Đau bàn chân cảnh báo bệnh gì? Dấu hiệu và cách trị

Đau bàn chân là một triệu chứng khá phổ biến với các dạng như đau ngón chân, đau lòng bàn chân, đau gan bàn chân, mắt cá, đau mu bàn chân và đau gót chân. Các bệnh này sẽ khiến người bệnh di chuyển khó nhọc, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Những triệu chứng thường gặp của đau bàn chân

Cơn đau nhức ở bàn chân thường được nhận biết thông qua các biểu hiện và triệu chứng đi kèm sau:

Đau bàn chân khi đứng lâu hoặc rát trong lòng bàn chân.
Đau từ ngón chân đến vùng gần gót chân.
Sưng, đau và tê cứng có thể xảy ra nếu bị bong gân khớp mắt cá chân hoặc tổn thương khớp ngón chân.
Bàn chân bị tổn thương có thể xuất hiện tình trạng bầm tím và đỏ.
Đau hoặc tê ngứa các ngón chân.
Cứng khớp vào buổi sáng, khó khăn khi đi lại.
Mức độ đau nhức hai bàn chân tăng dần khi vận động (đi, đứng, chạy bộ).

Biến chứng có thể gặp khi đau bàn chân

Đau bàn chân không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng như bệnh mạch máu (viêm tắc động mạch, hội chứng Raynaud, u cuộn mạch), bệnh dây thần kinh (viêm dây thần kinh ngoại biên, chèn ép các dây thần kinh, đau thần kinh tọa), bệnh xương – khớp (viêm khớp, thoái khóa khớp), bệnh về gân cơ, dây chằng.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nhiều người thường xuyên bị đau chân có thể nhận thức được nguyên nhân gây ra nó và họ biết cách làm để giảm đau cho mình. Tuy nhiên, bạn cần đi gặp bác sĩ càng sớm càng tốt trong những trường hợp sau:

Cơn đau đến đột ngột và dữ dội.
Đau bàn chân do chấn thương gần đây.
Không thể đặt bất kỳ vật nào lên bàn chân sau khi bị chấn thương.
Bị bệnh lý gây cản trở lưu thông máu và bị đau chân.
Khu vực chân bị đau có vết thương hở.
Khu vực chân đau bị đổi màu hoặc có triệu chứng viêm khác.
Đau chân có sốt đi kèm.

Những ai có nguy cơ mắc phải đau bàn chân?

Ai cũng có khả năng mắc phải đau chân nhưng một số đối tượng sau đây dễ có nguy cơ mắc phải đau chân bao gồm:

Phụ nữ thường xuyên mang giày cao gót tạo nhiều áp lực lên vào các ngón chân.
Vận động viên thể thao, vũ công hoặc người thường xuyên luyện tập cường độ mạnh với đôi chân như đá bóng, chạy bộ, thể dục nhịp điệu mạnh, múa ba lê…
Người cao tuổi dễ gặp các vấn đề bệnh lý liên quan đến xương cơ khớp.
Thừa cân béo phì.
Người đang mang thai.

Yếu tố làm tăng nguy cơ bị đau bàn chân

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc đau chân, bao gồm:

Yếu tố sinh hoạt môi trường: Vấn đề về chân là do mang giày không đúng kích cỡ hoặc mang giày cao gót ở phụ nữ. Họ thường mang những đôi giày cao gót phải dồn rất nhiều áp lực vào các ngón chân và có thể gây đau chân. Chấn thương trong khi tập các môn thể dục, thể thao có cường độ mạnh như chạy bộ hoặc thể dục nhịp điệu mạnh cũng có thể gây ra đau chân.
Yếu tố cấu trúc bẩm sinh: Cấu trúc bàn chân bẹt không có vòm cong khiến bàn chân phải chịu nhiều áp lực trọng lực cơ thể khi di chuyển trong thời gian dài.
Yếu tố bệnh lý: Đau chân có thể là triệu chứng của một số bệnh lý như viêm khớp dạng thấp, bệnh gout, bệnh đái tháo đường, xơ vữa mạch máu, Viêm gân Achilles, u thần kinh bàn chân, viêm cơ mạc bàn chân…

Nguyên nhân dẫn đến đau bàn chân

Đau bàn chân có thể do thói quen sống không tốt hoặc tình trạng bệnh lý. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm:

Thói quen sinh hoạt

Một trong những nguyên nhân chính gây đau bàn chân là do đi giày không vừa chân. Đi giày cao gót thường xuyên có thể gây đau chân vì chúng tạo áp lực lớn lên các ngón chân.

Khi tập thể dục hoặc hoạt động thể thao có tác động mạnh cũng có thể bị thương chân dẫn đến đau bàn chân.

