Những nguy cơ có thể gặp ở người mắc Covid-19 giai đoạn phục hồi

TS. BS Đào Thị Yến Phi - Trưởng Bộ môn Dinh dưỡng và An toàn Thực phẩm, Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch TP.HCM cho biết tình trạng thực tế của cơ thể và những nguy cơ có thể gặp phải trong giai đoạn sau khi hết bệnh, bao gồm những vấn đề sau.

Gia tăng đáp ứng miễn dịch muộn

Đây là tình trạng hệ miễn dịch gia tăng hoạt động theo hướng gây các bệnh lý dị ứng - tự miễn trên những người có cơ địa bệnh tự miễn. Điều này tương tự như các bệnh lý thấp tim, thấp khớp, Kawasaki, xuất huyết giảm tiểu cầu, viêm cầu thận cấp… xảy ra sau một đợt viêm họng do vi trùng hay nhiễm siêu vi.

Vì vậy, ngay cả khi kết quả test Covid-19 đã âm tính, một tỷ lệ nhỏ bệnh nhân vẫn có nguy cơ và phải tiếp tục được can thiệp y khoa. Cần theo dõi các triệu chứng như: Khó thở, đau ngực, phát ban, tiểu ít… và gọi cho y tế hay bác sĩ nếu cảm thấy triệu chứng kéo dài hoặc bất thường.

Người mắc Covid-19 có thể gặp một số vấn đề sức khỏe trong giai đoạn phục hồi.

Hình thành sẹo xơ vi thể ở nhu mô phổi

Ở các bệnh nhân có viêm phổi lan tỏa trước đó, màng phế nang - mao mạch sau giai đoạn viêm sẽ lành dần, dịch viêm rút đi, các xác hồng cầu hay xác tế bào được dọn dẹp và các sẹo xơ li ti được hình thành.

Bạn có thể hình dung quá trình này giống như một vết xước da nặng khi bị chà xát trên mặt đường, sau đó vết thương sẽ lành dần, lên da non và để lại một vết sẹo. Sự khác biệt chỉ là các vết sẹo trong phổi thường rất nhỏ, chỉ nhìn thấy qua kính hiển vi nên được gọi là tình trạng xơ hóa vi thể.

Nếu các vết sẹo xơ li ti trong phổi không đáng kể, vùng phổi lành có thể bù được chức năng hô hấp, nhưng nếu sẹo xơ dày đặc hoặc các phế nang bị bít tắc nhiều, thì có thể làm phổi giảm co giãn khi hô hấp sau này.

Việc bệnh nhân nào sẽ bị sẹo xơ, sẹo nhiều hay ít, sẹo kiểu nào… còn tùy thuộc vào cơ địa, tổn thương phổi nặng hay nhẹ, lứa tuổi, bệnh nền, tình trạng dinh dưỡng… của từng người. 

Cũng chính vì không thể biết tình trạng xơ sẹo ở từng người thế nào nên tập thở trong giai đoạn phục hồi là một phần quan trọng ở tất cả bệnh nhân Covid-19.

Những tổn thương hậu Covid-19 có thể nặng hay nhẹ tùy thuộc vào mỗi người.

Suy kiệt khối cơ và kho dự trữ dưỡng chất trong cơ thể trống rỗng

Cơ thể đã sử dụng triệt để năng lượng và các chất dinh dưỡng trong quá trình chống lại bệnh. Vì vậy có thể thấy các khối cơ, bao gồm cơ bắp và các tế bào của các cơ quan, bị teo nhỏ, bị mất các sợi cơ, bị tổn thương hay hư hỏng các tế bào… xảy ra ở hầu hết các hệ cơ quan của bệnh nhân sau đợt bệnh, từ hệ tiêu hóa đến gan mật, từ hệ hô hấp đến tuần hoàn... Thậm chí có bệnh nhân sụt cả chục kilogam cân nặng sau đợt bệnh.

Số cân nặng bị sụt chủ yếu là do giảm khối cơ, vì sinh lý trong giai đoạn bệnh là cơ thể sẽ ưu tiên dùng chất đạm nhiều hơn chất béo cho các hoạt động chuyển hóa của mình.

Bên cạnh đó, kho trữ các chất dinh dưỡng dự trữ ít như vitamin nhóm B, C thường cạn kiệt; các chất dinh dưỡng dự trữ nhiều hơn như vitamin A, D (dự trữ trong gan), chất khoáng (dự trữ trong xương) cũng bị hao hụt rất nhiều.

Dinh dưỡng trong giai đoạn phục hồi rất quan trọng trong việc phục hồi khối cơ, sửa chữa các hư hỏng của tế bào ở các cơ quan và khôi phục các kho dự trữ dưỡng chất trong cơ thể.

Các vấn đề về tâm lý và tinh thần

Các vấn đề này không trực tiếp nhìn thấy được, tưởng chừng là chuyện nhỏ nhưng thật ra, sự tổn thương về mặt tâm lý và tinh thần của người bệnh, nhất là ở người bệnh nặng thường rất lớn. Nỗi ám ảnh về những cơn khó thở hay sợ hãi cái chết thường không mất đi trong thời gian đầu hồi phục, cộng thêm những lo lắng về khả năng tái phát, tái nhiễm, di chứng về sau,... khiến người bệnh căng thẳng và mất ngủ. Tình trạng này khiến cuộc sống người bệnh tồi tệ hơn, ngay cả khi các tổn thương thực tế không nghiêm trọng quá mức.

Vấn đề về tâm lý, tinh thần của người bệnh cũng cần được quan tâm nhiều hơn.

Sẽ chẳng có ai giống ai trong cuộc hành trình quay trở lại với cuộc sống bình thường sau nhiễm Covid-19, vì mỗi người có một sức khỏe nền khác nhau, trải qua tình trạng bệnh khác nhau, thiệt hại cơ thể trong lúc chống lại bệnh cũng khác nhau… Vì thế, việc chăm sóc trong giai đoạn phục hồi càng chuẩn xác thì hậu quả của bệnh (nếu có) sẽ càng giảm nhẹ, hoặc có khi hoàn toàn không để lại chút di chứng nào.

Thụy Anh

Nguồn tham khảo: suckhoedoisong.vn