đích. Hai phương pháp này giúp chống lại các tế bào ung thư và làm chậm sự phát triển của chúng. Tuỳ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau mà bạn có thể dùng một liệu pháp hoặc liệu pháp kết hợp.

Ngoại khoa

Trong trường hợp có chỉ định, điều trị ung thư tế bào biểu mô thận bào gồm phẫu thuật cắt bỏ hoặc các thủ thuật giúp loại bỏ tế bào ung thư.

Phẫu thuật là phương pháp điều trị phổ biến nhất đối với ung thư tế bào biểu mô thận khu trú. Phẫu thuật có thể gồm cắt bỏ toàn bộ thận hoặc cắt bỏ một phần thận bị ảnh hưởng. Nếu bạn không thể phẫu thuật, bác sĩ có thể chỉ định các thủ thuật khác để loại bỏ tế bào ung thư gồm liệu pháp lạnh và đốt bằng sóng cao tần.