Tình trạng bệnh lý

Đau gót bàn chân

Viêm cân gan chân

Tình trạng kích ứng hoặc viêm của dải mô cứng nối xương gót chân với các ngón chân. Các cơn đau nặng nhất vào buổi sáng khi bước ra khỏi giường, đau tại vị trí gót cân hoặc vòm.

Gai xương gót

Sự phát triển bất thường của xương ở dưới gót chân do đi sai giày hoặc đi bộ, chạy bộ với tư thế sai lệch. Người bệnh sẽ bị đau nhói như dao đâm vào gót chân khi đứng dậy vào buổi sáng hay sau khi ngồi lâu. Gót chân ảnh hưởng sẽ bị đau nhói hoặc đau âm ỉ, đau tăng khi đi lại trên bề mặt cứng hay khuân vác vật nặng.

Viêm gân Achilles

Viêm gân Achilles là một chấn thương do hoạt động quá mức gây viêm dải mô cứng gắn cơ bắp chân với xương gót chân. Triệu chứng gồm đau vùng gót, đặc biệt là khi căng gót hay đứng trên đầu mũi chân, kèm đau rát bỏng hoặc đau cứng phần thấp bắp chân sau vào buổi sáng.

Viêm khớp vẩy nến (PsA)

Sự kết hợp của rối loạn da (bệnh vẩy nến) và viêm khớp. Viêm khớp vẩy nến gây cứng khớp và đau nhói ở gân trên các ngón tay, ngón chân và các khớp khác.

Gãy xương gót chân

Khu vực chấn thương thường bị bầm tím, sưng tấy, thậm chí là biến dạng. Tình trạng xảy ra sau 1 chấn thương mạnh, như té từ trên cao xuống, khiến người bệnh bị đau nhiều, không thể vận động.

Đau lòng bàn chân

Đau ụ ngón chân (Metatarsalgia)

Những cơn đau ở đệm thịt phần lòng bàn chân, nơi chịu áp lực cao nhất khi di chuyển, thường do đi giày không đúng kích cỡ hoặc hoạt động gắng sức.

Bàn chân bẹt

Người bệnh thường bị đau nhức khó chịu ở bàn chân. Nguyên nhân gây đau là do cơ và dây chằng bị căng cơ quá mức trong thời gian dài. Ngoài ra, triệu chứng đau nhức, khó chịu có thể ảnh hưởng đến nhiều bộ phận khác trên cơ thể như cổ chân, cẳng chân, khớp gối, khung chậu và cột sống.

Đau mu bàn chân- ngón chân

Gout

Một dạng bệnh viêm khớp, gây đau nhức dữ dội ở các ngón chân. Các tinh thể tích tụ tại khớp của ngón chân gây đau và sưng tấy, nhất là ở ngón chân cái.

Biến dạng ngón chân cái (Bunion)

Tình trạng lồi ra vùng giữa của đầu xương bàn chân thứ nhất do thoái hóa khớp thứ phát và sự hình thành gai xương. Gây đỏ, đau và viêm khớp bàn ngón chân cái và viêm màng hoạt dịch.

Móng chân mọc ngược

Là tình trạng thân móng không mọc thẳng mà quặp lại như móng vuốt, cắm sâu vào phần thịt tại hai bên khóe ngón chân hoặc tay, gây đau nhức. Da ở một hoặc hai bên móng chân mọc đè lên móng gây đau đớn và dẫn đến nhiễm trùng.

Ngón chân hình búa (Hammertoe)

Ngón chân hình búa là khi ngón chân thứ hai, thứ ba hoặc thứ tư của bạn bị uốn cong ở khớp giữa, tạo ra hình dạng giống như chiếc búa. Nó có thể xuất phát từ sự mất cân bằng cơ bắp, nhưng nó cũng có thể xảy ra do mang giày không vừa vặn. Ngón chân hình búa gây đau

Trật khớp bàn ngón cái (Turf Toe)

Ngón chân cái là khi bạn cảm thấy đau ở gốc ngón chân cái. Đó là một loại bong gân xảy ra khi bạn duỗi ngón chân quá mức vượt quá phạm vi chuyển động bình thường của ngón chân. Bạn sẽ bị đau và sưng tấy ngay lập tức.

Hội chứng Hallux Riddus

Hội chứng Hallux Riddus (cứng khớp ngón chân cái) là một loại viêm khớp ở gốc ngón chân cái. Người bệnh thường bị đau và cứng khớp trầm trọng hơn theo thời gian.

Đau toàn bộ bàn chân

Bệnh thần kinh ngoại biên

Thường gặp ở bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường gây, cơn đau có thể nóng rát, nhức nhối hoặc có cảm giác như bị điện giật kèm cảm giác tê bì châm chích hoặc nóng rát bàn chân.

