Đau bụng dưới là gì? Cách điều trị và phòng ngừa đau bụng dưới

Đau bụng dưới là tình trạng đau xảy ra ở vùng dưới rốn, mức độ cơn đau có thể khác nhau tùy vào nguyên gây bệnh.

Những dấu hiệu và triệu chứng của đau bụng dưới

Đau bụng dưới có thể cảm thấy khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân cơ bản. Với mỗi nguyên nhân sẽ thể hiện bằng các cơn đau khác nhau, có thể đau âm ỉ, đau nhói, thậm chí là đau ngắt quãng với mức độ từ nhẹ đến nặng. Đôi khi, đau hạ vị có thể lan tới vùng thắt lưng, vùng mông hoặc vùng đùi. Đặc biệt, có thể cảm nhận rõ cơn đau hơn vào lúc đi tiểu hoặc lúc quan hệ tình dục.

Các triệu chứng tiêu hóa cờ đỏ: Sau đây là các triệu chứng cần đến bác sĩ ngay lập tức:

Sốt kèm theo đau bụng;
Đau dữ dội không biến mất;
Nôn ra máu;
Dấu hiệu sốc hoặc huyết áp thấp có thể báo hiệu chảy máu trong;
Máu trong phân.

Tác động của đau bụng dưới đối với sức khỏe

Đau bụng dưới gây ảnh hưởng đến cuộc sống và công việc… Hầu hết các cơn đau bụng dưới không phải là kết quả của một bệnh nghiêm trọng, nhưng một số có thể do tình trạng đe dọa tính mạng cần được chăm sóc khẩn cấp.

Biến chứng có thể gặp khi mắc đau bụng dưới

Các cơn đau hạ vị nếu không được can thiệp kịp thời thì càng ngày sẽ càng đau, vì đặc thù của đau hạ vị là các triệu chứng phổ biến nên rất khó đưa ra phác đồ điều trị ngay.

Khi phát hiện các cơn đau hạ vị, bệnh nhân cần khẩn trương đi khám để biết chính xác tình trạng đau nhằm điều trị kịp thời và hiệu quả.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Hầu hết, đau bụng dưới không có gì đáng lo ngại. Thông thường, cơn đau có thể là kết quả của một thứ gì đó bạn đã ăn. Nếu các triệu chứng của bạn không thuyên giảm hoặc ngày càng trầm trọng hơn, thì nên đi khám bác sĩ.

Nếu đang gặp các triệu chứng nghiêm trọng khác cùng với đau bụng dưới, chẳng hạn như máu trong phân, sốt cao, nôn ra máu, choáng váng hoặc đau dữ dội không biến mất, nên đi khám ngay.

Những ai có nguy cơ mắc phải đau bụng dưới?

Tất cả mọi đối tượng đều có nguy cơ mắc bệnh Đau bụng dưới. Tuy nhiên ở nữ giới, đau bụng dưới còn có thể là do u nang buồng trứng hoặc các bệnh lý phụ khoa khác.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải đau bụng dưới

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc đau bụng dưới, bao gồm:

Tiêu thụ thực phẩm nhiều chất béo, khó tiêu;

Stress;
Táo bón;
Đau bụng kinh;
Bệnh sỏi thận…

Đau bụng dưới có thể là cấp tính hoặc mãn tính. Cả hai loại đau đều có thể xuất phát từ một cái gì đó lành tính, chẳng hạn như đau bụng hoặc nghiêm trọng hơn, như viêm ruột thừa.

Cơn đau cấp tính đến đột ngột. Nó có thể tự biến mất. Đau mạn tính thường được định nghĩa là cơn đau kéo dài hơn sáu tháng. Dưới đây là những lý do có thể khiến bạn bị đau bụng dưới.

Viêm ruột kết

Viêm ruột kết là một tình trạng viêm gây sưng tấy ở ruột già và có thể gây đau bụng dưới. Cơn đau có thể đến và đi hoặc không đổi. Các triệu chứng khác bao gồm:

Máu trong phân;
Phình to;
Thường xuyên đi tiêu;
Bệnh tiêu chảy;
Mất nước;
Sốt.

