Lần đầu tiên vaccine sốt rét được WHO phê duyệt sau nhiều năm phát triển

Lục địa đen là nơi chịu gánh nặng lớn nhất của dịch bệnh sốt rét trên toàn thế giới. Theo thông tin chính thức ngày 6/10 vừa qua, WHO đã chính thức khuyến nghị sử dụng vaccine Mosquirix được phát triển bởi GlaxoSmithKline Plc và các đối tác cho trẻ em châu Phi ở khu vực cận Sahara và những nơi có nguy cơ lây nhiễm sốt rét từ trung bình đến cao. Đây được đánh giá là một động thái có vai trò như một bước ngoặt quan trọng trong cuộc chiến chống ký sinh trùng gây bệnh sốt rét.

Theo một nghiên cứu liên quan, tiêm vaccine chỉ ngăn ngừa được 4/10 trường hợp mắc sốt rét với trẻ được tiêm 4 liều. Tuy nhiên chủng ngừa kết hợp với các biện pháp khác vẫn có thể cứu sống được hàng trăm nghìn người mắc bệnh. Sau chương trình thử nghiệm ở châu Phi năm 2019, trọng tâm hiện tại chính là vaccine sẽ được tiếp cận đến nhiều người hơn.

Vaccine sốt rét đã được tiến hành nghiên cứu từ khoảng 30 năm trước.

Vaccine Mosquirix sẽ tiến hành tiêm 3 liều cho trẻ từ 5 tháng tuổi, các mũi cách nhau 1 tháng khi bé được 5-6-7 tháng tuổi. Trẻ sẽ được tiêm mũi tăng cường thứ 4 khi được 18 tháng tuổi. Sau khi tiến hành nghiên cứu lâm sàng, loại vaccine này đã được sử dụng phổ biến trong chương trình tiêm chủng đại trà tại Kenya, Malawi và Ghana. Theo báo cáo những nước đã tiêm 2.3 triệu mũi cho hơn 800.000 trẻ đã nâng cao tỷ lệ bảo vệ khỏi bệnh sốt rét lên đến 90% (trước đó ở mức 70%).

Giám đốc WHO khu vực châu Phi, bà Matshidiso Moeti cho biết khuyến nghị tiêm vaccine sốt rét của WHO đã mang đến một tia hy vọng mới cho cả lục địa đen, nơi chịu ảnh hưởng nghiêm trọng của dịch bệnh. Bà momg mỏi nhiều trẻ em châu Phi sẽ được bảo vệ trước căn bệnh này và có tương lai phát triển thành người trưởng thành mạnh khỏe.

Dựa theo một nghiên cứu được thực hiện trên 6.000 trẻ em công bố vào tháng 8 vừa qua cho thấy, kết hợp thuốc chống sốt rét với tiêm chủng đã giúp giảm tỷ lệ tử vong và nhập viện khoảng 70% trong 3 năm. Theo thông tin ghi nhận, vaccine Mosquirix được WHO khuyến nghị đã nghiên cứu từ rất sớm vào năm 1984. The Guardian cũng cho biết thêm, hãng sản xuất GlaxoSmithKline đã cam kết cung cấp khoảng 15 triệu liều vaccine sốt rét Mosquirix mỗi năm.

Thử nghiệm lâm sàng tại nhiều nước ở châu Phi cho thấy kết quả khả quan của vaccine.

Phát triển sản phẩm ngừa sốt rét vốn là một mệnh đề nan giải với các nhà sản xuất vaccine, tuy nhiên giới nghiên cứu hiện nay cũng đã đạt đươc nhiều bước tiến lớn. Vốn dĩ các bệnh do ký sinh trùng gây nên đã rất phức tạp hơn nhiều so với các bệnh do vi khuẩn hoặc virus.

Đầu năm 2021 cũng có một mũi tiêm phòng sốt rét được nghiên cứu tại Đại học Oxford đã đáp ứng được mục tiêu của WHO về công dụng hiệu quả hơn 75% ở giai đoạn giữa của một thử nghiệm. Ngoài ra BioNTech SE cũng đang phát triển vaccine ngừa bệnh sốt rét sau khi nghiên cứu thành công vaccine ngừa Covid-19 trong năm vừa qua.

Nhờ quyết định phê duyệt vaccine Mosquirix của WHO mà việc phân phối vaccine rộng rãi ở các nước đói nghèo đã bước đầu dễ dàng hơn. Giám đốc chương trình sốt rét toàn cầu WHO - tiến sĩ Pedro Alonso xem đây là sự kiện lịch sử, một bước tiến lớn về mặt khoa học khi tìm ra vaccine thế hệ đầu chống ký sinh trùng ở người.

Vaccine Mosquirix sẽ được đưa vào sử dụng rộng rãi ở nhiều nước châu Phi.

Các bước tiếp theo sẽ là kế hoạch tài trợ để triển khai vaccine rộng rãi, quyết định của các nước liên quan có xem vaccine như là biện pháp chiến lược để kiểm soát sốt rét hay không. Nhìn chung, quyết định của WHO sẽ giúp hàng triệu trẻ em châu Phi có cơ hội được trưởng thành mạnh khỏe và tránh khỏi mối nguy hại của bệnh sốt rét. Theo báo cáo hằng năm có đến hơn 260.000 trẻ em dưới 5 tuổi chết vì sốt rét ở châu Phi.

Thụy Anh

Nguồn tham khảo: Tổng hợp