Viêm khớp dạng thấp (RA)

Viêm khớp dạng thấp (RA) là một bệnh tự miễn mãn tính có thể gây đau, cứng và sưng các khớp trên khắp cơ thể bạn. Hầu hết mọi người bị RA đều có các triệu chứng ở bàn chân và mắt cá chân. RA có thể ảnh hưởng đến các khu vực xung quanh gót chân, đầu bàn chân, ngón chân và lòng bàn chân của bạn.

Thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp bàn chân là tình trạng sưng, viêm tại phần xương và sụn khớp bàn chân, ngón chân. Nguyên nhân gây thoái hóa là do tình trạng hư hỏng phần sụn đệm giữa hai đầu xương, đi kèm phản ứng viêm và dịch khớp giảm sút, gây đau và cứng khớp.

Viêm gân bàn chân

Viêm gân bàn chân là tình trạng tổn thương gân vùng chân do bị kéo căng quá mức. Tình trạng này thường là do chấn thương, khiến bàn chân bị viêm và sưng. Viêm gân bàn chân có thể nhận biết bằng cảm giác đau nhẹ tại vị trí viêm, tăng dần khi chạy trong thời gian dài hoặc thực hiện những hoạt động mạnh. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể bị cứng khớp vào buổi sáng.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của đau bàn chân

Chế độ sinh hoạt:

Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị.

Duy trì lối sống tích cực, hạn chế sự căng thẳng.

Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị.

Thăm khám định kỳ để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.

Để đôi chân nghỉ ngơi, nâng cao chân giúp máu lưu thông. Thực hiện các động tác massage toàn bộ chân.

Mang giày dép thoải mái. Cố gắng chèn giày để giảm áp lực lên lònlòng bàn chân của bạn. Đừng đi giày cao gót hoặc những đôi có phần mũi giày hẹp.

Chế độ dinh dưỡng:

Chế độ ăn với các thực phẩm giàu các chất omega-3, omega-6 để phòng chữa bệnh.

Tác dụng chống oxy hóa của các vitamin C, D, E và beta-carotene (tiền vitamin A) có thể giúp phòng tránh được một số dạng viêm khớp.

Hạn chế dùng sử dụng chất kích thích như cà phê, rượu bia, thuốc lá.

Phương pháp phòng ngừa đau bàn chân hiệu quả

Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:

Chọn giày thoải mái, rộng rãi và có đệm tốt.
Tránh những đôi giày có gót cao và có vùng ngón chân hẹp.
Duy trì cân nặng hợp lý.
Chế độ ăn uống lành mạnh, bổ sung dưỡng chất cho mô xương.
Khởi động thật kỹ và thực hiện các động tác kéo căng cơ trước khi chơi thể thao.
Luôn mang giày dép khi ở ngoài đường để bảo vệ đôi chân.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán đau bàn chân

Để xác định được phương pháp điều trị phù hợp, các bác sĩ cần tiến hành chẩn đoán tình trạng đau bàn chân bằng cách:

Dựa trên các triệu chứng gặp phải hoặc thăm khám lâm sàng (sưng, đỏ, bầm tím, nóng, biến dạng,..).
Thực hiện các bài kiểm tra cơ bản như: giữ hay di chuyển bàn chân và mắt cá chân để chống lại lực cản; yêu cầu đứng, đi bộ hoặc chạy.
Chụp X-quang: Được chỉ định nếu nghi ngờ đau bàn chân do tổn thương ở xương như gai xương, gãy xương, u xương.
Chụp cộng hưởng từ MRI: Để xem các hình ảnh về mô mềm quanh xương khớp nhằm kiểm tra tổn thương, xác định nguyên nhân, đánh giá tính nghiêm trọng của bệnh.
Chụp cắt lớp CT: Dùng để kiểm tra những tổn thương nhỏ và khó tìm thấy ở xương và mô mềm.
Siêu âm: Được chỉ định để kiểm tra vấn đề về cơ, gân và dây chằng
Xét nghiệm máu có thể được chỉ định để loại trừ các bệnh toàn thân như viêm khớp dạng thấp, bệnh gout hoặc đái tháo đường.

Phương pháp điều trị đau bàn chân hiệu quả

Điều trị các bệnh trên không chỉ dùng thuốc mà cần phối hợp giảm vận động chạy nhảy, điều chỉnh – độn lót giày dép, tập vật lý trị liệu.

Việc để cho bàn chân được nghỉ ngơi là rất cần thiết, khi đã bị đau bàn chân, không nên vận đông quá mạnh hoặc cố gắng đi lại.

Nâng cao chân: Dùng gối nâng chân cao hơn tim trong thời gian nghỉ ngơi có thể giảm đau và giảm sưng do hạn chế máu lưu thông qua vùng thương tổn.

Sử dụng miếng đệm chân để hạn chế hoạt động làm cọ xát vào nơi bị đau.