Viêm ruột kết có thể xảy ra do:

Nhiễm trùng;
Ngộ độc thực phẩm;
Bệnh Crohn;
Viêm đại tràng;
Viêm đại tràng do thiếu máu cục bộ.

Viêm túi thừa

Bệnh túi thừa bao gồm bệnh túi thừa và viêm túi thừa. Những người bị bệnh túi thừa có các túi phình ra từ ruột già hoặc ruột kết. Người lớn tuổi có nhiều khả năng bị tình trạng này.

Một số người không có triệu chứng gì cả. Nhưng khối phồng có thể gây đầy bụng, đau quặn và táo bón.

Khi các túi bị kích thích theo một cách nào đó, tình trạng này được gọi là viêm túi thừa. Đau bụng bên trái là triệu chứng phổ biến nhất của loại viêm hoặc nhiễm trùng này. Các triệu chứng khác của viêm túi thừa bao gồm:

Buồn nôn và ói mửa;
Sốt;
Ớn lạnh;
Táo bón;
Chuột rút.

Viêm ruột thừa

Viêm ruột thừa là một tình trạng nghiêm trọng cần được cấp cứu. Khi ruột thừa bị viêm, cần phải điều trị kịp thời để ngăn chặn tình trạng vỡ nội tạng. Hầu hết những người bị viêm ruột thừa đều cảm thấy đau bụng bên phải. Cơn đau đột ngột và dữ dội và tiếp tục trở nên tồi tệ hơn.

Các triệu chứng khác có thể xảy ra bao gồm:

Buồn nôn và ói mửa;
Sưng bụng;
Tiêu chảy hoặc táo bón;
Sốt nhẹ;
Ăn mất ngon.

Những người trong độ tuổi từ 10 đến 30 có nhiều khả năng bị viêm ruột thừa hơn. Tuy nhiên, nó có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Nếu chẩn đoán bị đau ruột thừa, hãy đến phòng cấp cứu. Tình trạng này hầu như luôn luôn cần phải phẫu thuật. Nếu ruột thừa bị viêm không được cắt bỏ kịp thời, nó có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng, thậm chí có thể gây tử vong.

Nhiễm trùng thận

Nhiễm trùng thận (Viêm bể thận) là một bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng thường bắt đầu bằng nhiễm trùng bàng quang (còn gọi là viêm bàng quang nhiễm trùng). Khi viêm bàng quang do vi khuẩn hoặc nấm di chuyển đến thận, nó có thể gây nhiễm trùng thận.

Mặc dù bạn có thể cảm thấy một số cơn đau lưng, nhưng bạn cũng có thể cảm thấy đau dưới xương sườn, xung quanh bụng và xung quanh háng. Đau do nhiễm trùng thận thường rất nghiêm trọng.

Các triệu chứng có thể bao gồm:

Đau khi đi tiểu;
Thường xuyên đi tiểu;
Sốt cao kèm theo ớn lạnh;
Buồn nôn;
Nôn mửa;

Nếu bạn nghi ngờ mình bị nhiễm trùng thận, hãy đi khám ngay.

Giữ nước tiểu cấp tính

Nếu bị bí tiểu cấp tính, đột nhiên không thể đi tiểu được. Bí tiểu cũng có thể là mãn tính. Bí tiểu mãn tính có thể không gây ra các triệu chứng. Nó có nhiều khả năng xảy ra hơn ở nam giới.

Nếu đột nhiên không thể đi tiểu, có thể gây đau dữ dội, có thể lan đến bụng. Tuy nhiên, không thể đi tiểu là dấu hiệu rõ ràng nhất của tình trạng này.

Bí tiểu cấp tính cần khẩn cấp đến phòng cấp cứu.

Viêm bàng quang

Không giống như bí tiểu cấp tính, nữ dễ bị viêm bàng quang hơn nam.

Viêm bàng quang là tình trạng bàng quang bị viêm nhiễm, điển hình do vi khuẩn gây ra, nhưng có thể do các nguyên nhân khác. Ngoài cơn đau như chuột rút ở vùng bụng dưới, bụng giữa, viêm bàng quang còn gây ra:

Đau lưng;
Nước tiểu đục;
Có máu trong nước tiểu;
Nước tiểu có mùi hôi;
Sốt nhẹ;
Đi tiểu rát hoặc đau;
Thường xuyên phải đi tiểu, ngay cả khi bạn vừa mới đi tiểu.

Bệnh sỏi thận

Sỏi thận thường gây ra những cơn đau lưng cực kỳ nghiêm trọng, nhưng cơn đau cũng có thể lan sang một bên bụng của bạn.

Các triệu chứng khác của sỏi thận bao gồm:

Có máu trong nước tiểu;
Sốt;
Nôn mửa;
Nước tiểu có mùi hôi;
Đau rát khi đi tiểu.
Trong khi những viên sỏi thận nhỏ có thể tự khỏi, những viên sỏi lớn hơn có thể cần điều trị.

Tắc nghẽn khí đường tiêu hóa

Khí có thể tắc nghẽn trong đường tiêu hóa khi bạn ăn một số thực phẩm gây ra khí. Một số thực phẩm có thể khiến bạn cảm thấy đầy hơi bao gồm:

Thực phẩm có chứa chất xơ hòa tan, như đậu.
Thực phẩm có chứa chất xơ không hòa tan, như rau.
Thực phẩm chứa đường fructose, như hành tây.
Raffinose, được tìm thấy trong bắp cải và các loại cải khác (các loại rau thuộc họ cải).
Thực phẩm giàu tinh bột, như khoai tây và mì.
Lactose, được tìm thấy trong các sản phẩm sữa.
Một số người dễ bị đầy hơi trong đường tiêu hóa, bao gồm cả những người không dung nạp đường lactose hoặc bị rối loạn tiêu hóa.
Các triệu chứng của tắc nghẽn khí đường tiêu hóa có thể bao gồm:
Ợ hơi;
Phình to;
Đau bụng;
Đầy hơi.

Cơn đau bụng do tắc nghẽn khí đường tiêu hóa tùy thuộc vào vị trí của nó. Khí bên trái có thể cảm thấy giống như cơn đau liên quan đến tim, trong khi khí bên phải có thể cảm thấy tương tự như đau ruột thừa.

Đau bụng thời kỳ kinh nguyệt

Đau bụng khi hành kinh xảy ra do các cơn co thắt tử cung. Cơn đau có thể nhẹ hoặc nặng. Một số người cảm thấy đau lưng dưới cùng với cơn đau ở vùng bụng dưới.

Các triệu chứng khác có thể kèm theo đau bụng kinh bao gồm:

Mệt mỏi;
Bệnh tiêu chảy;
Buồn nôn và ói mửa.

Một số người bị đau bụng kinh do rối loạn hoặc nhiễm trùng khác. Đây được gọi là đau bụng kinh thứ phát. Đau bụng kinh bất thường có thể xảy ra vì một số lý do, bao gồm:

Bệnh viêm vùng chậu (PID);
U xơ;
Lạc nội mạc tử cung;
Adenomyosis.

Táo bón

Táo bón là một tình trạng khó chịu, khó đi tiêu. Mọi người có thể bị táo bón nếu thiếu chất xơ trong khẩu phần ăn hoặc đột ngột thay đổi thói quen ăn uống.

Một trong những triệu chứng táo bón rõ ràng nhất là đi ngoài ra phân khô và cứng. Trong một số trường hợp, bạn thậm chí có thể không đi được phân. Đầy hơi cũng có thể xảy ra. Nếu có khí bị mắc kẹt hoặc tắc nghẽn, bạn có thể bị đau bụng dưới.

Táo bón có thể xảy ra do sự thay đổi trong thói quen ăn uống, nhưng nó cũng có thể là triệu chứng của một bệnh lý có từ trước.

Hội chứng ruột kích thích (IBS)

Hội chứng ruột kích thích là một tình trạng gây ra các triệu chứng tiêu hóa khác nhau, bao gồm:

Đau bụng;
Thay đổi nhu động ruột, bao gồm tiêu chảy, táo bón hoặc kết hợp cả hai;
Phình to;
Chất nhầy trong phân;
Cảm giác đi tiêu chưa hoàn thành.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của đau bụng dưới

Chế độ sinh hoạt:

Nghỉ ngơi, thư giãn tinh thần, giải tỏa căng thẳng.
Uống đủ nước, từ 1,5 - 2 lít/ngày.