Bài tập kéo giãn như xoay khớp, duỗi thẳng chân có thể làm giảm căng thẳng, áp lực cho khớp xương và mô mềm, giảm đau và giả cứng khớp.

Sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn

Có thể dùng paracetamol 500mg/lần mỗi 4 – 6 giờ nhưng nếu không giảm được đau có thể dùng ibuprofen 200 – 400 mg/lần mỗi 4 – 6 giờ.

Sử dụng thuốc kê đơn

Dùng cho những cơn đau nghiêm trọng, có thể chỉ định một số loại như:

Thuốc giảm đau gây nghiệp Opioid: Dùng trong trường hợp đau nhiều và không đáp ứng với ibuprofen, thuốc giảm đau nhanh và mạnh nhưng chỉ dùng để điều trị ngắn hạn.
Thuốc chống trầm cảm: Dùng khi những cơn đau ở bàn chân khiến bệnh nhân bị mất ngủ, thuốc hỗ trợ an thần và giảm đau.
Thuốc giãn cơ: Dùng nếu bệnh nhân đau bàn chân do căn cơ.
Thuốc kháng viêm steroid: Dùng trong trường hợp sưng, viêm và đau nặng do các bệnh tự miễn như viêm khớp dạng thấp.
Thuốc kháng sinh: Giảm đau bàn chân khi bị nhiễm trùng.
Thuốc điều trị đái tháo đường: Dùng cho người bệnh có vấn đề ở bàn chân do đái tháo đường gây ra.

Vật lý trị liệu

Đa số trường hợp đau bàn chân, cần hướng dẫn bệnh nhân các bài tập vật lý trị liệu để kiểm soát và cải thiện tình trạng. Vật lý trị liệu có thể làm giảm cứng, đau khớp, giảm căng cơ, tăng tính linh động và sức bền của xương khớp, nâng cao khả năng vận động của bệnh nhân.

Phù hợp với những bệnh nhân đau bàn chân do chấn thương hoặc nguyên nhân liên quan đến mô mềm và xương khớp, bệnh nhân sau phẫu thuật định hình xương.

Điều trị một số bệnh lý thường gặp

Đối với viêm cân gan chân

Để chân được nghỉ ngơi.
Thực hiện các động tác căng cơ gót chân và bàn chân.
Uống thuốc giảm đau không kê đơn.
Mang giày có hỗ trợ vòm tốt và đế có đệm.
Trường hợp nặng có thể cân nhắc tiêm hỗn hợp steroid và thuốc gây tê cục bộ.

Đối với gai xương gót

Sử dụng miếng lót tùy chỉnh (miếng chỉnh hình) đeo trong giày.
Mang giày vừa chân hoặc có đế giảm sốc.
Uống thuốc giảm đau không kê đơn.
Để chân được nghỉ ngơi.
Vật lý trị lliệu.

Đối với viêm khớp vẩy nến

Trường hợp nhẹ: Dùng thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) để ngăn chặn quá viêm dẫn đến sưng khớp.
Liệu pháp nóng và lạnh: Chườm nóng giúp máu lưu thông tốt hơn để giảm căng cứng và chườm lạnh để giảm sưng tất.
Nghỉ ngơi, giảm stress vì stress có thể gây bùng phát viêm khớp vẩy nến.
Trường hợp nặng: cần sử dụng thuốc chống thấp khớp điều biến bệnh (DMARD), bao gồm thuốc sinh học và corticosteroid.

Đối với đau ụ bàn chân

Uống thuốc giảm đau.
Chườm đá và để chân nghỉ chơi.
Mang giày dép thoải mái.
Mang giày vừa vặn và dụng cụ chỉnh hình nếu cần thiết để giảm áp lực lên mu bàn chân.

Đối với u dây thần kinh Morton

Mang giàu vừa vặn và dụng cụ chỉnh hình để giảm áp lực lên dây thần kinh.
Tiêm steroid.
Uống thuốc giảm đau.
Không đi giày cao gót hoặc các loại giày có phần mũi giày hẹp.
Tránh các hoạt động tạo áp lực lên u thần kinh.
Thực hiện phẫu thuật nếu cần thiết.

Đối với viêm xương vừng

Để chân được nghỉ ngơi.
Băng lại nơi đau.
Mang miếng lót dưới ngón chân khi đi giày.
Băn ngón chân cái để bất động khớp và mau lành.
Mang giày đế thấp.
Tiêm steroid nếu cần thiết.

Đối với gout

Cần để chân nghỉ ngơi.
Băng khu vực gây đau.
Có thể dùng thuốc kháng viêm không steroid (NSAID), prednisone, colchicine hoặc allopuriol.
Tránh các loại thực phẩm làm trầm trọng hơn bệnh gout.
Tiêm steroid.
Phẫu thuật nếu cần thiết.

Đối với móng chân mọc ngược