Chế độ dinh dưỡng:

Hạn chế ăn nhiều chất béo, ăn uống khó tiêu…
Điều chỉnh chế độ ăn liên quan các bệnh có thể gây triệu chứng đau bụng dưới.
Ăn uống lành mạnh, nhiều rau xanh, củ quả để bổ sung chất xơ, vitamin, khoáng chất.

Phương pháp phòng ngừa đau bụng dưới hiệu quả

Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:

Giảm Stress: Stress và lo lắng có thể gây đau bụng dưới.
Tập thể dục thường xuyên: Các môn thể thao có thể giúp giảm căng thẳng.
Tránh hoạt động quá sức.
Kiểm soát các bệnh có thể gây triệu chứng đau bụng dưới.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán đau bụng dưới

Nếu cơn đau bụng không phải là kết quả của chứng khó tiêu và ngày càng trầm trọng hơn hoặc không biến mất, nên đi khám để tìm nguyên nhân.

Bác sĩ có thể thực hiện một cuộc kiểm tra sức khỏe và hỏi về các triệu chứng một cách chi tiết. Họ cũng có thể yêu cầu xét nghiệm để loại trừ nguyên nhân gây đau bụng.

Bác sĩ có thể tiến hành khám phụ khoa hoặc trực tràng nếu bệnh nhân kêu đau bụng dưới.

Kiểm tra có thể bao gồm các xét nghiệm máu như công thức máu toàn bộ, có thể kiểm tra nhiễm trùng hoặc mất máu. Thử thai có thể được thực hiện nếu bạn có khả năng mang thai để loại trừ các nguyên nhân đau bụng dưới liên quan đến thai nghén.

Các xét nghiệm hình ảnh cho đau bụng dưới có thể bao gồm chụp cắt lớp vi tính (CT). Nếu đang mang thai, siêu âm là phương pháp chẩn đoán hình ảnh ưu tiên để đánh giá tình trạng đau bụng không rõ nguyên nhân.

Phương pháp điều trị đau bụng dưới hiệu quả

Điều trị tùy thuộc nguyên nhân gây đau bụng dưới.

Với những cơn đau bụng dưới nhẹ do khí bị mắc kẹt hoặc khó tiêu, những cách sau có thể giúp giảm đau:

Thuốc không kê đơn (OTC) bao gồm canxi cacbonat;
Điều chỉnh chế độ ăn uống bằng cách loại bỏ các thực phẩm gây khó tiêu hoặc đầy hơi;
Probiotics;
Thuốc bổ sung và thay thế (CAM) như châm cứu hoặc xoa bóp.

Nếu bị nhiễm trùng do vi khuẩn gây đau bụng, có thể cần dùng thuốc theo toa. Những người bị chứng khó tiêu nghiêm trọng cũng có thể yêu cầu thuốc theo toa. Nhiễm trùng đường tiết niệu thường được điều trị bằng thuốc kháng sinh.

Một số rối loạn tiêu hóa, chẳng hạn như viêm đại tràng hoặc hội chứng ruột kích thích, không có cách chữa trị. Điều trị bằng cách kết hợp thay đổi lối sống và dùng thuốc theo toa để kiểm soát các triệu chứng.

Điều trị cũng có thể phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng này. Những người bị viêm loét đại tràng từ trung bình đến nặng có thể phải dùng thuốc theo toa như:

Corticosteroid;
Aminosalicylat;
Thuốc sinh học;
Thuốc điều hòa miễn dịch;
Thuốc ức chế Janus kinase (JAK).

Một số nguyên nhân gây đau bụng dưới có thể phải phẫu thuật. Ví dụ, những người bị viêm loét đại tràng nặng có thể phải phẫu thuật để tránh các biến chứng của bệnh. Sự cần thiết của phẫu thuật được quyết định trong từng trường hợp cụ thể.

Viêm ruột thừa được coi là một tình trạng cấp cứu hầu như luôn phải phẫu thuật càng sớm càng tốt. Nếu không phẫu thuật, ruột thừa có thể vỡ ra và gây viêm phúc mạc, nhiễm trùng đe dọa tính mạng.